انسان شناسی و فزهنگ
انسان شناسی، علمی ترین رشته علوم انسانی و انسانی ترین رشته در علوم است.

پوشاک محلی خراسان جنوبی

پوشاک را شناسنامه و هویت ظاهری یک قوم و ملت می دانند که در هرمنطقه و هرطایفه ای متفاوت از اقوام دیگر متجلی است و عوامل مختلفی از قبیل شرایط اقلیمی، وضعیت شغلی و حس زیبایی دوستی، اعتقادات قومی و مذهبی و…… به طور کلی در شکل گیری پوشاک موثرند و در بررسی پوشاک باید به این عوامل هم اشاره نمود. در تحقیقات فرهنگی به طور عام و مردم شناسی به طور خاص برای بررسی یک پدیده فرهنگی باید تا مرحله پیدایش آن پدیده پیش رفت و مراحل مختلف تطور و تغییرات آن را بررسی نمود تا بتوان در خصوص وضعیت فعلی و حال آن پدیده فرهنگی اظهار نظر نمود.

برآبادی،سید احمد،(۱۳۹۱) پوشاک محلی خراسان جنوبی، از مجموعۀ دانشنامۀ فرهنگ و تمدن خراسان جنوبی، تهران: فکربکر و حوزه هنری خراسان جنوبی، مصور،۱۲۸ ص

پوشاک را شناسنامه و هویت ظاهری یک قوم و ملت می دانند که در هرمنطقه و هرطایفه ای متفاوت از اقوام دیگر متجلی است و عوامل مختلفی از قبیل شرایط اقلیمی، وضعیت شغلی و حس زیبایی دوستی، اعتقادات قومی و مذهبی و…… به طور کلی در شکل گیری پوشاک موثرند و در بررسی پوشاک باید به این عوامل هم اشاره نمود. در تحقیقات فرهنگی به طور عام و مردم شناسی به طور خاص برای بررسی یک پدیده فرهنگی باید تا مرحله پیدایش آن پدیده پیش رفت و مراحل مختلف تطور و تغییرات آن را بررسی نمود تا بتوان در خصوص وضعیت فعلی و حال آن پدیده فرهنگی اظهار نظر نمود. به همین سبب بررسی پوشاک در این تحقیق به دو بخش تقسیم شده است در بخش اول تاریخچه ای از پوشاک در ایران و همچنین بیرجند ذکر شده و در بخش بعدی پوشاک سنتی بیرجند که تا حدود ۵۰ سال قبل استفاده می شده و هنوز هم بخش کمی از آن باقی مانده نگاشته شده است. در بررسی بخش اول از روش مطالعه اسنادی و کتابخانه ای استفاده شده است همچنین در بررسی سنگ نگاره های «کوچ» و «کال جنگال» از روش مشاهده سنگ نگاره ها و تصاویر و طرح های آنها نیز بهره برده ایم . روش مصاحبه و مشاهده را در بخش دوم که به پوشاک سده اخیر بیرجند اختصاص دارد به کار برده ایم. البته نمونه های بسیار کمی هم از صندوقچه های قدیمی یافت شده و تصویر برداری گردیده است. همچنین در این بخش تصاویر به دست آمده از عکس های شخصی و یا عکس ها و اسنادی که در مراکز مختلف از جمله پایگاه بافت تاریخی بیرجند نگهداری می شود استفاده شده است.

این اثر یکی کتاب‎های مجموعۀ دانشنامه فرهنگ و تمدن خراسان جنوبی است که حوزه هنری استان خراسان جنوبی با همکاری نشر فکر بکر منتشر کرده‎است. تاکنون بیش از ده کتاب از این مجموعه با عناوین قلعه‌های تاریخی، عالمان دین، محصولات استراتژیک، اسناد وقف و گیاهان دارویی، بیرجند در سفرنامه‌ها، مشاغل سنتی خراسان جنوبی، بانکهای خارجی خراسان جنوبی، کشاورزی، داستانهای امثال، تمثیل و مثل‌ها، شاعران متقدم، دوبیتی‌های عامیانه و گیاهان شهدزای منتشر شده است.

گروه خراسان انسان‎شناسی و فرهنگ امیدوار است سایر کتاب‎های این مجموعه ارزشمند را نیز با همکاری نویسندگان آن کتاب‏ها معرفی نماید.

در ادامه فهرست این کتاب آمده است:

فهرست مطالب

عنوان صفحه

یادداشت ناشر ۷

مقدمه ۹

فصل اول : معرفی کلی منطقه

جمعیت ۱۵

گروه های قومی ۱۶

گروه های زبانی ۱۷

گروه های مذهبی ۱۷

گروه های شغلی ۱۸

محلات قدیم بیرجند ۲۱

موقعیت طبیعی ۲۲

شرایط اقلیمی ۲۲

فصل دوم : پوشاک ایرانیان در دوره های مختلف

قدیمی ترین پوشاک در ایران ۲۷

پوشاک ساکنین اولیه ایران ۳۰

پوشاک اقوام آریایی ۳۱

پوشاک در دوره اشکانیان ۳۳

پوشاک در دوره ساسانیان ۳۴

پوشاک ایرانیان در اوایل اسلام ۳۸

پوشاک در دوره صفویه ۳۹

پوشاک در دوره قاجاریه ۴۲

پوشاک در عصر پهلوی ۴۷

فصل سوم : تاریخ پوشاک در بیرجند

تصاویر لاخ مزار کوچ ۵۲

تصاویر کال جنگال ۵۶

فصل چهارم : پوشاک محلی شهرستان بیرجند

سرپوش های مردانه ۶۲

تن پوش مردانه ۶۵

پاپوش مردانه ۷۳

سرپوش زنانه ۷۸

تن پوش زنانه ۸۲

پاپوش زنانه ۸۹

لباس نوزاد ۹۳

طرح و جنس ۹۶

تهیه ودوخت ۹۷

پوشاک در مناسبت ها و مراسم(جشن و عزا) ۹۷

لباس عروس و داماد ۹۸

لباس کاروشغل ۹۹

پوشاک درفصول مختلف سال ۹۹

پوشاک زنانه ۱۰۰

پوشاک مردانه ۱۰۰

زیورها ۱۰۱

فنون وفضاهای نگهداری پوشاک ۱۰۳

فصل پنجم: نمادها و نشانه های فرهنگی پوشاک

پوشاک ارباب ورعیت ۱۰۷

منابع و ماخذ ۱۱۱

تصاویر ۱۱۳