امانوئل والرشتاین / پرویز صداقت
مسیر ترجمه : انگلیسی – فارسی
نوشته‌های مرتبط
امانوئل والرشتاین، استاد ممتاز جامعه‌شناسی در دانشگاه دولتی نیویورک است. کتاب‌های «نظام مدرن جهانی» (۱۹۷۴، ۱۹۸۰، ۱۹۸۹)، «علم اجتماعی نیاندیشیدنی» (۱۹۹۱)، «پس از لیبرالیسم» (۱۹۹۵)، پایان جهان، چنان که ما می‌فهمیم (۱۹۹۹)،
و «سقوط قدرت امریکا: ایالات متحده در دنیایی آشوب‌زده» (۲۰۰۳) و «جهان‌شمولی اروپا: خطابه‌ی قدرت» (۲۰۰۶) از مهم‌ترین کتاب‌های اوست. نکات زیر را وی در همایش مجمع اجتماعی جهانی که چهارم دسامبر ۲۰۰۹ برگزار شد ارائه کرد.در مجموع، والرشتاین دوران تیره‌ای برای بشریت پیش‌بینی می‌کند. در گمانه‌زنی‌های وی، بحران اقتصادی جهانی تشدید خواهد شد و در این میان خاورمیانه وضعیتی ناگوارتر خواهد داشت.
کجا ایستاده‌ایم:
الف) جهان وارد رکودی شده است که بزرگ‌ترین ضربه‌اش هنوز فرو نیامده است (در پنج سال آینده)
ب) افول جدی قدرت ژئوپلتیک ایالات متحده آغاز شده است که هنوز مهم‌ترین پی‌آمد آن محقق نشده است (در پنج سال آینده)
پ) محیط زیست جهانی وارد بحرانی جدی می‌شود (و کار چندانی نسبت به آن انجام نمی‌شود) (در پنج سال آینده)
ت) زمزمه‌ی جنبش‌های اجتماعی چپ‌گرایانه از همه‌جا شنیده می‌شود ولی هماهنگی ضعیفی دارند و فاقد بینش تاکتیکی روشن هستند (زیرا فاقد بینش استراتژیک میان‌مدت‌اند).
ث) نیروهای راست افراطی بینش تاکتیکی کوتاه‌مدت روشن‌تری از چپ دارند (آمیزه‌ای از تدارک قهر و رد همه‌ی مصالحه‌های میانه‌روانه)، اما آنها نیز فاقد بینش استراتژیک میان‌مدت‌اند.
ج) آینده (کوتاه‌مدت و میان‌مدت) بس نامشخص است.
۲. محتمل‌ترین تحولات در پنج سال آینده
الف) ترکیدن حباب‌های گذشته (بخش اعظم آنها و نه تمامشان) بدهی دولت‌ها، به‌ویژه دولت ایالات متحده.
ب) پی‌آمدهای شکستن حباب
ب۱) افت جدی ارزش دلار امریکا و بنابراین حرکت به اقتصاد جهانی واقعاً چندارزی
ب۲) افزایش جدی در نرخ بیکا‌ری جهانی، در همه جا؛
ب۳) نبود دخایر احتیاطی به نوسانات مهارناشدنی در نرخ برابری ارزها و از این رو عدم‌تمایل به سرمایه‌گذاری می‌انجامد.
پ) آشفتگی شدید (بسیار افزایش یافته) در سرتاسر خاورمیانه و به‌ویژه:
پ ۱) رژیم نظامی محتمل در پاکستان که کم‌وبیش آشکارا از طالبان در افغانستان پشتیبانی می‌کند.
پ۲) کنترل عملی افغانستان توسط طالبان
پ۳) خروج کامل نظامی امریکا از عراق و احتمالاً حتی افغانستان
پ۴) احتمال پنجاه‌درصدی بمباران ایران توسط اسراییل که در پی آن واکنش خشم‌آلود جهانیان علیه اسراییل را به دنبال دارد.
پ۵) رژیم متزلزل در عربستان سعودی، همراه با احتمال کودتای نظامی
ت) پی‌آمدهای درونی امریکا:
ت۱) نفرت شدید از اوباما (و دموکرات‌ها) به خاطر پیمان‌شکنی
ت۲) در بهترین حالت، انتخاب مجدد اوباما با فاصله‌ی ناچیزی از رقیب در ۲۰۱۲؛
ت۳) فشار جناح راست افراطی برای حملات نظامی که پی‌آمد آن دست‌کم پیدایش نیروهای شبه‌نظامی مسلح درگیر با دولت است.
ث) خلق بلوک‌های ژئوپلتیک با محوریت غیرامریکایی
ث۱) تقویت پیوندهای ژئوپلتیک اروپا ـ روسیه
ث۲) تقویت پیوندهای ژئوپلتیک چین ـ ژاپن ـ کره‌ی جنوبی
ث۳) تقویت پیوندهای ژئوپلتیک امریکای جنوبی، به رهبری برزیل همراه با تلاش‌های متعدد کودتاهای دست‌راستی (با موفقیت نامعلوم)
ج) محیط زیست: کاهش مهمی در تخریب محیط زیست رخ نمی‌دهد اقدامات موثر مهمی به دست نمی‌آید.
۳) تحولات محتمل در ۱۵-۲۵ سال آینده:
الف) اذعان صریح کنترل‌کنندگان اصلی سرمایه بر عدم احتمال انباشت عمده‌ی سرمایه در آینده، و بنابراین جست‌وجوی فعالانه‌ی سیستمی که آنها را قادر سازد سه ویژگی اصلی سیستم کنونی (سلسله‌مراتبی، بهره‌کشی و قطبی بودن) را حفظ کند،
ب) چپ جهانی به‌تدریج‌تر این را می‌پذیرد که مسئله‌ی بارز این نیست که آیا سرمایه‌داری باید پایان یابد یا خیر بلکه این است که چه گونه نظام جایگزینی را سازمان‌دهی کنیم که در فرایند ساخت باشد.
۴) چه نوع سیاست‌هایی برای چپ جهانی؟
الف) نه دولت‌های چپ‌گرا و نه جنبش‌های اجتماعی «چپ‌گرا» در کوتاه‌مدت (پنج سال آینده) کار چندانی، بیش از توسل به اقدامات دفاعی، از دست‌شان برنمی‌آید. ویژگی راهنمای این اقدامات باید تلاش در جهت آن باشد که برای لایه‌های کارگر به طور عام و سرکوب‌شده‌ترها و گرفتاران فقر فراگیر «آسیب‌ها را به حداقل برساند». همه‌ی دولت‌های «چپ‌گرا» همچنان در چارچوب محدودیت‌های اقتصاد جهانی سرمایه‌داری عمل می‌کنند.
ب) سیاست‌های عملی که «آسیب‌ها را به حداقل می‌رساند»، برحسب ساختار سیاسی دولت و موقعیت اقتصادی دولت در اقتصاد جهانی فرق می‌کند. هیچ کشوری نیست که در آن لایه‌های کارگر طی پنج سال آتی آسیب نخواهند دید. لازم است جنبش‌های سازمان‌یافته‌ی چپ فشارهای مردمی از پایین به بالا را ارج نهند.
پ) نبرد مهم در میان مدت (۱۵-۲۵ سال) است. این نبرد بر سر سرمایه‌داری نیست، بل که بر سر آن است چه چیزی به عنوان نظام تاریخی اجتماعی جایگزین آن شود. هر دو نیروی راست و چپ در سرتاسر جهان وجود دارد. نبرد بین دولت‌ها نیست بلکه بین نیروهای اجتماعی جهانی است.
ت) نه نیروهای چپ و نه نیروهای راست هیچ‌کدام در سطح جهانی متحد نیستند و در هر دو اردوگاه مبارزات جدی درونی بر سر استراتژی درست برای پیگیری جریان دارد.
ث) نتیجه‌ی مبارزات درونی در هر دو اردوگاه و نتیجه‌ی مبارزات بین دو اردوگاه در حال حاضر به طور کامل نامشخص است. تاریخ بی‌طرف است. نتیجه‌ی غایی ممکن است بسیار بهتر یا بدتر از نظام کنونی سرمایه‌داری جهانی باشد.
ج) موضع کلیدی چنین است: (۱) دستیابی به روشن‌بینی تحلیلی (۲) به دنبال آن گزینش بنیادی اخلاقی ، (۳) به دنبال آن اقدام سیاسی هوشمندانه و موثر. هیچ‌کدام آسان نیست.
مقاله مشترک سایت تحلیلی البرز و صفحه اقتصاد سیاسی انسان شناسی و فرهنگ
© مالکیت معنوی این اثر متعلق به امانوئل والرشتاین و کلیه‌ی حقوق برای ایشان محفوظ است. دانلود کردن، انتقال الکترونیکی به غیر یا پست الکترونیک این نوشته به دیگران و یا قرار دادن آن در پایگاه‌های اینترنتی غیر تجاری، مجاز اعلام شده مشروط براین که تمامی اثر به طور کامل منتشر و بخش مربوط به حق مالکیت معنوی نمایش داده شود. به منظور ترجمه یا انتشار این اثر به شکل چاپی و/ یا به هر شکل دیگر از جمله انتشار آن در پایگاه‌های تجاری روی اینترنت و یا نقل قول از بخش‌هایی از آن با نویسنده در آدرس immanuel.wallerstein@yale.edu یا شماره نمابر (۱-۲۰۳-۴۳۲-۶۹۷۶) تماس حاصل فرمایید.
این یادداشت‌ها که دو بار در ماه منتشر می‌گردند، با هدف اندیشیدن به صحنه‌ی جهان معاصر، نه از نگاه تیترهای خبری آنی، که از منظری بلند مدت است.
The Current Conjuncture: Short-run and Middle-run Projections
Dec 4 2009
Immanuel Wallerstein
۱. Where We Are:
a) The world has entered a depression, whose greatest impact is yet to come (in the next five years).
b) The United States has entered a serious decline in geopolitical power, whose greatest impact is yet to come (in the next five years).
c) The world environment is entering into serious crisis (and nothing much will be done about it (in the next five years).
d) The rumblings of left-oriented social movements are everywhere, but they are poorly coordinated and lack clear tactical vision (because they lack clear middle-run strategic vision).
e) Far right forces have clearer short-run tactical vision than the left (a combination of preparing for violence and a refusal of all centrist compromise), but they too lack clear middle-run strategic vision).
f) The future (both short-run and middle-run) is very, very uncertain.
۲. Most possible developments in the next five years
a) Explosion of last bubble – (most of all, but not only) sovereign debt, especially of the United States.
b) Consequences of this:
b1) Significant drop in value of U.S. dollar, and hence move into genuine multi-currency world-economy;
b2) Significant increase in world unemployment rates, everywhere;
b3) Absence of safe havens leading to wild fluctuations in currency exchange rates, and hence unwillingness to invest.
c) Enormous (much increased) turmoil throughout Middle East, and notably:
c1) Probable military regime in Pakistan, backing more or less openly Taliban in Afghanistan;
c2) De facto control of Afghanistan by Taliban;
c3) U.S. full military withdrawal from Iraq, and possibly even Afghanistan;
c4) 50% chance of Israeli bombing of Iran, followed by fierce worldwide reaction against Israel;
c5) Shaky regime in Saudi Arabia, with possible military coup.
d) Consequences within United States:
d1) Fierce demonization of Obama (and Democrats) for treason;
d2) At best, narrow Obama reelection in 2012;
d3) Ultra-rightwing push for military takeover, with at least widespread creation of armed militias defying government.
e) Creation of non-U.S.-centered geopolitical blocs:
e1) Strengthening of western Europe-Russia geopolitical ties;
e2) Strengthening of China-Japan-South Korea geopolitical ties;
e3) Strengthening of South American geopolitical ties, led by Brazil, with multiple attempts of rightwing coups (success uncertain).
f) Environment: No significant lessening of environmental degradation and no achievement of major counter-measures.
۳. Likely developments of next 15-25 years:
a) Open recognition by major controllers of capital of impossibility of significant future capital accumulation, and therefore active search for alternative systemic models that would enable them to retain three key features of current system (hierarchization, exploitation, and polarization),
b) Slower recognition by world “left” that active issue is not whether or not to end capitalism but how to organize for successor system that will be in process of construction,
۴. What kinds of policies for the world left?
a) Neither “left” governments nor “left” social movements can do much more in the short run (next five years) than engage in defensive actions, whose guiding characteristic should be actions that “minimize the pain” of the working strata generally, and the most oppressed and poverty-overwhelmed in particular. All “left” governments continue to live within the constraints of the capitalist world-economy.
b) The actual policies that would “minimize the pain” vary, depending on the political structure of the state and the economic position of the state in the world-economy. There is no state in which the working strata will not suffer in the coming five years (including in the North), and there is no program that is applicable everywhere. Organized left movements need to respect bottom-up popular pressures.
c) The crucial battle is in the middle-run (next 15-25 years). This is a battle not about capitalism, but about what will replace it as an historical social system. Both the right forces and the left forces exist throughout the world. The battle is not between states but between worldwide social forces.
d) Neither the left forces nor the right forces are presently unified worldwide, and in both camps there are serious internal struggles over the correct strategy to pursue.
e) The outcome of the internal struggles in each camp, and the outcome of the struggle between the two camps are both completely uncertain at the present time. History is on no one’s side. The ultimate outcome may be far better or for worse than the present capitalist world-system.
f) The key mode of proceeding is (1) achieving analytic lucidity, (2) followed by fundamental moral choice, (3) followed by intelligent, effective political action. Not at all easy
