پهنه های کلان شهری(۳): مکزیکو سیتی

ترجمه ی ملیحه درگاهی

در یک روز سرد زمستانی هنگامی که بادی وزیدن نمی کند، مکزیکو سیتی با لفافی قهوه ای رنگ و ضخیم پوشیده شده است. کوههای بلندی که دور تا دور شهر را فرا گرفته اند مه و دود را بر همه چیز مسلط ساخته اند. چشم ها به سوزش می افتند و لباسها بویی شبیه به بنزین به خود می گیرند. گلوها خیلی زود به سرفه می افتند و صفهای جلوی بیمارستان ها طولانی می شود. در چنین شرایط وخیمی به نظر می رسد که مکزیکو سیتی از عهده ی زندگی شهروندانش برآمده است اما زمانیکه که این شهروندان نسبت به مه و دود، ترافیک و حتی سیاست و قیمت میوه شکایت می کنند، شنیدن صدای “شهروندان مکزیکو سیتی” (chilango) که لب به تحقیر و اهانت به شهرشان گشوده اند، امری نایاب است. آنها روزهای پاک، آن زمان که بادها آسمان را با نوازش خود صاف و به آبی عمیق مبدل می سازند را گرامی می دارند. آن هنگام که آتشفشان فعال Popocatepetl می غرد و آتش می پراکند، همراه همیشگی او Iztaccihuatl آرام و ساکت ایستاده است.
وقتی در میدانی کوچک در مجاورت با خیابان های سنگفرش شده و درختان صدساله در یکی از محله های مستعمراتی شهر نشسته اید، خیلی ساده است فراموش کنید که بیش از ۲۰ میلیون نفر با فواصل بسیار نزدیکی نسبت به یکدیگر زندگی می کنند. بازدیدکنندگان با فکر به اینکه در میان میلیونها نفر راهشان را گم کنند به خود می لرزند و به همین دلیل است که مکزیکو سیتی شهری سخت، خشن و غیر انسانی نام گرفته است. اینجا شهری است که شهروندان آن بیش از نیروهای پلیس به دزدها اعتماد دارند. چطور ممکن است که کسی مشتاقانه خواهان زندگی در چنین شهری باشد؟ جمله ای که حتی شهروندان مکزیکو سیتی هم آن را بیان می کنند، اگرچه این هم گفته می شود که مکزیکو سیتی کلانشهری عمیقا پیچیده است، شهری شگفت انگیز با تاریخی که به قرنها قبل باز میگردد. هر کسی که در میدان شهر، Zacalo، بایستد احتمالا کلیسای جامع را خواهددید که به آرامی درون گل و لای لطیفی باقی مانده از دریاچه ای سابق بر این، فرو می رود. در کنار کلیسا حفاری های باقی مانده از معبد آزتک بر فراز یک دیوار حفاظتی، به چشم می خورند . دو جهان، در برخوردی سهمگین، خالق پدیده ای تازه بوده اند: مکزیکو سیتی

مردم:
در حدود یک پنجم از مردم مکزیک در نواحی کلانشهری زندگی می کنند. بیشتر ساکنین مکزیک دو رکه هایی ترکیبی از نژاد اروپایی و هندی (mestizos) و مکزیکی های اروپایی تبار (Criollos) هستند. اما مهاجرت ثابت از نواحی روستایی افراد بومی بیشتری را به شهر آورده است. اغلب مکزیکی ها کاتولیک رومی هستند اما دیگر مذاهب از رشد قابل توجهی در سالهای اخیر برخوردار بوده اند.
محله ها:
همچون سایر پهنه های کلانشهری مهم در کشورهای در حال توسعه، محله های مکزیکو سیتی از جمله محله هایی هستند که در فقر شدید به سر می برند، جائیکه اهالی آن در خانه های مخروبه و بدون آب و برق زندگی می کنند، نه همچون محله های شیکی که در توانمندی با بورلی هیلز (Beverly hills) و کالیفرنیا، در رقابتند. هنوز هم امکان این وجود دارد که در چنین کلانشهر شلوغی گوشه ای دنج و ساکت را در برخی میادین کوچک درختکاری شده بیابی، جائیکه به نظر سر و صدا و بوهای ناشی از میلیون ها ماشین، زدوده شده است.
مرکز شهر بر فراز بقایای برجای مانده از شهر تنوتیهاکان Tenochtitlan آزتک، که امروز با نام “Elcentro” یا “Mexico Viejo” (مکزیک قدیم) شناخته می شود، ساخته شده است. ناحیه ی وسیعی در حدود ۴ کیلیومتر مربع که با تعداد زیادی میدان، موزه و هزاران مغازه و رستوران، چهره ای متمایز یافته است. پیاده روهای آن اغلب پر است از هزاران فروشنده ی خیابانی که اسباب بازی، پینیاتا (piñata)، کمربند چرمی و گیاهان دارویی برای درمان همه دردی را می فروشند. مکزیکو سیتی با برگزیده شده به عنوان گنجینه ی تاریخی در برنامه ی نوسازی که توسط دولت هدایت می شود قرار گرفته و انتظار می رود که فرآیند کامل شدن این برنامه سالها به طول انجامد.
ناحیه ی مرکزی شهر با Zocalo معنی می یابد، میدان مرکزی بزرگ و گشوده ای که توسط کلیسای جامع مکزیکو، کاخ ملی، احاطه شده، جایگاه رسمی ریاست جمهوری و بسیاری از عمارت های مستعمراتی همچون سیتی هال (city hall). در کنار پهنه ی کلیسا ویرانه های Templo Mayor، یکی از مهمترین عمارتهای تشریفاتی تاریخ آزتک، قرار گرفته است. این عمارت ابتدا در سال ۱۹۷۸ کشف شده و باستان شناسان به حفاری های خود ادامه دادند تا به یافته های تازه ای در این منطقه دست یابند. شهر برای کاشت انواع درختان در منطقه ی وسیع و خالی از سکنه ی Zocalo طراحی می شود تا به ناحیه ای دوستانه تر برای بازدیدکنندگان بدل شود.
طی دوران استعمار اسپانیولی ها عمارت های فاخری را در مکزیک قدیم بنا کردند. در حال حاضر اغلب این بناها جنبه ی تجاری یافته و یا به جهت ایجاد ساختمانهای جدید تر تخریب شده اند. در نزدیکی قسمت مرکزی شهر Lazona Rosa قرار دارد، محله ای مملو از رستوران ها و مغازه های گران قیمت. اگر چه این محله جنبش و طراوت گذشته را ندارد ولی همچنان در میان بازدید کنندگان بین المللی محبوبیت خود را حفظ کرده است. با رشد شهر شهروندان ثروتمند به بخش های غربی و خانه های بنا شده در محله های مسکونی همچون Polanco،Chapultepec Lomas de و Bosques de las Lomas، نقل مکان می کنند.
شهر همچنین با در بر گرفتن شهر های کوچک اطراف و ادغام آنها در درون خود، به سمت جنوب امتداد یافته است. از جمله این شهرها Coyoacan و San Angel هستند، نواحی که در آن محله های بسیار با میادین کوچک، خیابان های سنگفرش شده ی با انبوهی از درختان قدیمی و عمارتهای مستعمراتی پوشیده با دیوارهای بلند و باغهای رنگارنگ، معنی می یابند.
آخر هفته ها هزاران نفر از شهروندان مکزیکو سیتی برای خرید در بوتیک های کوچک و بازار های خیابانی وارد این دو شهر می شوند. آنها به کافی شاپ ها می روند، در رستورانها ی فاخر غذا می خورند یا نقاشی ها و مجسمه هایی را از هنرمندانی که آثارشان را در میدان ها به نمایش گذاشته اند، خریداری می کنند. در اینجا بازدید کنندگان تا حدودی با مکزیکو ی قدیمی و ایالت نشین آشنا می شوند. قدری آن سو تر از جنوب شهر، دانشگاه شهر Ciudad Universitaria یا University City واقع شده، محل استقرار دانشگاه ملی مکزیک (UNAM). نزدیک به این دانشگاه محله ی مدرن و اعیانی Pedregal de San Angel قرار دارد، جائیکه خانه های بسیاری ارائه گر مثالهای فاخری از معماری مدرن هستند. محوطه ی دانشگاه و خانه های Pedregal روی زمین های آتشفشانی ساخته شده اند. هنوز هم آنسوی جنوب، بر حاشیه ی این شهر از خود راصی، Xochimilco واقع شده، شهری که بسیاری از ارتباطات خود با گذشته ی پیشا کلمبیایی اش را حفظ کرده است. با بیش از ۳۰۴ کیلومتر از کانالهای پوشیده از درختان سرو، هفت تالاب اصلی و باغهای شناور، بازار های گل و صدها جشنواره ی سالانه، Xochimilco به عنوان یکی از پر بیننده ترین مناطق شهر، باقی مانده است. در شمال شهر تعداد زیادی محله ی کارگری وجود دارد، از جمله محله ی Villa de Guadalupe، محل استقرار معبد ملی Basilica de Nuestra Senora de Guadalupe. صدها هزار زائر از سراسر مکزیک گرفته تا مناطق شمالی ایالات متحده برای ادای احترام به این کلیسا می آیند. تنوع سبک های معماری در مکزیکو سیتی مبهوت کننده است. تنها چیز ثابت ارتفاع ساختمان هاست. به دلیل اینکه بخش بزرگی از شهر برروی رسوبات برجای مانده از دریاچه های پیشین ساخته شده و به خاطر وجود زمین لرزه های متداول، بیشتر ساختمان ها از تعداد طبقات کمی برخوردارند. مکزیکو سیتی شهر برج ها نیست، برخی از ساختمان ها بویژه در نواحی مرکزی شهر چیزی نمانده که به خاطر سنگینی که دارند در این رسوبات فرو روند. تأثیرات Moorish (وابسته به شمال آفریقا)، اسپانیایی، خانواده ی سلطنتی تودور (Tudor) در انگلیس، یونانی، رومی و ویکتوریایی، نو کلاسیک و نو گوتیک که همانا تنوعات خانه سازی بر اساس جایگاه اجتماعی است، در سرتاسر شهر قابل رویت است.
بر طبق آمار دولتی، در حدود دو و نیم میلیون نفر یعنی تقریبا ۳۰ درصد کل جمعیت، در مجموعه های آپارتمانی زندگی می کنند. قریب به ۸۰ درصد از این ساختمان ها همچون مالکیت اشتراکی اداره می شوند و اغلب آنها بین سالهای ۱۹۶۰ و ۱۹۸۰ ساخته شده اند. در بخش های ثروتمندتر اغلب غیر ممکن است که بدون دعوت شدن متوجه شوی چه نوع خانه ای در آن سوی دیوارهای ۱۲ فوتی که با سیم های حفاظتی الکتریکی در ولتاژ بالا تجهیز شده، پنهان است.

تاریخ:
مردم برای قرن های طولانی و تا قبل از ورود آزتک ها در قرن ۱۳ و پس از آن غلبه ی اسپانیایی ها، ساکن دره ی مکزیک بوده اند. آبگیر، خروجی طبیعی نداشت و چندین دریاچه ای که اطراف دره بودند ساکنین بسیاری را به سواحل خود جذب کردند. سالهای زیادی از آن زمان نمی گذرد که بیش از ۱۰۰ هزار نفر در Teotihuacan ،”جایگاه خدایان”، زندگی می کردند پیش از اینکه این مکان به شکل غیر قابل توضیحی در حدود سالهای ۷۵۰ میلادی به متروکه ای بدل شود. گروههای بسیاری به این دره آمدند و رفتند. اجتماعات زیادی که جمعیت برخی به ۱۰ تا ۱۵ هزار نفر هم می رسید طی دوران پیش کلمبیایی در سواحل دریاچه ای این دره به شکوفایی رسیدند.
بر اساس تاریخ شفاهی، آزتک ها قبیله ای چادرنشین، غیر ماهر و بربر (وحشی) بودند و هنگامیکه در قرن ۱۳ وارد دره ی مکزیکو شدند رفتار بسیار غیر انسانی را با ساکنین آن داشتند. این اهالی مجبور شدند که در طول ساحل غربی دریاچه ی شور Texcoco از محلی به محلی دیگر نقل مکان کنند و همچنین مجبور به خوردن هر چیزی بودند که می توانستند پیدا کنند چیزهایی مثل لاروهای حشرات، مارها و سایر حشرات موذی. در این زمان، آزتک ها در برخی جزایر باتلاقی واقع بر سواحل غربی دریاچه، اقامت داشتند. بر طبق افسانه، Huitzilopochtli، خدای جنگ آزتک ها، آنان را به این مکان هدایت کرده است. آزتک ها می دانستند که آنها بادیدن عقابی که بر گیاه کاکتوس فرود آمده و در حال بلعیدن ماری بزرگ است، خانه خود را یافته اند.
(امروز این نشان ملی بر روی پرچم مکزیکی ها نقش بسته است). از این پس شهر آزتک ها با نام Tenochtitlan بر روی مرداب ها و باتلاق ها و جزایر گسترش یافت. در سال ۱۴۲۸، آزتک ها در اتحادی که با چندین قبیله درون دره برقرار ساختند موفق شدند بر شهر حاکم، Azcapotzalco، غلبه یابند. پس از آن آزتک ها که به خاطر ظلم و شرارتشان معروف شده بودند مردم Azcapotzalco را به عنوان کارگر برای Tepanecs اجیر می کردند. آزتک ها برای حفظ قدرتشان پس از غلبه بر Azcapotzalco، اتحاد سه گانه ای را با شهرهای میانکوهی Texcoco و Tlacopan برقرار ساختند. این سه شهر باج و خراج هایی را به زور از اجتماعات اطراف مطالبه می کردند اما این Tenochtitlan بود که با رشد و ترقی تبدیل به امپراطوری شد و حکومت خود را در سرتاسر دره ی مکزیکو گسترش داد.
در همین زمان کاشف و سرباز اسپانیایی Hernan Cortes در سال ۱۵۱۹ از کوبا تا Tenochtitlan را به مسافرت پرداخت، جمعیت شهر به بیش از ۱۰۰ هزار نفر رسیده بود. در نوشته های اسپانیایی های فاتح آمده است: شهر متحیر کننده مملو از باغها و آبریزهای حاصلخیز و معابد عظیم، بسیار زیباتر از هر شهر اروپایی. Tenochtitlan از طریق سه پل بزرگ همگرا با مرکز برگزاری جشن ها که نزدیک به قصر امپراطوری Moctezuma II و معبد اصلی قرار دارد، با سرزمین اصلی مرتبط شده بود. Moctezuma II که معتقد بود کورتز همان Quetzalcoatl ” خدای موعود ” است به سربازان اسپانیایی که به شهر وارد می شدند خوشامد گفت. او به زودی زندانی شد، هرچند که در سال ۱۵۲۰ از دنیا رفت. پس از آن آزتک ها نبرد بیهوده ای را با اسپانیایی ها و متحدانشان، مردم بومی همچون Tlaxcalans که قبلا از آزتک ها شکست خورده بودند، برای دفاع از شهرشان آغاز کردند. Tenochtitlan طی مبارزه ی نهایی در ۱۳ آگوست ۱۵۲۱، به سختی ویران شد. در آن زمان آخرین پادشاه آزتک Cuauhtemco رهبری این دفاع را بر عهده داشت.
Cuauhtemco که هم اکنون به عنوان یک قهرمان ملی محترم شمرده می شود، آخرین شکنجه دیده و اعدام شده است. کورتز دستور به باقی ماندن آزتک ها خارج از شهر و همچنین ویران کردن Tenochtitlan داد. او بر فراز این ویرانه ها شروع به ساخت یک شهر اسپانیایی کرد و آن را مکزیکو نامید. شهر بنیانگذاری شد و اسپانیا در سال ۱۵۲۲ مجلس شورای آن را به رسمیت شناخت، این سرزمین ملقب شد به اسپانیای جدید (New Spain).
در سالهای ۱۵۳۰، مکزیکو سیتی حوزه ی قدرت خود را بردیگر Cabildos اسپانیای جدید گسترش داد و به سرعت خود را به عنوان مهمترین شهر در میان شهر های آمریکایی، معرفی کرد. همچون آزتک ها –فقط کمی بیشتر- اسپانیایی ها نیز قلمرو خود را به فراسوی دره ی مکزیکو گسترش دادند. به عنوان یک نکته بایستی یادآور شد که مکزیکو سرزمینی را تحت حکومت خود داشت که از جنوب به پاناما و از شمال به کالیفرنیا منتهی می شد.
با نزدیک شدن به سالهای ۱۵۶۰، بیماری هایی که توسط اروپاییان به این منطقه انتقال یافته بود، جنگ و کارهای قراردادی (Indentured labor)، تلفات بسیاری را برای افراد بومی مکزیک به بار آورده بود چنانچه این جمعیت به یک سوم میزان قبلی خود رسید. ثروتی که از اسپانیای جدید برای کورتز و همراهانش بدست آمد این امکان را برای آنها فراهم کرد تا شهری باشکوه را بنا کنند. در قرن ۱۸، معماری مکزیکو سیتی شهرت یافت چنانچه با بهترین های اروپا قابل قیاس بود. برای دورانی مکزیکو سیتی در کنار ساحل دریاچه محفوظ ماند اما سیل و طوفان مسئله ای همیشگی به حساب می آمد. پس از سال ۱۶۲۹، هنگامیکه چندین هزار نفر در سیل کشته شدند، دریاچه ی Texcoco و برکه های اطراف آن زهکشی و یا پر شدند. هنوز هم در قرن ۲۱ سیل به عنوان یک مسئله باقی مانده است.
مکزیکو در سال ۱۸۲۱ و پس از جنگی طولانی استقلال خود را از اسپانیا باز پس گرفت. قانون اساسی جمهوری خواهان در سال ۱۸۲۴ مکزیکو سیتی را به عنوان پایتخت کشور به رسمیت شناخت. ناآرامی و آشوب برای چند دهه و با درگیری میان احزاب مختلف برای بدست گرفتن کنترل مکزیکو، ادامه داشت. در سال ۱۸۴۷ طی جنگ مکزیک و آمریکا، سربازان آمریکایی مکزیکو سیتی را به تسخیر خود درآوردند و معاهده ی صلح اجباری را به این کشور تحمیل کردند. در ۱۸۵۰، سردمداران مکزیکو سعی کردند قدرت کلیسای کاتولیک را به کنترل خود در آورند. صومعه های شهر تخریب شده و یا تغییر کاربری پیدا کردند. از آن پس حکومت مکزیکو ارتباط نا خوشایندی را با واتیکان حفظ کرده است.
در میان این آشفتگی، تنها امر ثابت، رشد پایدار به همراه ثروت و قدرت رو به رشد فزاینده با تمر کز بیشتر در مکزیکو سیتی، بود. Porfirio Diaz کسی که برای بیش از سه دهه بر کشور حکومت می کرد (۱۹۱۰-۱۸۷۶) زیر ساخت های شهری را توسعه داد، سرمایه گذاری خارجی را تشویق کرد و زمینه را برای ایجاد توسعه صنعتی فراهم ساخت. با نزدیک شدن به اوایل قرن ۲۰،مکزیکو سیتی با داشتن گاز، برق، تراموای شهری و دیگر تجهیزات مدرن، تبدیل به شهری مدرن شده بود. اکثریت مردم شهر گرفتار فقر بودند. بی عدالتی اجتماعی منجر به شورش هایی در سرتاسر کشور و در نهایت انقلاب مکزیک شد ( ۱۹۱۷-۱۹۱۰)، مبارازات در خیابان های شهر اتفاق می افتاد و هزاران نفر از روستاییان مهاجر در جستجوی پناهگاهی در شهر بودند. در طول جنگ مکزیکو سیتی به صورت جزئی توسط انقلابیون معروفی همچون Ernesto Pancho Villa و Emiliano Zapata محفوظ مانده بود. شهر به مدرن شدن خود ادامه داد. کاخ های قدیمی و بناهای مستعمراتی برای ایجاد راهای جدید و ساختمان های مدرن تخریب شدند.
در اواخر سالهای ۱۹۲۰، حزب انقلابی رسمی (PRI) در مسیر تبدیل شدن به قدرتمندترین نیروی سیاسی در کشور قرار گرفت. تحت حکومت PRI، قدرت سیاسی تمرکز بیشتری در مکزیکو سیتی می یافت که این امر به لحاظ هزینه به نفع دیگر نواحی کشور بود. در سال ۱۹۳۰، جمعیت مکزیکو سیتی به حدود یک میلیون نفر رسید و شهر پس از جنگ جهانی دوم (۱۹۴۵-۱۹۳۹) رونقی تازه گرفت، اما فشار ناشی از افزایش سریع جمعیت کم کم خود را نمایان می کرد. در سال ۱۹۶۸، مکزیکو سیتی میزبانی بازیهای المپیک تابستانی و ۲ سال بعد میزبانی جام جهانی فوتبال را بر عهده گرفت. هر دو واقعه نشانی از موفقیت یککشور در حال توسعه بودند، اما مشکلات جدی توسط رژیم استبدادی PRI پنهان شده بود. در سال ۱۹۶۸، سربازان دولتی تعدادی از دانشجویان معترض و گمنام را در یک مجموعه ی ساختمانی قتل عام کردند. تاریخ نویسان مکزیکی معتقدند این قتل عام سرانجام سبب فروپاشی قدرت PRI و ایجاد تغییرات سیاسی چشمگیری تا سالهای ۱۹۹۰ شد.
به دلیل رشد زیاد جمعیت مکزیکو سیتی تا سال ۱۹۷۰ جذابیت خود را از دست داده بود. سقوط قیمت نفت در سال ۱۹۸۲ کاهش بیشتری را در هزینه های عمومی بوجود آورد. مکزیکو سیتی در دود و آلودگی در حال خفه شدن بود. در سال ۱۹۸۵ زمین لرزه ی بزرگی شهر را لرزاند و قریب به ۷ هزار نفر کشته شدند و تعداد زیادی از ساختمان ها ویران شدو روستاییانی که از نواحی اطراف برای فرار از فقر به شهر سرازیر می شدند تنها بر مشکلات آن می افزودند. بدون خانه ای برای اقامت، این روستاییان زمین های اطراف شهر را اشغال می کردند و بدین ترتیب shantytowns بزرگی را بوجود آوردند که تا مسافت بسیار گسترش می یافت. در میانه ی سالهای ۱۹۹۰ شهر به دلیل شکل گیری موج جنایت ناتوان کننده ای که هر روز افزایش می یافت، رنج می برد.
در ۱۹۹۷، Cuauhtemoc Cardenas، یکی از اعضای حزب انقلاب دموکراتیک، به عنوان اولین شهردار مکزیکوسیتی انتخاب شد. وی وعده ی دولتی دموکراتیک تر را داد و حزب او ادعای فائق آمدن بر جنایت، آلودگی و دیگر مسائل عمده را داشت. او در سال ۱۹۹۹ برای استرداد مقام ریاست جمهوری از مسئولیت خود استعفا داد. Rosario Robles Berlanga، اولین زنی که مسئولیت شهرداری را بر عهده گرفت قول داد که به روند معکوس سازی جریان زوال شهری، ادامه دهد.

اقتصاد:
مکزیکو سیتی به عنوان مرکز اقتصادی کشور باقی مانده است اگرچه برخی از صنایع تشویق شده اند که جهت کاهش آلودگی هوا و کنترل جمعیت، به دیگر نواحی کشور انتقال یابند. هنوز هم بیش از نیمی از خروجی های صنعتی کشور در شهر تولید می شوند، از جمله این فعالیتهای مهم صنعتی نساجی ها، صنایع شیمیایی، مبلمان، پلاستیک و فلزات، مونتاژ وسایل الکتریکی و تولید محصولات دارویی هستند. صنعت غذا و نوشیدنی عامل اصلی برای جذب میلیونها دلاری است که گردشگران به بدنه ی اقتصادی وارد می کنند.
اقتصاد غیر رسمس نقش مهمی را در شهر ایفا می کند. همه روزه هزاران نفر از دستفروشان بدون مجوز به خیابان ها می آیند و هر چیزی را از برف پاک کن شیشه ی اتومبیل و چتر گرفته تا سرپیچ های الکتریکی، ساندویچ و نوشیدنی های ملایم را به فروش می رسانند. اینها افرادی هستند که از طرفی بیکار به شمار می آیند ولی از جهت دیگر این دستفروشان بیانگر یک چالش مجزا برای نهادهای رسمی کشور هستند. شهر برای سالهاست که تلاش ناموفقی را در جهت برچیدن بساط این دستفروش ها از خیابان مرکزی شهر داشته است. تاجران نسبت به این مسئله شکایت دارند که دستفروشان خیابانی اجاره و مالیاتی پرداخت نمی کنند و با فروش محصولات مشابه و گاه ارزانتر، به گونه ی غیر منصفانه ای با آنها در حال رقابتند.

محیط:
آلودگی هوا در مکزیکو سیتی بیش از یک میلیون نفر را در سال ۱۹۹۹ راهی بیمارستان کرد. با وجود کاشت ۱۰ میلیون درخت و اجبار جایگاههای بنزین برای فروش سوخت بدون سرب و نصب سیستم های جذب بخار و معرفی سوخت های جایگزین برای وسایل نقلیه دولتی؛ آلودگی هوا همچنان به عنوان یکی از مهمترین مسائل محیطی تهدید کننده ای که شهر با آن مواج هسا، باقی مانده. بیش از ۳ میلیون وسیله ی نقلیه که همه روزه در جاده ها حرکت می کنند بیشترین تقصیر را در این قضیه دارند اما علاوه بر این انواع صنایع و کارخانجات کوچک، جنگل زدایی و آتش ها fires نیز از عوامل مهمی در آلودگی محیط زیست به شمار می آیند.
پس از گذشت سالها شهر تلاش کرده است تا به پاکسازی هوا بپردازد. از جالب ترین ایده ها در این زمینه ایجاد انفجار Blowing up در اطراف تپه ها برای افزایش جریان هوا و همچنین نصب پنکه های بزرگ برای دمیدن دود و بخار به خارج از دره است. اخیرا برخی این ایده را بیان کرده اند که هزاران باغچه بر پشت بام خانه ها در سراسر شهر ایجاد شود. شهر همچنین برخی راهکارهای سنتی را امتحان کرده است. برای کاهش آلودگی هوا، رانندگی در روزهای خاص ممنوع شده است و حضور وسایل نقلیه در جاده ها بستگی به آخرین شماره ی پروانه پلاک license plates آنها دارد.
زباله و آب همچنان از مشکلات جدی به شمار می آیند. ۱۷ هزار کارگرِ نظافت و بهسازی شهری و ناوگانی با بیش از ۲۰۰ هزار کامیون همه روزه ۱۱،۸۵۰ تن زباله را جمع آوری می کنند. مکزیکو سیتی که از کشورهای پرمصرف آب در دنیاست، از کمبود شدید آب آب رنج می برد. این شهر هر روز به ۳۵۰۰۰ لیتر آب در هر ثانیه برای ساکنانش نیازمند است. د رحدود ۳۰ درصد از آب آشامیدنی شهر از منطقه ای در ۱۲۷ کیلومتری شهر آورده شده و سپس به مسافت ۱۰۰۰ متر به صورت سربالایی پمپ می شود. قریب به ۶۷ درصد آب شهری از منابع زیرزمینی با حدود ۵۸۸ چاهِ بهره برداری شده، استخراج می شود.

هنرهای نمایشی:
مکزیکو سیتی با جذب استعدادهایی از سراسر مناطق اسپانیایی زبان، یکی از مهمترین مراکز فرهنگی در آمریکای لاتین به شمار می آید. کاخ هنرهای عالی، شامل تالار کنسرت و اپرا واقع در ناحیه مرکزی تاریخی، قطب فعالیتهای فرهنگی مکزیکو است. این عمارت شگفت انگیز محل برگزرای دائم باله ، کنسرت و نمایش است.
هنرمندان مشهوری از سرتاسر دنیا در گالری های این تالار شرکت می کنند. روی دیوارهای آن نقاشی های خیره کننده ای از Diego Rivera, David Alfaro Siqueiros و José Clemente Orozco وجود دارد. شهر گروههای تئاتر و مؤسسات رقص بسیاری دارد.
مکزیکی ها به این شهر می آیند تا در مدارس رقص، موسیقی و هنرهای عالی آن به مطالعه و تحصیل بپردازند. مرکز ملی هنرها در سال ۱۹۹۴ گشایش یافت. این مرکز شامل یک کتابخانه، تالار کنسرت است و کلاسهایی را در زمینه ی سینما، رقص، موسیقی و نمایش ارائه می کند.
منبع: Junior Worldmark Encyclopedia of World Cities
Email: malihedargahi@yahoo.com