پرونده اینترنتی بحران آب در ایران

مقدمه

بحران آب شاید کمی دیر، اما اکنون مبدل به یک مسئله عمومی شده است. همین وجه عمومی شدن بحران آب، نیز از حیث سیاسی، اجتماعی و اقتصادی حساسیت‌برانگیز بودنش، آن را به محل بحث در دنیای مجازی مبدل کرده است که فعالان و محققان این حوزه از مناظری گوناگون بدان می‎پردازند. در هر صورت، این مقدمه برای ذکر و یاددآوری چندنکته است. نخست آنکه ما از همین جهت عمومی شدن، در تلاشیم تا پرونده‎ی اینترنتی را در اختیار مخاطبان انسان‎شناسی و فرهنگ قرار دهیم تا از این طریق، تا حد امکان از آشفتگی در جستجوی منابع اینترنتی در امان باشیم. اولویت، در ذکر منابع اینترنتی در تناسب به نوع مخاطبان انسان‎شناسی و فرهنگ، کارهای پژوهشی می‎باشند که به جای وجوه فنی و مهندسی، عمدتاً از منظر انسانی به مسئله‎ی بحران آب می‏نگرند. نیازی به یاددآوری نیست که بحران آب نیز موضوع پژوهش جغرافیا، علوم زراعت، مهندسی آب، شهرسازی، مدیریت شهری و منابع طبیعی و عمران نیز هست بنابراین می‏توان به سادگی و با یک جستجوی اینترنتی با صدها پژوهش مختلف در انواع قالب از جُستار تا کتاب روبه‎رو شد چه برسد به مطالب ژورنالیستی.

جستجوی مختصر در این باره به ما نشان می‎دهد که با وجود همهمه‎ی بسیار درباره بحران آب در فضای روشنفکری و عمومی کشور ما با یک تیپ از تکرار مکررات در این باره روبه‎رویم. علاوه بر این ضعف عمده‌، فقدان پژوهش‎های بحران آب در حوزه علوم اجتماعی و به طور خاص انسان‏شناسی بسیار چشمگیر است. بسیاری از منابع اینترنتی موجود در حوزه‌ی بحران آب، دست نوشته‌های غیرعلمی و سلیقه‌ایی ژورنالیست‌ها می‌باشد که بر وجوه فنی و مدیریتی بحران آب تاکید می‎کنند. فارغ از این ایرادات ما تلاش نمودیم که در درجه‎ی نخست، مقالات اینترنتی مرتبط به متفکران برجسته فرهنگی و اجتماعی که به بحران آب پرداخته‎اند را مورد اشاره قرار دهیم. نیز پس از این مسئله، ذکر برخی ابعاد بحران آب در اولویت دوم قرار دارد. در ادامه خواهیم دید که ما ضمن معرفی عنوان و بخش عمده‎ی متن، لینک اینترنتی مطلب را در اختیار مخاطب قرار می‌دهیم تا از این طریق، دسترسی به مطلب ممکن باشد. لازم به ذکر است که بازه‎ی زمانی جستجوی اینترنتی منابع، از ۱۲ تا ۱۵ آذر ۱۳۹۷ می‎باشد.

فهرست:

۱)غفلت‌های بزرگ از عجایب نظام آبی در ایران/ کیبوتص اسرائیلی‌ها تقلیدی از بُنه ایرانیان/ ایران دانشگاه مستقل توسعه روستایی می‌خواهد/جواد صفی نژاد
۲) لزوم تبدیل شدن آب به هسته مرکزی ایدئولوژی جامعه و سیاست ایرانی /جبار رحمانی
۳) کردوانی: ۵۰ سال دیگر آب نداریم، نه سطحی و نه آب زیرزمینی! کردوانی، پرویز
۴) بانگ آب در سپهر اندیشه دکتر مرتضی فرهادی/رضا واعظی راد
۵) عروسی آب/مرتضی فرهادی
۶) انهدام منابع سنتی آب و پیامدهای ناشی از آن/مرتضی فرهادی
۷) قطره قطره آب می شویم از خشکسالی داستان اینکه «چه شد آب تمام شد/ جبار رحمانی
۸) کم آبی یا بحران آب؟ جامعه شناسی بحران آب در ایران/محمد فاضلی
۹-بحران آب حل نشود عبرت تاریخ می‌شویم/ محمد فاضلی
۱۰-بحران آب نابود می شویم یا اصلاح پذیر است؟/ محمد فاضلی
۱۱)جای خالی سند ملی آب در روزهای بحران/ محمد فاضلی
۱۲) بحران آب و مسولیت اجتماعی ما/ محمد درویش
۱۳) خشکسالی در ایران | آینده مبهم سرزمین مادری/ وب سایت کارنوال
۱۴) برنامه ریاضت ملی تنها راه نجات ایران از بحران آب است/ناصر کرمی
۱۵) ابعاد بحران آب در ایران/ ناصر کرمی
۱۶)کارشناسان محیط زیست: دعوای آب در ایران سیاسی است/ نرگس رضایی
۱۷) ایران بحران آب ندارد/ محمد درویش
۱۸) بحران خشکسالی ما مدیریتی است، نه طبیعی/ محمد درویش
۱۹) گزارش سمینار “خرافات آب” / کاوه مدنی
۲۰)آب فقط آب نیست /کاوه مدنی
۲۱) از بحران آب عبور کردیم؛ اکنون ورشکسته‌ایم/ حسن ظهوری
۲۲)کلید خروج از بحران آب در ایران/محسن رنانی
۲۳) مسئولان هنوز بحران آب را باور ندارند/ جنگ پراکنده آب شروع شده است، فقط اخبارش منتشر نمی‌شود/ محسن رنانی
۲۴) بحران آب ما را آب‌ می‌کند/محسن رنانی
۲۵) جهان به سوی کم آبی در حرکت است/ احمد رشیدی‌نژاد
۲۶) مدیریت بحران آب با عزم ملی و فرهنگ سازی/اندیشکده تدبیر آب
۲۷) آب، مولفه ای که می تواند آغازگر بحران های منطقه باشد/هادی تقی‌پور
۲۸) حتی آمریکا نیز با مشکل آب روبه رو است، سوء استفاده مخالفان برای بزرگ نمایی بحران آب/ اسفندیار باتمانقلیچ
۲۹) بحران آب و پیامدهای آن را جدی بگیرید/ محمد قره‌گوزلو
۳۰) چه ارتباطی میان بحران آب و بروز آشوب ها در ایران وجود دارد/نیویورک تایمز
۳۱) لب‌های تشنه شـط؛ مردم حق دارند اعتراض کنند/صدای اعتراض خوزستان رنج‎دیده را بشنویم/روزنامه قانون
۳۲) احیای زاینده رود نیازمند تغییر رفتار مردم و مسوولان است/شهروز مهاجری
۳۳) بحران آب، خودکفایی غذایی در ایران را غیرممکن می‌کند؟/ محسن مسگران
۳۴) بحران آب شرب در تهران چقدر جدی است؟/شرکت عمران ساز مهاب
۳۵) با کمبود آب، مهاجرت از تهران شروع می شود/ سدسازی را متوقف کنیم/ آمریکا ۳۰ سال است سد نمی سازد / نباید در اصفهان، ذوب آهن ساخته می شد/ خدیجه کاترین رضوی
۳۶) آب شرب تنها برای نیمی از تهرانی‌ها باقی می‌ماند/ خبرگزاری تابناک
۳۷)۳۰ تا ۳۵ درصد فاضلاب تهران تصفیه می‌شود/ کریم شافعی
۳۸) ضد و نقیض‌های آلودگی آب تهران/ حجت الله حافظی
۳۹) وضعیت آلودگی آب شرب تهران/ ناصر مهردادی
۴۰) وضعیت “نیترات” آب تهرانمجید تاجیک
۴۱) فروش آب «لاکچری» در سوپرمارکت‌های ایران/ اقتصادنیوز
۴۲) طرح مجدد مشکل بحرانی کمبود آب در کشور/ محمد طیبیان
۴۳) فناوری جدید باروری ابرها برای احیای دریاچه ارومیه/ محمدرضا افرنگ
۴۴) معضل خشکی با بارورسازی ابرها رفع نمی‌شود/صادق ضیاییان
۴۵) آب‌های خاکستری مرهمی بر عطش بحران آب/ صادق ضیاییان
۴۶)۸۵ درصد منابع زیرزمینی آب از دست رفته است/ علی اکبری
۴۷) فاجعه خشکسالی در ایران به روایت ناسا/برترین‎ها
۴۸) راهکارهای کاهش مصرف آب در فضای سبزشهری/مریم عابدی
۴۹) راهکارهای جبران اشتباهات مدیریت منابع آب/ عبدالرضا واعظی هیر
۵۰) پساب آبکاری های صنعتی، سلامت آب پایتخت را تهدید می کند/ عزیز مکاییلی

۱)غفلت‌های بزرگ از عجایب نظام آبی در ایران/ کیبوتص اسرائیلی‌ها تقلیدی از بُنه ایرانیان/ ایران دانشگاه مستقل توسعه روستایی می‌خواهد/جواد صفی‌نژاد
در نظام آبیاری سنتی، از آب استفاده بهینه می شد. کشور ما کشور گندم و جو است و قوت غالب مردم ایران نان است. از روز ازل ایران تا به امروز ۸۰ تا ۸۵ درصد از کل زمین های زیرکشت به گندم و جو اختصاص داده شده است. به عنوان مثال یک سال کلم کم کاشته شود یا اصلاً کاشته نشود، به حال مردم تأثیری نخواهد داشت، اما یک سال گندم کم باشد، نخستین و مهمترین تأثیر را بر زندگی مردم خواهد گذاشت.
کشت گندم در پاییز انجام می گیرد و ۶ مرحله آب هم بیشتر نمی خواهد. تمامی این مراحل اسم دارند: بن آب، گل آب، مرگ آب، خشک آب و غیره. این اسامی اهمیت کار کشت گندم و آبیاری را می رساند. در شرق کشور چون باران کم است گروهی با هم کار می کنند، در دستجات ۵، ۶ یا ۱۰ نفره. البته اغلب ۶ نفره است. برای این که دو نفر مراقب آب و دو نفر هم مراقب زمین باشند و دو نفر هم زمین را صاف کنند. در غرب ایران چون باران بیشتر است زمین هرگونه که باشد، کشت می کنند و حتی اگر زمین ها پستی و بلندی داشته باشند، آب به همه زمین ها می رسد. اما در شرق زمین ها باید مسطح و آب باید جاری باشد. همان شش نفر به دو گروه سه نفره تقسیم می شوند: ۳ نفر به کار بذر و زمین می پردازند، ۳ نفر دیگر به کار آب و پخش کردن آب. به ۳ نفر اول دهقان، و به ۳ نفر دیگر سالار می گویند. از هر گروه یک نفر سردهقان و یک نفر سرسالار می شود. این گروه های ۶ نفره، جامعه را تشکیل می دهند. به هر روستایی در شرق ایران بروید این نظام اجرا می شود. شما به یک روستایی بروید و بپرسید که مدار آب به چند تقسیم می شود، می گویند مثلاً ۱۲. این ۱۲ به معنای ۱۲ شبانه روز هم هست. هر واحد در روستاهای شرق ایران همان ۶ نفر است. ۶ ضرب ۱۲ مساوی است ۷۲. یعنی شما سریع متوجه می شوید که در این روستا چند نفر صاحب نسق، زمیندار، سردهقان، سرسالار و دهقان زندگی می کند. بالا سر همه این ها یک نفر به نام “داور” قرار دارد که همه را سرپرستی می کند. آیا از این نظام دقیق تر و بهتر وجود دارد؟ این نظام از روز ازل ایران تا به اصلاحات ارضی وجود داشت. اصلاحات ارضی مطالعه نکرده این نظام را بهم ریخت.
منبع: ایانا : خبرگزاری کشاورزی ایران.
www.iana.ir/7/33975

۲) لزوم تبدیل شدن آب به هسته مرکزی ایدئولوژی جامعه و سیاست ایرانی /جبار رحمانی
اینگونه به نظر میرسد که در پس این نقدهای بسیار جدی متخصصان علوم انسانی (جغرافیای انسانی، علوم اجتماعی و اقتصاد) می توان نکته های کلیدی ای را برای فهم اینکه چرا با وجود اهمیتی که عالمان اجتماعی گوشزد می کنند بازهم ما شاهد فرآیندهای نابخردانه ای هستیم که هندوانه را برای تغذیه دام آن هم در یکی از بحرانی ترین استانهای کشور از لحاظ مساله آب، تولید می کنیم. میتوان برای فهم این مساله دو نکته کلیدی را بیان کرد.
نکته اول را می توان از دل صحبت های این صاحب نظران و اشارات ضمنی آنها به نقطه ای کلیدی برای فهم سیاست های غلط آب فهمید. آنچه که در صحبت های آنها بطور ضمنی مورد نقد قرار گرفته، رویکرد مهندسی به مدیریت آب در ایران بویژه سدسازی بوده است. آنگاه که دانش کور مهندسی بر گنج منابع مالی اقتصادی به بهانه سدسازی چنبره زد، و بر طبل خودکفایی و نمایش های سیاسی آن کوفت، کسی فکر نمی کرد این دانش کور فقط ما را به فاجعه نزدیک تر می کند. سد سازی که سالهاست نسبت به آن تذکر داده میشود، یکی از فجایع اصلی مدیریت آب در ایران بوده و ترکیب قدرتمند مهندسان-سیاستمداران حتی امروزه هم مانع شنیده شدن صدای منتقدانش می شود. هنوز هم در کشور ما ردیف بودجه هایی برای سد سازی ها هست، گویی یکی از افتخارات هر شهر داشتن سد است و مسئولان به آوردن سدسازان به شهرشان می نازند و فخر فروشی میکنند. مهندسان سدساز پولشان را می گیرند و سیاستمداران هم تبلیغات شان را دارند.
تفاوت ماهوی رویکرد علوم انسانی و مهندسان سیاسی شده، در تاکید اولی بر کیفیت و پایداری و تاکید دومی بر قدرت تبلیغی و آمار دهی، سبب شده صدای گروه اول نه تنها شنیده نشود بلکه در عرصه رسانه ای سرکوب نیز بشود. فاجعه امروز ناشی از گوشهای ناشنوای مهندسان –سیاستمداران به تذکرات عالمان علوم انسانی است. به عبارت دیگر فاجعه آب، نتیجه مهندسی شدن و کمیت گرا شدن ساختار سیاسی مدیریت آب بوده است. دانش مهندسی عمیقا کارکردهای مثبت خودش را ایفا کرد: جیب مهندسان پر از پول شد و تریبون های سیاستمدران پر از تبلیغات و فخرفروشی سیاسی. دانش مهندسی به خدمت ایدئولوژی در آمده بود، قربانی این ترکیب، مردم بوده و هستند.
منبع: سایت انسان شناسی و فرهنگ:
http://anthropology.ir/article/31855.html

۳) کردوانی: ۵۰ سال دیگر آب نداریم، نه سطحی و نه آب زیرزمینی! کردوانی، پرویز
وضعیت منابع آبی ایران هر سال نسبت به سال قبل وحشتناک‌تر می‌شود و هر روز پیامدهای ورشکستگی آبی کشور عینی‌تر می‌شود؛ از زمستانی بدون باران گرفته، تا مهاجرت، اعتراض کشاورزان، گرد و خاک و … اما از سویی اقدامات مختلفی هم برای روبرویی با این پیامدها در حال انجام است از قیرپاچی و جنگلکاری در خوزستان، تا پروژه‌های مختلف احیای تالاب‌ها و … اما هرکدام این اقدامات مخالفان سرسختی هم دارد که یکی از آنها پروفسور پرویز کردوانی پدر علم کویرشناسی ایران است.
چندی پیش با او در رابطه با خشکسالی در ایران گفتگویی داشتیم که دو بهش اول آن منتشر شد. بخش اول با عنوان «چه‌ شد که خشک‌ شدیم؛ باران یا سوءمدیریت؟» در رابطه با سهم کشاورزی در بحران آب ایران بود، کردوانی در آن بخش گفته بود: «می‌گویند کشاورزها ۹۰ آب را مصرف می‌کنند، افرادی مثل شما هم بیرون نمی‌روید و قبول می‌کنید. مگر شهری‌ها آب را هدر نمی‌دهند؟ علت اینکه تهران رود ندارد ولی ۳ رود فاضلاب دارد چیست؟ چرا نمی‌گوید شهرداری‌ها دیگر چمن نکارند؟ یا مثلا الان در لرستانی که باید کشاورزی ایران را تامین کند ترسیده و گفته الگوی کشت را خودش مشخص می‌کند و از این به بعد زعفران و گل محمدی می‌کارند! مگر مردم نان نمی‌خواهند؟ همه اینها نابود کردن کشاورزی است ولی بالعکس در کشورهای پیشرفته دنیا وقتی به سمت صنعت رفتند کشاورزی را نابود نکردند و حتی کمک هم کردند چون غذا مهم است. اشتباه است که می‌گویند اول هوا، بعد آب و بعد غذا، ولی الان نه بر اساس سیل و خشکسالی که وجود دارد غذا در دنیا مهم است به خصوص برای ما که تحریمیم.
منبع: خبرآنلاین:
https://www.khabaronline.ir/news/766436/

۴) بانگ آب در سپهر اندیشه دکتر مرتضی فرهادی/رضا واعظی راد
امروزه ما با هر رویکردی که به این مسئله بنگریم- مسئله بحران آب- یک چیز، قطعی بنظر می رسد وآن اینکه در این مسئله به یک اجماع ملی رسیده ایم که بحران آب یک بحران طبیعی،اقتصادی،و حتی سیاسی و فرهنگی است.شاید در این مقطع زمانی برای بسیاری مهمترین مفروض این باشد که ما باید خیلی پیش از این بفکر نجات طبیعت و محیط زیست و منابع آبی می بودیم.اما باید بعرض برسانم کوته نگری ما و ذوق زدگی برخی از روشنفکران و مدیران امروز بر چهارپایه پر رزق و برق تازه به دوران رسیدگی بشری و سرگرم شدن با مسایل جزئی و کمی وکنده شده از تاریخ و عدم توجه به پژوهش های کیفی در گذشته استاید و پژوهشگران خویش فرما وباریک بین پیش از این چون مرتضی فرهادی،صفی نژاد،پاپلی یزدی،باستانی پاریزی،کردوانی…..وعدم فهم درست وصحیح از گذشته و تجربه گذشتگان، وضعیت امروز ما را اینگونه رقم زده است. البته لازم بذکر است یکی از مهمترین آسیب های ما چه در این زمینه و زمینه های مشابه، بی توجهی به “پتانسیل فرهنگی” که بخش مهم آماده به کار و خدمت سنت و فرهنگ هر ملت است برمی گردد . همان که به قول دکتر فرهادی«بخش مهم پتانسیل فرهنگی،دانش ها وفن اوری ها و مهارت های عظلانی و ارزش ها و هنجار های مربوط به سرمایه گذاری،کار و تولید،پس انداز و قناعت در مصرف و غیره است» و به قول یونگ «خود آگاه و ناخود آگاه در حوزه های هنر وفلسفه و اختراعات اجتماعی شگفت اوری که بسیار پیچیده تر از ماشین های خودکار و خود تنظیم و خود راهبر شناخته شده اند.» می باشد.
منبع: وب سایت دکتر مرتضی فرهادی

بانگ آب در سپهر اندیشه دکتر مرتضی فرهادی

۵) عروسی آب/مرتضی فرهادی
اعتقاد به جاندار بودن و نر و ماده بودن موجودات بی جان،پنداری دیرینه و جهانی است.این نوع اعتقادات در ایران نیز وجود داشته است.اعتقاد به نر وماده بودن “ابر”و”باد”…lماه و خورشید وستارگان وغیره از جمله این اعتقادات است.
برای مثال،در روستاها و ایلات سیرجان و شهرهای پیرامون آن به بادی که از جانب اصفهان می وزد”نرباد” و باد “نرکو” می گویند و در برابر “باد رحمت” و یا “باد گرمسیری ماده”ابرهایی که کُرک(کرچ) هستند ونمی بارند، با یک باد گرمسیری آبستن م شوند وباران شروع می شود.
باور به نر و ماده بودن آب درمناطق غربی و مرکزی ایران،باوری باستانی است و روستائیان و کشاورزان ایرانی معیارهایی برای تشخیص این موضوع داشته اند.برای مثال در روستائیان این مناطق معتقدند که آب اگر نرم وهموار و بی سرو صدا حرکت کند،ماده،و اگر خروشان و تند حرکت کند نر است…..برخی روستاهای اراک معتقدند که اگر پوست دست وپای مقنی هنگام کار درقنات زبر وحشن شده و ترک بخورد،اب قنات نر واگر پوست دست وپای مقنی نرم شود،آب قنات ماده است.در “اُستُو” معتقدندکه آب اگر چه مقدارش کم باشد،اما زورش زیاد است. در آبادی گرماب-بین ملایر و اراک-کشاورزان معتقدند که “قنات نر”قناتی است که ابش کم وزیاد می شود وافت وخیز دارد و اگر برایش زن نگیرند قهر می کند و در پی جفت ماده خود می رود….
منبع: وب سایت دکتر مرتضی فرهادی:
mortezafarhadi.ir/archive/782/

۶) انهدام منابع سنتی آب و پیامدهای ناشی از آن/مرتضی فرهادی
سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌های نادرست رژیم پیشین، جهل و بی‌توجهی نسبت به شرایط اقلیمی و اجتماعی و تجربیات چندهزارساله‌ی کشاورزی خودی و شناخت ناقص از شرایط و امکانات بیگانه، سبب نابودی بسیاری از تأسیسات کشاورزی هم‌چون قنات‌ها، کبوترخانه‌ها، فراموشی روش‌های آبیاری، کشت‌کاری، ‌کودورزی، دیم‌کاری و آیش‌بندی، برهم زدن و تضعیف سازمان‌ها و شیوه‌های تعاونی سنتی، قطع ارتباط بین گذشته و حال و به هرز دادن نیروی عظیم پتانسیل فرهنگی، شده است. بی‌آن‌که توانسته باشد تأسیسات و سازمان‌های کارآمدتر و شیوه‌های مؤثر و مطمئن‌تری را در اغلب موارد جایگزین سازد و بی‌آن‌که خواسته و یا توانسته باشد پیوندی درخور و آفریننده بین «سنت» و «صنعت» برقرار سازد.تقریباً تمام کسانی که قبل از انقلاب به نقد سیاست‌های کشاورزی ایران پرداخته‌اند، مستقیم و یا غیرِمستقیم به جهل مسئولین و کم‌بود و نبود مطالعات و اطلاعات در این زمینه اشاره کرده‌اند. البته شک نیست که این ناکامی‌ها دلایل گوناگونی داشته، اما بی‌گمان یکی از دلایل آن، جهل نسبت به شرایط خودی و علم ناقص تکنوکرات‌ها و برنامه‌ریزان ما نسبت به بیگانه بوده است: کشور ایران با ۱/۶ میلیون کیلومتر مربع وسعت، از نظر محیط زیست و رویش و آب‌وهوا شاید در شمار کشورهای نادر روی زمین است… تفاوت شرایط اقلیمی از نظر سردسیری و گرمسیری و از نظر میزان بارندگی سالانه و پراکندگی آن در فصول مختلف، از نظر ارتفاع از سطح دریا و از نظر عمق آب‌های تحت‌الارضی و خلاصه تنوع محصولات و رویش گیاهی و دام‌داری به قدری است که می‌توان گفت شرایط مشابه و مشترک در مقابل شرایط متفاوت در اقلیّت قرار دارد. این تفاوت‌ها… به نوبه‌ی خود، روستاها و اجتماعات روستایی با سنت‌ها و هنجارها و ارزش‌های مختلف به وجود آورده که از نظر برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری همان اندازه اهمیت دارد که شرایط متفاوت اقلیمی.
منبع: پایگاه خبری تحلیلی دانشگاه علامه طباطبایی:

انهدام منابع سنتی آب و پیامدهای ناشی از آن/مرتضی فرهادی*

۷) قطره قطره آب می شویم از خشکسالی داستان اینکه «چه شد آب تمام شد/ جبار رحمانی
هرچند کشاورزان سابقه ای ۸ الی ۱۰ هزار ساله دارند، اما این نسخه جهش یافته از کشاورزی در ایران معاصر، نه تنها از کشاورزی سنتی متفاوت است، بلکه هرقدر کشاورزی سنتی «عقلانیت محیط شناختی» عمیقی داشت، این کشاورزی جدید، مبتنی بر الگوهای غلط و مخرب بود. به همین دلیل هر روز این گروه های وابسته به رانت آب/ نفت رشد بیشتری کردند: از طریق استخدام بی رویه و غیرعقلانی نهادهای دولتی و مجوزهای بی رویه و نادیده انگاری وسیع برای چاه های غیرقانونی. باقی اقتصاد هم از طریق این دو شیوه می توانست ارتزاق کند. اگر کارگزاران، با قطع درآمد نفت دچار تزلزل می شوند، مردم با قطع منابع آب دچار بحران می شوند؛ چون هر دوی آنان یک اقتصاد بادآورده (به تعبیر استاد مرتضی فرهادی) را مبنای زندگی و حیات خود قرار داده اند. آنچه توسط متخصصان مختلف ذیل عنوان «نوکیسگی» مطرح شده، نوعی موقعیت رفاه ناشی از غارت منابع است؛ نه ناشی از تولید. در عمل آنچه رخ داده، آن است که تولید به معنای واقعی رخ نمی دهد؛ ثروت، ناشی از «خام فروشی» و «توزیع رانتی» آن است و این منطق، ما را به هرچه بیشتر «ازجیب خود خوردن» تشویق کرده است.
چنین فضایی از اقتصاد سیاسی، با نسلی وسیع از نوکیسگی و ثروت بی رنج و گسترش ایده زندگی با عیش و عشرت، نیازمند فضایی بود که بتواند مصرف نمایشی و تجملی خود را نشان دهد. برای این طبقه جدید رانتی مساله اصلی این بود که حداقل در داخل کشور باید فضایی برای لذت داشت. به همین دلیل یکی از مهم ترین پیامدهای اقتصادهای بادآورده، رشد ویلاسازی شد. ویلاسازی لزوماً به معنای ساختمان سازی نیست، زیرا دلالت ویلا برای ما، ترکیبی است از ساختمان و باغ. ویلاسازی شکل متمرکز و نمادین از مصرف نمایشی ایرانیان بود: بریز و بپاش در مصرف به اتکای پول های ناشی از خام فروشی.
منبع: مگ ایران
http://www.magiran.com/npview.asp?ID=3744768

۸) کم آبی یا بحران آب؟ جامعه شناسی بحران آب در ایران/محمد فاضلی
برای بحث درباره بحران آب و بالاخص برای آنکه زمینه برای ارائه تحلیلی از جنس جامعه‌شناسی سیاسی بحران آب فراهم شود، باید بین کم‌آبی به‌‌مثابه پدیده اقلیمی و بحران آب تمایز جدی قائل شویم. کم‌آبی تحت تأثیر موقعیت اقلیمی ایران است و ابداً موضوع تازه‌ای نیست، اما بحران آب محصول تعامل الگوی توسعه، اقتصاد سیاسی، کیفیت حکمرانی، تحولات جمعیت و اقلیم است و عمر آن به کمتر از ۵٠ سال می‌رسد. کم‌آبی پدیده‌ای طبیعی است و بحران آب مقوله‌ای سیاسی- اجتماعی است که در تعامل با تحولات اقلیمی تشدید می‌شود. این تفکیک، جایی برای توجیه پیدایش بحران با سازوکارهای صرفاً اقلیمی باقی نمی‌گذارد. تفکیک بین علیت اقلیمی و علیت سیاسی-اجتماعی در پیدایش بحران آب را باید با تمایز‌نهادن میان نقش نادانی و ناتوانی در مهار بحران تکمیل کرد. آیا بحران آب به‌‌مثابه پدیده‌ای سیاسی-اجتماعی، مولود نادانی سیاست‌گذاران و مجریان است یا آنچه رخ داده در شرایط آگاهی بر ظهور تدریجی بحران‌ و در همان حال ناتوانی از بروز بحران رخ داده است؟ تحلیل نادانی هم می‌تواند وجه جامعه‌شناختی داشته باشد اما وقتی سیستمی در عین دانایی به‌سوی بحران پیش می‌رود، شرایط برای تحلیل جامعه‌شناختی فراهم‌تر است. من در این نوشتار استدلال می‌کنم که مسئله از ندانستن نیست. بحرانی که محصول فرایندهای سیاسی-اجتماعی دانسته شود و ندانستن، نقش زیادی در تبیین آن نداشته باشد، باید تن به تحلیلی جامعه‌شناختی و از جنس جامعه‌شناسی سیاسی بدهد. من در پی آن هستم که فرضیه‌هایی درباره این رویکرد بیان کنم. به‌علاوه تلاش می‌کنم سازوکارهایی برآمده از تحلیل نظری و برخی شواهد را برای تبیین به کار بگیرم.
منبع: وب سایت مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری
www.css.ir/fa/content/102580/

۹) بحران آب حل نشود عبرت تاریخ می‌شویم/ محمد فاضلی
محمد فاضلی با اشاره به طرح احیاء و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی آن را یکی از برنامه های مهم در جهت حل بحران آبی موجود دانست و گفت:این برنامه به عنوان یکی از برنامه های اصلی وزارت نیرو باید با جدیت پیگیری شود.وی تاکید کرد: در کشوری هفت هزار ساله اگر برنامه یی مناسب برای بحران آب به درستی طراحی نشود ما «عبرت تاریخ» می شویم. فاضلی با تاکید بر اینکه افرادی که به دنبال یافتن عصای موسی برای حل مشکلات آب هستند اشتباه می کنند، گفت: براساس نوع مشکل، راه حل نیز تغییر می کند بنابراین، برای حل بحران آب از روش های مختلف باید استفاده کرد به طور مثال برای حل بحران آب دریاچه ارومیه باید از یک شیوه استفاده کرد و برای رفع بحران آب استان تهران نیز شیوه دیگر را به کار گرفت. این جامعه شناس افزود: هیچ راهکاری در بحران آب پیدا نمی شود که همه گروه های درگیر (ذینفعان) از آن راضی باشند، برای حل بحران آب، ابتدا باید مسوولان اشتباه های گذشته را بپذیرند و سپس اقدام به برنامه ریزی برای آن کنند.

۱۰-بحران آب نابود می شویم یا اصلاح پذیر است؟/ محمد فاضلی
در حوزه آب و انرژی، اشتباهات مال ۴۰ سال گذشته نیست. از دهه ۳۰ و ۴۰ با موتورپمپ ها، با سازه ها، با تغییر حکمرانی، با تغییر منطق پایداری در آب و انرژی اشتباه کردیم. همه کسانی که درباره مسئله آب کار کرده اند می گویند ما از دهه ۳۰ وارد اشتباه در بهره برداری از آب و انرژی شده ایم. پس از سال ۵۷ هم این اشتباهات را تشدید کردیم. می توانم بگویم ما در نظام سیاستگذاری بهره برداری از آب، اقتصاد سیاسی و منافع آدمها و گروه ها درباره وضع فعلی مسئولند. ما در بهره برداری رسمی و اقتصاد آب و انرژی اشتباهات جدی کردیم. آب به کالای فاقد ارزش اقتصادی در این کشور تبدیل شده که اشتباه بسیار بزرگی است. همه نواقص ساختاری در مدیریت آب و انرژی قابل بحث است.
نمی توان گفت ساختار آب و انرژی خوب است ولی قیمت خراب است، اینطور نیست. آخرین برآوردهای اقتصادی نشان می دهد ما در سال ۹۶، قیمت برق را به ۶۰ درصد قیمت سال ۵۷ می فروشیم. امکان دارد در کشوری که هزینه مسکن، بنزین و خدمات بهداشتی چندصدبرابر شده است، ولی قیمت برق به ۶۰ درصد قیمت ۴۰ سال پیش باشد؟ همه چیز کشور سر هم جمع می شود، می شود این مسایل. قبل از حرف زدن درباره همه چیز، آیا می شود پایدار سازی منابع آب و انرژی را رقم زد؟ اشتباه در بهره برداری حداکثری از منابع کردیم. تصور کردیم با اعمال نفوذ سیاسی و سپردن کارها به بوروکراتها، با کم دانشی خیلی از افراد، می توان جلوی اشتباهات را گرفت. بسیاری از پروژه های آبی قرن بیستم، با استانداردهای امروز تایید نمی شود. ترکیبی از بی دانشی، عدم شفافیت، اقتصاد سیاسی که بر ساختار آب و انرژی اثر داشته، نادیده گرفتن ارزیابی اقتصادی و محیط زیستی پروژه ها، انتخاب راههای پرهزینه باعث این وضعیت شده است. نمی خواهم روی دستاوردها قلم بکشیم. در سال ۵۷ که انقلاب شد ۷۴۰۰ مگاوات انرژی داشته، امروز این تولید به ۱۰ برابر رسیده است. درباره راندمان نیروگاه ها بحث است، ولی اگر می خواهیم اصلاح کنیم در درون اتاقهای دربسته و گفتگو بین بوروکراتها و تکنوکراتها اتفاقی نخواهد افتاد. باید با مردم درباره اشتباهات حاکمیت و شریک بودن مردم در اشتباهات حرف بزنیم تا به نقطه روشنی برسیم.
منبع: کافه خبر
https://www.khabaronline.ir/news/804140/

۱۱)جای خالی سند ملی آب در روزهای بحران/ محمد فاضلی
در این سند باید معنای دقیق بحران آب در ایران، توزیع جغرافیایی و شدت بحران در مناطق مخالف کشور، سهم هر یک از پیشران های اقلیمی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، سیاست گذارانه و شناختی در پیدایش بحران آب تعیین و مشخص شود چه عواملی سبب شده تا کنترل پیشران های بحران آب ناکارآمد یا غیرعملی شود. فاضلی تصریح کرد: باید بستر نهادی حقوقی منجر به بروز بحران آب تحلیل شود و روشن شود که راهکارهای قانونی و سازوکارهای ساماندهی تا چه اندازه ظرفیت جلوگیری از بحران را دارند. به گفته وی باید نقائصی را که در ساختار سازمانی مدیریت توسعه منابع آب سبب پیدایش بحران شده در ‘گزارش ملی آب’ مشخص کرد و در آن ضمانت اجرایی راهکارهای ارائه شده را تعیین کرد.
معاون پژوهشی مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری تصریح کرد: در گزارش مزبور باید نسبت پیشران های بحران با دیگر ویژگی های توسعه کشور در بخش های کشاورزی، صنعت و شهرنشینی تعیین شود و پیامدهای بحران آب در ایران مشخص و معنای بحران آب در ایران با توجه به شیوع این بحران در سایر کشورهای منطقه و تأثیر آن در محیط امنیتی کشور، بازتعریف شود. فاضلی گفت: در این سند باید راهکارهای همه جانبه نگر کنترل بحران در کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت تدوین و تضمین های لازم برای بی بازگشت کردن مسیر اصلاحات در مدیریت منابع آب، پیش بینی شود. فاضلی همچنین تأکید کرد: بحران آب در ایران به این معناست که امکان دارد شرایطی ایجاد شود که به علت پیامدهای مترتب بر تغییرات در کمیت، کیفیت و توزیع منابع آب، میزانی از بی ثباتی در اجتماعات محلی، استانها و یا کل کشور پدید آید. وی افزود: بحران در معنای وسیع تر زمانی فرا می رسد که به دلیل شدت گرفتن تغییرات در کیمیت، کیفیت و توزیع آب، روند توسعه کشور برای پاسخ دادن به نیاز جمعیتی فزاینده به تعویق افتاده و یا به کلی مختل شود.
منبع: وب سایت روزنامه جهان اقتصاد

جای خالی سند ملی آب در روزهای بحران

۱۲) بحران آب و مسولیت اجتماعی ما/ محمد درویش
از بحران آب سخن می‌گویم؛ بحرانی که اینک بسیاری از فرهیختگان جامعه را واداشته تا برای درمانش از ظرفیت علوم اجتماعی کمک گیرند و گفتگو در مورد آن را به دانشکده‌های فنی آب و آبیاری و آبخیزداری محدود نسازند. اینکه چگونه نظام حاکم بر مدیریت آب کشور که برخوردار از شورای عالی آب به ریاست عالی‌ترین مقام جمهور هم بود و یک کمیته‌ی ملّی توسعه پایدار هم به ریاست یکی از اعضای برجسته‌اش فعالیت می‌کرد، اجازه داد تا به جای ۴۰ درصد، افزون بر ۸۵ درصد از اندوخته‌های آبی زیرزمینی کشور مصرف – بخوان تاراج – شود …
منبع: پایگاه خبری آفتاب:
aftabnews.ir/fa/news/268030/

۱۳) خشکسالی در ایران | آینده مبهم سرزمین مادری/ وب سایت کارنوال
وقتی شما بیمار می شوید چه می‌کنید؟ قطعا برای تشخیص بیماری نزد پزشک می‌روید و از او می خواهید تا راه درمان را به شما نشان دهد. آیا پزشک می تواند بدون شناختن بیماری برای‌تان دارو تجویز کند؟ مسلم است که نه! حالا خشکسالی را یک بیماری در نظر بگیرید و زمین را بیمار. آیا اگر این بیماری را نشناسید می توانید درمانش کنید؟ پس کمی صبور باشید و باور کنید دانستن این اطلاعات آن قدرها هم بی فایده نیست. شاید بسیاری از شما ندانید که خشکسالی انواع مختلفی دارد و هر بار به دلایل خاصی رخ می دهد. در اینجا به مهم ترین انواع این پدیده اشاره می کنیم:
۱- خشکسالی آب و هوایی: در این نوع خشکسالی با کم شدن نزولات جوی و کمبود آب های زیرزمینی و سطحی مواجه می شویم.
۲- خشکسالی کشاورزی: باران که نبارد زمین رطوبت خود را از دست می دهد و گیاهان نیز نمی توانند قد بکشند. در این نوع خشکسالی کاهش کیفیت و کمیت محصول رخ می دهد و تولید ذخایر غذایی را با مشکل مواجه می کند.
۳- خشکسالی هیدوروژیکی: هیدرولوژی یا آب شناسی، شاخه‌ای از علم است که چرخش، توزیع و کیفیت آب را در بالا، بر روی سطح کره زمین و در زیر آن بررسی می کند. کمبود دوره ایِ ریزش های جوی، بر منابع و ذخایر آبی روزمینی و زیرزمینی از قبیل جریان‌های رودخانه‌ای، سطح آب دریاچه‌ها و آب‌های زیرزمینی تاثیر می گذارد و البته به این زودی ها هم تشخیص داده نمی شود. مثلا یک دوره کمبود بارندگی رطوبت خاک را فورا کاهش می دهد و بر روی بخش کشاورزی تاثیر می گذارد؛ اما تاثیر این دوره بر سطح ذخایر آبی در کوتاه مدت قابل لمس نیست.
۴- خشکسالی اقتصادی – اجتماعی: آب که نباشد، هیچ کس هم قادر به تولید غذا نیست پس کسری مواد غذایی رخ می دهد و بی حاصلی و مرگ و میر را به دنبال می آورد. تولید بسیاری از کالاهای اقتصادی از قبیل آب، غلات، ماهی، انرژی برق-آبی و … به آب و هوا وابسته است. خشکسالی اقتصادی- اجتماعی زمانی دامن انسان را می گیرد که میزان نیاز به آب از میزان عرضه آن بیشتر شود و ورشکستگی منابع آب را به ارمغان بیاورد. خشکسالی اقتصادی-اجتماعی به دلیل کم‌آبی ناشی از کاهش مفرط ریزش‌های جوی رخ نمی دهد بلکه بیشتر به طراحی و برنامه‌ریزی غیرعلمی و مدیریت نسنجیده منابع آب بستگی دارد.
منبع: وب سایت کارناوال:
https://www.karnaval.ir/blog/drought-iran

۱۴) برنامه ریاضت ملی تنها راه نجات ایران از بحران آب است/ناصر کرمی
بحران مدت ها است پشت دروازه ی شهرهای مختلف ایستاده است. از جنوب تا شمال، شرق تا غرب، همه ی شهرهای ایران کمابیش طعم تلخ کم آبی را می چشند و هر لحظه بر عمق این بحران افزوده می شود. چشمه های جوشان، دریاچه ها و رودهای خروشانِ سرزمینمان یک به یک می خشکد و زمین های ترک خورده و قایق های به گِل نشسته، تصویرهای دردناکی است که از آن باقی می ماند. پرسشی که اکنون ذهن بسیاری از دوستداران طبیعت و محیط زیست ایران را مشغول کرده این است که این بحران تا کجا ادامه خواهد یافت و در صورتی که برای مهار آن چاره اندیشی نشود، ایران در آینده چه سرنوشتی پیدا خواهد کرد؟
کرمی، اقلیم شناس فعال در دانشگاه نروژی برگن در گفت وگویی مفصل با گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا، بحران آب را بسیار جدی خواند. به گفته ی این فعال محیط زیست، بحران آب در صورت مهار نشدن، قادر است در آینده توان اکولوژیک کشور را نابود کند. به گفته ی کرمی، برای کنترل این بحران، دولت باید یک برنامه ی ریاضت ملی تدوین کند و صادقانه از مردم بخواهد در راه اجرایی کردن آن همکاری های لازم را داشته باشند. او همچنین با تاکید بر اینکه الگوهای نادرست کشاورزی تاثیر بزرگی بر هدررفت آب دارد و اصلاح این الگوها نیازمند هزینه یی بسیار بالا است، توافق هسته یی و آزادیِ دارایی های مسدود شده ی ایران و همچنین توسعه ی اقتصادیِ حاصل از جذب سرمایه گذاری خارجی را یکی از راه های تاثیرگذار در مهار خشکسالی عنوان کرد.
منبع: خبرگزاری ایرنا
http://www.irna.ir/fa/News/81705491

۱۵) ابعاد بحران آب در ایران/ ناصر کرمی
همه ما اولین کلمه ¬ای که خواندن و نوشتن آن را آموختیم “آب” بود. ما آب را نوشتیم. آب را خوردیم. آب را هدر دادیم و امروز این آب دیگر تنها نیست. آب زندگی است و نبودنش با بحران همراه است. کشور ایران با وجود داشتن مدیریت پیشرفته منابع آب در میان کشورهای خاورمیانه، بحران آب را نیز تجربه کرده است. کشور ایران با چالش جدی در بخش آب مواجه است که محدود به افزایش تقاضای آب، کمبود آب، کاهش سطج آب زیرزمینی، کاهش کیفیت آب و افزایش تخریب اکوسیستم نمی شود. سخنان نگران کننده درباره ابعاد بحران آب در ایران و نحوه مدیریت منابع آبی در ایران مدت هاست که از زبان مسئولان و کارشناسان شنیده می شود. دولت می گوید بحران آب جدی است و با گذشت زمان، وضعیت بدتر هم خواهد شد. دولت، با این باور که کمبود آب یک پدیده مقطعی است، بحران کنونی را به گردن تغییرات اقلیمی، خشکسالی‌های متعدد و تحریم‌های بین‌المللی می‌اندازد.
منبع: وب سایت انجمن تخصصی مهندسی علوم آب

ابعاد بحران آب در ایران

۱۶)کارشناسان محیط زیست: دعوای آب در ایران سیاسی است/ نرگس رضایی
علی خلد برین، کارشناس محیط زیست ایران در گفتگو با خبرگزاری “آناتولی” اعلام کرد: با یک بحران جدی و فاجعه آمیز در بخش آب مواجه هستیم و یک تنش بالقوه در این زمینه در داخل کشور میان استان ها و کشورهای همسایه وجود دارد که در آینده نیز این تنش ها تداوم خواهد یافت. در پی اظهارات علاءالدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران مبنی بر اینکه بحران آب در این کشور وارد مقوله امنیتی شده و با توجه به تنش آبی اخیر در مرزهای ایران با افغانستان و اداره محلی کرد شمال عراق، علی خلد برین و ناصر کرمی از کارشناسان محیط زیست ایران در گفتگوی اختصاصی خبرنگار آناتولی به بررسی ابعاد و زوایای بحران آب در این کشور و مرزهای آن پرداختند. وی افزود: “امروزه کشورهای عراق، پاکستان، افغانستان و سوریه با مشکل کم آبی مواجه هستند که این بحران در منطقه، پیامدهای جهانی در پی خواهد داشت. ضمن اینکه در داخل کشور نیز استان های بزرگ درگیر این مشکل بوده و مساله بعد سیاسی پیدا کرده است. به گونه ای که بر سر تامین آب شهرها، تنش هایی بروز پیدا می کند”.
منبع: خبرگزاری آناتولی
https://www.aa.com.tr/fa//873563

۱۷) ایران بحران آب ندارد/ محمد درویش
بدترین سناریویی که می‌توانیم در مورد وضعیت آب ایران مطرح کنیم این است که هم اکنون ۸۸ میلیارد مکعب آب قابل استحصال در یک سال داریم. این میزان در یک دهه پیش ۱۳۰ میلیارد متر مکعب بوده است. وی افزود: میزان‌ آبی که ۸ میلیون ایرانی نیاز دارد حدود ۸ میلیارد متر مکعب است؛ ‌یعنی کمتر از ۱۰ درصد از کل آب نیاز است تا ایرانیان ادچار مشکل تشنگی نشوند. مدیر کل دفتر آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست به مقایسه وضعیت ایران با کشور عربستان پرداخت و گفت: این کشور ۳۰ میلیون جمعیت دارد و برای تامین آب شرب به ۳ میلیارد متر مکعب آب نیاز دارد در حالی که کل آب قابل استحصال عربستان یک میلیارد متر مکعب است. یعنی ۳۰۰ درصد بیش از منابعی که دارد را باید تامین کند. اگر ما دچار بحران آب هستیم پس عربستان چه وضعیتی دارد؟ درویش اضافه کرد: این شرایط با اندکی تخفیف در مورد دیگر کشورهای خاورمیانه هم وجود دارد. بعد از سدسازی‌های عجیب و غریب ترکیه، وضعیت در کشورهای عراق و سوریه بدتر از عربستان است بنابراین با در نظر گرفتن یک سناریوی بدبینانه باز هم وضعیت ما از کشورها منطقه بهتر است. پس چه اتفاقی افتاده که دیگر چیزی از جازموریان نمانده است؟‌از هامون ،صابوری، آلما گل، آرا گل و آچی گل هیچ چیز نمانده است؟ چه شده که خلیج گرگان خشک و تبدیل به چشمه گرد وخاک شده است؟ یک جای کار را اشتباه رفته‌ایم که اینطور شده است.
منبع: وب سایت جماران
https://www.jamaran.ir/132/767071

۱۸) بحران خشکسالی ما مدیریتی است، نه طبیعی/ محمد درویش
ما با بحران خشکسالی مدیریتی روبه‌رو هستیم، نه خشکسالی طبیعی یا تغییر اقلیم. حق نداریم انگشت اتهام را به سمت آسمان بلند کنیم و بگوییم در کشوری زندگی می‌کنیم که دچار محدودیت‌های اقلیمی است. درست است که در کمربند خشک جهان قرار داریم اما وضعیتی ممتاز نسبت‌ به تمام کشورهای این کمربند داریم. به‌طور مثال همیشه روی ۱۷هزار و ۶۰۰ هکتار از ایران برف و یخ وجود دارد و این موضوع باعث شده همیشه آب دائم داشته باشیم اما هنر استفاده از این آب را نداریم و با چنین بحرانی روبه‌رو شده‌ایم. درویش با اشاره به اینکه ما یاد نگرفته‌ایم که راه سعادت ایرانیان از کاهش وابستگی معیشتی به منابع آب و خاک و بالفعل‌کردن مزیت‌های نسبی واقعی کشور می‌گذرد،گفت: یادگیری این موضوع نیاز به جراحی در چیدمان توسعه دارد. اگر این موضوع را یاد می‌گرفتیم، بسیاری از بحران‌ها گریبان ما را نمی‌گرفت.
منبع: خبرگزاری ایسنا
https://www.isna.ir/news/96080301892/

۱۹) گزارش سمینار “خرافات آب” / کاوه مدنی
بحران دوره‌ی موقتی دارد و در یک مکانی رخ می‌دهد؛ در حالیکه در کشور ما در حدود ۱۳ سال است که می‌گوییم با بحران آب مواجه هستیم! در واقع مسئله‌ای که وجود دارد استفاده اشتباه و نابه‌جا از کلمات است. با تکرار استفاده نابه جا از کلمات حساسیت موضوع را از بین برده‌ایم. بحران کلمه‌ایست که باید آنقدر حساسیت برانگیز باشد که کل جامعه و کارشناسان برای حل آن متحد شوند. برای مثال، در کالیفرنیا که چهار سال است با مشکل خشکسالی بی سابقه در صد سال اخیر مواجه شده است به شدت در برابر استفاده از کلمه بحران در رسانه‌ها و یا توسط کارشناسان مقابله شده است و به عنوان سال‌های کم آب و یا خشک از این مشکل یاد می‌شود. از آنجا که همیشه باورمان این است که با بحران مواجه شده‌ایم در نتیجه اظطرار به حل این بحران سبب می‌شود زمان کافی برای بررسی ریشه‌های مشکل در اختیار نخواهیم داشت؛ در نتیجه، بدون دانستن ریشه‌های مشکل با این باور که ریشه‌ها را میدانیم اقدام به حل مشکل می‌نماییم! بنابراین با توجیه اینکه در مرحله‌‌ی بحران هستیم و زمانی برای مطالعه نداریم، وارد مرحله‌ی حل مشکل می‌شویم. در واقع مریضی را به اتاق عمل می بریم که نمی‌دانیم مشکل اصلیش چیست. سوالی مطرح است: آیا افزایش جمعیت بر مشکل آب تاثیر گذار است؟ تفکری می‌گوید افزایش جمعیت لازم است و دغدغه‌های منطقی خود را دارند و در مقابل نگاه دیگری وجود دارد که می‌گوید قطعا با افزایش جمعیت بسیاری از مشکلات شدیدتر خواهد شد. همانطور که قبلا هم گفته شد باید به دیدگاه مشترکی رسید. مشکل ما این است که توزیع جمعیتی ما چگونه خواهد بود؟! این جمعیت در کجا ساکن میشود؟ ما در کشوری زندگی می‌نماییم که برای مثال ۵ کلانشهر دارد و همه تمایل به زندگی در این کلان شهر‌ها را دارند. بدر نتیجه، در کشور شهر‌های کوچک و متوسط به مقدار کافی نداریم. روستاییان ما تمایل به مهاجرت به شهر‌ها و روی آوردن به مشاغل خدماتی و حاشیه نشینی دارند. حاشیه نشینی در تمام نقاط دنیا اتفاق خوبی نیست و مشکلات خود را خواهد داشت. پس، اگر توزیع جمعیتی مناسبی داشته باشیم و ایجاد اشتغال داشته باشیم، می‌توان به شکوفایی صنعتی و اقتصادی دست یافت. بنابراین، اگر طرح آمایش سرزمین ازطرح افزایش جمعیت حذف شود، افزایش جمعیت بسیار بد است.
منبع: وب سایت ستاد احیای دریاچه ارومیه:
ulrp.sharif.ir/fa/news/news-1765

۲۰)آب فقط آب نیست /کاوه مدنی
یکی از مشکلاتی که در کشور داریم این است که آب را مجزا می‌بینیم. من به صحبت آقای دکتر کلانتری رجوع می‌کنم که شاید تفسیرهای مختلفی از آن شده است. اگر آن صحبت را از این دید بنگریم که آب در زنجیره‌ای از مسائل مرتبط با محیط زیست است، آب خودش می‌تواند عامل بسیاری از مشکلات باشد. اما اگر بیاییم بگوییم آب مهم‌تر از یوزپلنگ است این مقایسه درستی نمی‌تواند باشد و معنا ندارد. اینکه بگوییم آب مهم‌تر است یا اقتصاد یا روابط خارجی یا امنیت غذایی! این سوال از اساس اشتباه است. باید بگوییم آب در این زنجیره مشکلات می‌تواند نقش بسزایی داشته باشد. آب می‌تواند مشکلات متعددی را به وجود بیاورد اما فراموش نکنیم، نگاهی که ما را گرفتار کرده این است که ما آب را فقط آب می‌بینیم ولی آب فقط آب نیست! آب اقتصاد است. آب اشتغال است. آب غذاست. آب سلامت است. آب انرژی است. آب صلح است، آرامش است، وحدت است، امنیت است… وقتی نگاهمان را به آب عوض می‌کنیم، می‌فهمیم ریشه بسیاری از مشکلات مرتبط با آب خارج از حیطه آن است و راه‌حل‌های آن نیز شاید خارج از حوزه آب باشد. متاسفانه هنوز نگاه ما به آب سنتی است. در بهترین حالت داریم تلاش می‌کنیم، سازمان‌های دولتی مثل محیط زیست و وزارتخانه‌هایی مثل نیرو و‌… بیایند در این مساله ورود کنند. قبلاً حتی سازمان محیط زیست اساساً دستی بر آتش آب نداشته است. اخیراً هم وزارت صنعت، معدن و تجارت وارد شده است اما واقعاً کافی نیست.
منبع: وب سایت تجارت فردا
www.tejaratefarda.com/41/26153

۲۱) از بحران آب عبور کردیم؛ اکنون ورشکسته‌ایم/ حسن ظهوری
بحران کم آبی در ایران جدی است و به طور حتم سال ۹۷ با مشکل آب مواجه هستیم. موضوعی که هنوز به درستی یک دغدغه ملی نشده‌است. از اول مهر تا اول بهمن‌ماه بیش از ۶۰ درصد کاهش بارندگی داشتیم که این بی‌سابقه است، اما هنوز شیوه‌های مصرف آب را اصلاح نکرده‌ایم. بخش زیادی از هدر رفت آب در ایران، مربوط به کشاورزی می‌شود. صنعت ما آبی‌ است و حتی در مصرف آب شرب خانگی هم صرفه‌جویی نمی‌کنیم. کاوه مدنی معاون بین‌الملل، نوآوری و مشارکت فرهنگی اجتماعی سازمان حفاظت محیط زیست ایران در این گفتگو معتقد است ما از بحران آب عبور کرده‌ایم و به مرحله ورشکستگی آب رسیده‌ایم. به نظر می‌رسد طی ده‌های گذشته ما چک‌های بی‌محل زیادی برای آب کشیده‌ایم که حالا ما را ورشکسته کرده‌اند.
منبع: سایت تحلیلی خبری عصر ایران:
www.asriran.com/fa/news/592585/

۲۲)کلید خروج از بحران آب در ایران/محسن رنانی
سهم مصرفیِ اندک مردم در چرخه ی آب به ما اجازه نمی دهد که آن ها را در معرض اتهام قرار دهیم و از کسانی که خود قربانی سیاست های آبی غلط هستند بخواهیم تقصیر خود را پذیرفته و الگوی مصرف خود را اصلاح کنند.
این استاد اقتصاد در ادامه گفت: اگر الگوی مصرف مردم در جایی خراب شده است، این حکمرانی غلط آب است که آن را تخریب کرده است. مردم ما برای ۳ هزار سال می دانستند چگونه آب را مصرف کرده و به تعادلی پایدار در طبیعت برسند. گراف های میزان بارش در کشور حاکی از آن است که طی سی سال گذشته، میزان بارش در کشور تفاوت چندان محسوسی با سی سال پیش از آن نداشته و حتی آسمان نیز بر ما جفا نکرده است. ولی نظامی ناکارآمد و بی تدبیر در حوره ی حکمرانیِ آب، به راحتی فرهنگ آبیِ ۳ هزار ساله ی ما را بر باد داده است و اکنون اقدام به زیر سوال بردن جامعه و فرهنگ می کنند.
رنانی در ادامه با اشاره به این که فرهنگ نیز نقش مهمی در این میان دارد و بدون شک اصلاح الگوی مصرف آب باید از طریق فرهنگی صورت گیرد گفت: با این وجود موضوع این است که بحران آب اکنون به بیماری در شرف تشنج و ورود به کمایی مرگ بار شبیه است. بدون شک نمی توان در این شرایط بحرانی به بیمار گفت که با تغییر الگوی تغزیه ی خود جلوی بحران را بگیرد. شرایط آبی کشور نیز در معرض ورود به تشنج است و ما باید از وقوع این فاجعه جلوگیری کنیم. رنانی با بیان این که سطح هایی از نزاع آبی در بسیاری از قسمت های کشور آغاز شده گفت: با ادامه ی روند کنونی، این نزاع در کشور افزایش خواهد یافت و طی سال های آینده بصورت روزانه، زندگی مردم را متاثر خواهد کرد. پس در این شرایط نمی توان از اصلاح الگوهای مصرفی مردمی که سهمی بسیار ناچیز در مصرف آب در مقایسه با صنعت و کشاورزی دارند سخن گفت. ما باید سیاست های غلط حکمرانی نادرست آب را زیر سوال ببریم و به اصلاح آن ها بپردازیم
به گفته ی رنانی، در تغییرهای نهادی و اجتماعی چهار سطح فرهنگی، بنیادی، حکمرانی و رویه های اجرایی و در نهایت تخصیص منابع مطرح می شوند. برای تغییر دو سطح آغازی ما به صدها سال زمان نیاز داریم و بنابراین دست گذاشتن بر روی این سطوح در شرایط فعلی بی فایده خواهد بود. این در حالی است که دو سطح پایینی، موجب تخریب آب در کشور شده اند و باید به اصلاح و تغییر آن ها اهتمام ورزیده شود. در صورتی که حکمرانی نادرست آب به عنوان دلیل اصلی بروز بحران، متحول و تلاش ها برای اصلاح آن آغاز شود، می توان با جلب اعتماد فرهنگ و جامعه از آن ها نیز انتظار داشت در این راه دست به کمک و اصلاح بزنند.
برای تغییر یک رویه ی غلط و اصلاح ضررهای ناشی از آن، باید به وجود اشتباه در این سیستم اذعان کرد و آن را پذیرفت. این نکته یی است که رنانی با اشاره به آن افزود: خطری که اکنون وجود دارد این است که عده یی از سیاست گذاران آبیِ کشور حاضر به پذیرش شرایط بحرانی آب نیستند و سعی در عادی جلوه دادن آن دارند. ادامه ی این رویه ما را در آینده در شرایطی بارها بغرنج تر از مذاکرات هسته یی قرار خواهد داد. در آینده، این نه آمریکا و عربستان و فرقه های مذهبی تندرو و …، بلکه آب خواهد بود که بیشترین ضربه را به این نظام وارد خواهد کرد.
منبع: خبرگزاری جمهوری اسلامی:
http://www.irna.ir/fa/News/81597981

۲۳) مسئولان هنوز بحران آب را باور ندارند/ جنگ پراکنده آب شروع شده است، فقط اخبارش منتشر نمی‌شود/ محسن رنانی
آمارها نشان می‌دهد که میزان بارش‌ها در ۳۰ سال اخیر کاهش چشمگیر نداشته‌ است، بنابراین بحران کنونی بحران حاصل از یک نظام تدبیر ناتوان و ناکارآمدی در حکمرانی است که ظرفیت و تجربه فرهنگی سه هزار ساله کشور در حوزه الگوی مصرف آب را بر باد داده است. وی درپاسخ به کسانی که می‌گویند باید فرهنگ مصرفی مردم اصلاح شود و باید در حوزه آب کار فرهنگی کرد، وضعیت منابع آب ایران را به بیماری تشبیه کرد که در مرحله تشنج و نزدیک به کما قرار دارد، اما پزشکان برای چنین بیماری تغییر رژیم تغذیه تجویز می‌کنند. رنانی گفت: جنگ پراکنده آب در ایران هم اکنون به گونه خزنده و آرام شروع شده و فقط اخبار آن منتشر نمی‌شود،در حال حاضر این جنگ به صورت پراکنده رخ می‌دهد اما تا پنج سال آینده شاهد جنگ فراگیر آب در داخل شهرها و بین مناطق و استانها خواهیم بود. به گفته وی، این آن خطری است که امنیت ما را تهدید می‌کند و سیاستمداران چشم خود را به روی آن بسته اند. وی با اشاره به اینکه ۹۲ درصد آب کشور در بخش کشاورزی مصرف می‌شود، عنوان کرد: با توجه به سهم شش درصدی آب شرب و سهم دو درصدی صنعت از منابع آب کشور، اگر مردم حتی ۵۰ درصد میزان مصرف آب خود را هم کاهش دهند، در کل منابع آب کشور فقط سه درصد صرفه‌جویی خواهد شد. وی مقصر اصلی مشکلات فعلی کشور در بخش آب را حکمرانان دانست و تاکید کرد: برای حل مشکل آب به جای آنکه بر اصلاحات در سطوح بنیادین و زیرین فرهنگی تاکید کنیم که بسیار زمان‌بر و دیر اثر است، باید اصلاحات را به سرعت از سطوح بالاتر یعنی از حکمرانی و از تخصیص منابع آغاز کنیم.
منبع: خبرگزاری فارس
https://www.farsnews.com/news/13940216000177/

۲۴) بحران آب ما را آب‌ می‌کند/محسن رنانی
محسن رنانی در ابتدای کلام خود با اشاره به علل بحران آب و عنوان کلی نشست (نقش باورها، ارزش‌ها و سرمایه اجتماعی در حکمرانی آب) گفت: طرح چنین عنوانی نوعی نعل وارونه زدن است و متهم کردن مردم و جامعه فرهنگ؛ مردمی که قربانی این ماجرا هستند و در ایجاد این بحران نقش اندکی دارند. یعنی به جای پیدا کردن متهم اصلی به مردم اتهام می‌زنیم و از آنها می‌خواهیم که فرهنگ مصرفی خود را اصلاح کنند.
رنانی ادامه داد: اگر الگوی مصرفی مردم با اشکال‌هایی هم مواجه شده ناشی از حکمرانی غلط است. این مردم ٣‌هزار‌ سال بلد بودند که مصرف آب را مدیریت کنند، با کم‌آبی کنار بیایند و به تعادلی پایدار با طبیعت دست پیدا کنند. هنوز که هنوز است گراف‌ها نشان می‌دهد بارش در ٣٠‌سال گذشته با نوسان همراه بوده اما به‌طور متوسط کاهش نیافته یعنی آسمان هم جفا بر ما نکرده است.
او ادامه داد: یک نظام تدبیر ناتوان و ناکارآمد در این ٣٠‌سال در حوزه آب تمام تدبیر و فرهنگ ٣هزار ساله ایران را از بین برده، بعد هم انگشت اتهام را به سوی مردم نشان گرفته یعنی همان افرادی که متهم اصلی این بحران هستند امروز در مقام مدعی قرار گرفته‌اند و طوری برخورد می‌کنند که گویی جامعه متهم است.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: جامعه، مردم و فرهنگ قربانی این بحران هستند البته بحث فرهنگ قطعا از اهمیت برخوردار است و باید جدی گرفته شود ولی موضوع این است که امروز در حوزه آب بیماری داریم که خونریزی کرده، تا یک ساعت دیگر تشنج خواهد کرد و به کما خواهد رفت، بنابراین پزشکی که در چنین شرایطی به بیمار بگوید الگوی تغذیه تو باید تغییر یابد، پزشک نیست. واقعیت این است که این خطر جدی است که تا ۵سال آینده جنگ آب شروع شود؛ البته امروز هم شروع شده اما اخبار آن منتشر نمی‌شود به عبارت دیگر جنگ آب در ۵‌سال آینده نبردی روزانه خواهد شد. در چنین شرایطی سخن از اصلاح فرهنگ چندان بجا نیست.
رنانی ادامه داد: مگر مردم چه میزان در مصرف کل آب کشور سهم دارند؟ براساس آمار رسمی ٩٢‌درصد آب مصرفی کشاورزی و صنعتی است و ٧ یا ٨‌درصد آن آب شرب و شهری بنابراین اگر مردم ۵٠‌درصد هم در مصرف خود صرفه‌جویی کنند فقط ۴‌درصد از کل مصرف آب کم خواهد شد درحالی‌که اگر به فکر از بین بردن بحران هستیم باید مصرف آب ٣٠‌درصد کاهش یابد. وی افزود: در دولت سازندگی سد پشت سد ساخته شد. قبل از انقلاب ما ١٩ سد داشتیم این رقم امروز به ۶۴٧ سد درحال بهره‌برداری رسیده یعنی جمعیت ما تنها ٢ برابر شده اما سد‌ها ٣٠ برابر شده است. با محاسبه سدهای درحال ساخت این عدد به هزار و ٣٣٠ سد هم می‌رسد. آیا مردم تصمیم گرفتند این همه سد ساخته شود؟
او تصریح کرد: داستان پیدا کردن مقصر نیست، ما به دنبال هشدار هستیم. نکند کسانی که ما را به این‌جا رسانده‌اند در حوزه آب ما را گرفتارتر کنند و طرح نویی درنیندازند باید با مردم صادقانه صحبت کنیم
منبع: وب سایت داشته های اقتصاد ایران:
http://www.daraian.com/fa/paper/141-day/8260

۲۵) جهان به سوی کم آبی در حرکت است/ احمد رشیدی‌نژاد
البته بی‌تردید یکی از دلایل این گونه بحران‌ها همین فراموش شدن‌ها و سو مدیریت آب، تا بحران بعدی باشد. روز دوشنبه قارنه اصفهان بار دیگر شاهد واقعه‎ی‌ بود که پیش‌تر، بیست و چهار در همین منطقه اتفاق افتاده است. تعرض و تخریب خطوط و حوضچه‌های انتقال آب بین استانی که در چند سال گذشته هرزگاهی به ویژه در فصول گرما نقل محافل رسانه‌ای و خبری می‌شود. براساس گزارش خبرگزاری ایرنا، بخشی از تاسیسات خط انتقال آب از شرق اصفهان به یزد، روز یکشنبه ۴ آذر، برای «بیست و پنجمین بار» از اسفند سال ۹۶ تاکنون، تخریب شد. در همین حال فیلم‌هایی از حمله ماموران امنیتی به کشاورزان معترضی که این خط انتقال آب را تخریب کرده‌اند، منتشر شده است. ظاهراٌ جمعه هفته گذشته نیز تاسیسات خط انتقال آب از اصفهان به یزد توسط برخی از افراد تخریب و پس از تعمیر تاسیسات، انتقال آب از روز شنبه بار دیگر آغاز شده بود.در سال‌های اخیر کشاورزان شرق اصفهانی بارها به انتقال آب به یزد اعتراض و خط انتقال آب را تخریب کرده‌اند. مناطق شرق اصفهان از جمله مناطق زیار، جرقویه، ورزنه، اژیه، هرند، برآن و خوراسگان ۳۰۰ هزار تن جمعیت دارند که اغلب به کشاورزی اشتغال دارند، اما خشکسالی، آنان را به شدت در معرض مشکلات شغلی و معیشتی قرار داده است.
منبع: ایران اسپانتیک:
https://ir.sputniknews.com/opinion/201811274211830

۲۶) مدیریت بحران آب با عزم ملی و فرهنگ سازی/اندیشکده تدبیر آب
پیشرفت زندگی صنعتی و رشد جمعیت، باعث افزایش مصرف آب و به وجود آمدن بحران در بیشتر کشورهای جهان شده است. از این رو صرفه جویی در مصرف، یکی از اصلی ترین دغدغه کشورها برای دوری از خطر کمبود آب است که باید با استفاده بهینه و مدیریت مصرف با این پدیده مبارزه کنند. هر چند کمبود آب یکی از عوامل محدود کننده توسعه فعالیت های اقتصادی در دهه های آینده به شمار می رود. کمبود ریزش های جوی باعث شده تا ایران به یکی از کشورهای نیمه خشک تبدیل شود که رشد جمعیت و کاهش سرانه آب، توسعه بخش های کشاورزی و صنعت و … دست اندرکاران بخش آب را بر آن داشته تا برای کنترل مصرف و استفاده بهینه چاره اندیشی کنند. البته در کنار کارهای عملیاتی، فرهنگ سازی برای استفاده از الگوی صحیح مصرف می تواند نقش مهم و تاثیرگذاری داشته باشد.
وب سایت اندیشکده تدبیر آب:
http://iwpri.ir/home/single/461

۲۷) آب، مولفه ای که می تواند آغازگر بحران های منطقه باشد/هادی تقی‌پور
دسترسی به آب خود به یکی از مهم ترین مسائل آب در خاورمیانه مبدل شد که در این میان کشورها همسایه همچون ترکیه، سوریه، عراق، سودان، اتیوپی و مصر به شدت از یکدیگر تاثیر پذیرفته اند. به طور کلی در ارتباط با بحران آب در منطقه آسیای جنوب غربی، چهار طرف اصلی وجود دارند که عبارتند از: ۱- طرف ایرانی؛ ۲- طرف عربی؛ ۳- طرف ترک؛ ۴- طرف اسرائیلی(۲). از این میان طرف ترک و اسرائیلی با بحران آب کمتری مواجه هستند. نکته حائز اهمیت آن که آب در حال تغییر کاربری شدید به عنوان یک مولفه امنیتی است و بدین جهت توجه خاصی را بیش از پیش می طلبد. روزنامه واشینگتن پست در تیرماه ۱۳۹۳، اعلام داشت ایران در بین ۲۴ کشوری قرار دارد که وضعیت آب در آنها خطرناک است. واشینگتن پست، بحران ایران را ناشی از برنامه ریزی نادرست در دوران جمهوری اسلامی دانست.(۳) همچنین یک تحقیق مستقل ۱۰ تن از متخصصان ایرانی حوزه مدیریت منابع آب که در آمریکای شمالی و انگلستان تحصیل کرده اند نشان می دهد که دلیل اصلی کاهش ۸۰ درصدی حجم آب دریاچه ارومیه طی چهار دهه اخیر که سطح آب آن را در ابتدای مهر ماه امسال به حدود ۱۰ درصد سطح اولیه آن در سال ۱۳۵۱ شمسی کاهش داده، فعالیتهای انسانی و توسعه سازه ای بی رویه در این حوضه آبریز بوده و تأثیر خشکسالی و تغییرات آب و هوایی در منطقه در حدی نبوده که بتواند تغییرات سطحی و حجمی این چنینی در دریاچه ایجاد کند. در نتیجه این پژوهش، احیای فیزیکی دریاچه ارومیه ممکن دانسته شده اما چنین فرایندی را مشروط به یک خواست سراسری سیاسی و اقتصادی درنظرگرفته است که در طی سالهای طولانی به نتیجه خواهد رسید.
منبع: دیپلماسی ایرانی
www.irdiplomacy.ir/fa/news/1976868/

۲۸) حتی آمریکا نیز با مشکل آب روبه رو است، سوء استفاده مخالفان برای بزرگ نمایی بحران آب/ اسفندیار باتمانقلیچ
در طول یک سال گذشته، بحران آب نقطه مشترکی در نظرات و رسانه های اجتماعی شخصیت های وابسته به بنیاد دفاع از دموکراسی ها (FDD)، اتحاد علیه ایران هسته ای (UANI)، شورای ملی مقاومت ایران (NCRI) و رضا پهلوی، پسر آخرین شاه ایران بوده است. در منابع و نوشته ها در مورد بحران آب، این گروه ها تلاش های سازنده مقامات دولتی، رهبران تجاری و اعضای جامعه مدنی را برای یافتن راه حل های بحران نادیده می گیرند. این تلاش ها، به وضوح، مربوط به یک اقلیت مشخص و نه یک اکثریت جامع است. اما طرفداران این ایده با ناتوانی در ارائه پیشنهادهای مفید در مورد چگونگی کمک همکاران بین المللی برای یاری رساندن به ایرانیان در تلاش های فوری آنها، امکان بهبود شرایط را از دست می دهند.
این نادیده گرفتن ها راه را برای استفاده از بحران آب به عنوان دلیلی برای تغییر رژیم باز کرده است. همانطور که رضا پهلوی در یک قطعه پست هافینگتون پست در سال ۲۰۱۷ ادعا کرد: “به دلیل سیاست های حاکمان جمهوری اسلامی، میلیون ها نفر از مهاجرین تحصیل کرده ایران قادر به بازگشت و کمک به نجات کشور عزیزشان از فاجعه نیستند … ما باید این وضعیت را به منظور نجات ایران برای نسل های آینده پایان دهیم.” نادیده گرفتن کامل تلاش های داخلی برای متوقف ساختن بحران آب توسط پهلوی و پیشنهادهای توهین آمیز این که تنها “فارغ التحصیلان ایرانی خارج از ایران” می توانند به جلوگیری از فاجعه کمک کنند، اشاره به بدبینی در قبال این درخواست های کمک می کند. اگر دولت ایران تغییرات اساسی در سیاست های خود داشته و در بهبود امنیت آب پیشرفت کند، بسیار بعید است که چهره هایی مانند پهلوی به این پیشرفت اذعان کنند و از مجاری خبری برای امداد استفاده کنند. بر اساس این فرمول مشکوک، راه حلی که بحران آب ایران را حل می کند باید از مسیر تغییر در سیستم سیاسی ایران عبور کند.
منبع: دیپلماسی ایرانی
www.irdiplomacy.ir/fa/news/1974669/

۲۹) بحران آب و پیامدهای آن را جدی بگیرید/ محمد قره‌گوزلو
شاید تصور خیلی از افراد جامعه این باشد که برای صرفه جویی باید بخش کشاورزی که حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد آب را مصرف می‌نماید تعطیل نمود؛ ممکن است این تصور راهکار ساده‌ای باشد اما باید پیامدهای آن در نظر گرفته و ارزیابی شود. در کل دنیا و خصوصا ایران کشاورزی و دامپروری، نقش و جایگاه ویژه‌ای در اقتصاد و زندگی افراد جامعه به صورت مستقیم و غیر مستقیم ایفا می‌نماید. با تعطیلی کشاورزی افراد زیادی بیکار شده و تبعات آن بیشتر از تبعات خشکسالی نباشد، کمتر نیست. پس تفکر تعطیلی کشاورزی برای گذر از بحران آب اشتباه می‌باشد.
بخش اعظم هدر رفت آب در بخش کشاورزی به عدم مدیریت صحیح استفاده از آب بر می‌گردد در گذشته در بخش کشاورزی آبیاری به صورت غرقابی انجام می‌شد که تلفات و هدر رفت آب بسیار بالا بود و این روش آبیاری سنتی راندمانی حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد داشت اما با اجرای سامانه‌های نوین آبیاری تاحدودی این راندمان افزایش یافته است ولی همچنان جای کار زیادی دارد و با وجود خشکسالی‌های پی‌درپی و کمبود آب، در بخش‌هایی از کشور روش‌های سنتی آبیاری استفاده می‌شود. به طور مثال با وجود کمبود آب در مناطق خشک کشور گیاهان آبدوست مانند هندوانه کشت می‌گردد. برای تولید یک کیلوگرم هندوانه حدود ۵۰۰ لیتر آب مصرف می‌شود که نظیر این موارد می‌تواند با گیاهانی که نیاز آبی کمی داشته جایگزین شده و گیاه آبدوست از خارج از کشور وارد گردد.
منبع: همشهری آنلاین:
www.hamshahrionline.ir/news/415160/

۳۰) چه ارتباطی میان بحران آب و بروز آشوب ها در ایران وجود دارد/نیویورک تایمز
ایران جدید‌ترین نمونه از کشورهایی است که در آن بحران آب به نارضایتی عمومی منجر شده است. این امر به ویژه در شهرهای کوچک و شهرهایی نمود بیشتری دارد که یکی از خشک‌ترین مناطق جهان بوده‌اند. کشتزارها بی‌بار شده‌اند، دریاچه‌ها به منبع گرد و غبار بدل گشته‌اند. میلیون‌ها تن به مراکز استان‌ها و شهرهای بزرگ مهاجرت کرده‌اند و بیکاری به نارضایتی در میان جوانان انجامیده است. در کنار همه‌ این‌ها خشکسالیِ فلج‌کننده‌ای آمده که تاکنون چهارده سال طول کشیده است.
ایران نیز مثل بسیاری از کشورهایی همچون هند و سوریه، پس از انقلاب ۱۹۷۹ تصمیم گرفت، در زمینه غذا به خودکفایی برسد. این هدف در نفس خود هدف بدی نبود، ولی همان طور که کاوه مدنی کارشناس آب خاطرنشان می‌کند، این خودکفایی به معنای آن بود که دولت کشاورزان را تشویق کند تا به کشت محصولات گیاهی نیازمند آب مانند گندم در سراسر کشور بپردازند.
دولت همچنین با ارائه برق ارزان به کشاورزان و نیز قیمت تضمینی برای گندم تولید شده از سوی آنها تلاش کرد این هدف را تحقق بخشد: یک یارانه سخاوتمندانه دو قسمتی که چونان انگیزه‌ای برای کاشت بیشتر گندم و بهره‌برداری بیشتر و بیشتر از منابع آب زیرزمینی قلمداد می‌شد. نتیجه این تصمیم طبق گزارشی که کلودیا سادوف، متخصص آب، درباره بحران آب در ایران برای بانک جهانی تهیه کرده چنین است: «۲۵ درصد از کل آبی که از سفره‌های آب زیرزمینی، رودخانه‌ها، و نهرها برداشته شد، بیشتر از مقداری است که می‌تواند دوباره جایگزین گردد. میزان ذخایر آب زیرزمینی در ایران با نرخ قابل توجهی نسبت به نقاط دیگر جهان در حال کاهش است و طبق محاسبات آقای مایکل طی ۵۰ سال آینده، سفره‌های آب زیر زمینی در بخش وسیعی از ایران بدون آب خواهند بود. در بخش‌هایی از کشور نیز فقدان آب زیر زمینی موجب نشست زمین خواهد شد.در نتیجه، بسیاری از دریاچه‌های ایران رو به خشک شدن و کوچک شدن رفتند. یکی از مهمترین آنها دریاچه ارومیه است که زمانی بزرگترین دریاچه نمکی منطقه بوده و اکنون به حدود ۹۰ درصد اندازه خود در دهه ۷۰ میلادی رسیده است.
منبع: خبرگزاری تابناک
https://www.tabnak.ir/fa/news/766201/

۳۱) لب‌های تشنه شـط؛ مردم حق دارند اعتراض کنند/صدای اعتراض خوزستان رنج‎دیده را بشنویم/روزنامه قانون
حادثه ای که برای خوزستان اتفاق افتاده، محصول امروز و دیروز و این دولت و آن دولت نیست، بلکه حاصل سال ها کم‌کاری و بی درایتی مسئولانی است که چنین بلایی بر سر منابع زیستی کشور آورده اند». او با اشاره به صحبت وزیر نیرو که قول می دهد که تا ۱۵ تیر مشکلات را حل می کند، ادامه می‌دهد:« این نشان می دهد که موضوع ضعف تکنیکی و مدیریتی است که از قبل فکری برای جلوگیری از بحران آن نشده است». کهرم یکی از مهم ترین وظایف وزارت نیرو را تامین آب برای مردم می داند و ادامه می‌دهد:«‌من مطمئن هستم با توجه به اینکه ۱۵ روز تا میانه تیرماه فرصت نداریم این تغییر هم موقتی است و باعث نمی‌شود که ساکنان خرمشهر و آبادان در درازمدت دارای آب آشامیدنی سالم شوند. حالا که فصل تابستان است وزرات نیرو به صرافت افتاده تا مشکل بی آبی را حل کند. آیا نباید این بحران را در درازمدت مدیریت کنیم تا دچار چنین حوادثی نشویم؟» کهرم مساله آب را با روزمره مردم مرتبط می داند و می گوید:« نمی توان از نیازهای روزمره مردم سرسری گذشت. اینکه بیاییم بودجه ای را به افتتاح سد اختصاص بدهیم و در نهایت نه تنها به محیط زیست کمک نکنیم که به آن آسیب برسانیم، درست نیست. نتیجه این می شود که مردم برای گرفتن حق‌شان شورش می کنند و حق هم دارند چون جان‌شان به لب‌ رسیده است». رودخانه راین در آلمان نیز روزگاری مانند کارون را از سر گذراند؛ اما حالا به وضعیت ایده آل برگشته و احیا شده است. در این رودخانه ها حتی امکان کشتیرانی ایجاد شده و در آن تجارت های بین المللی صورت می گیرد. ای کاش ما هم مسئولانی داشتیم که می توانستند با درایت از بحران ها عبورمان دهند.
منبع: پایگاه خبری آفتاب
aftabnews.ir/fa/news/532000//

۳۲) احیای زاینده رود نیازمند تغییر رفتار مردم و مسوولان است/شهروز مهاجری
بر اساس تعریف شبکه مشارکت جهانی آب(GWP)، مدیریت پکپارچه منابع(IWRM)، فرآیندی است که توسعه هماهنگ و مدیریت آب، زمین و منابع مربوطه را به منظور به حداکثر رساندن رفاه اقتصادی و اجتماعی بصورت عادلانه بدون به خطر انداختن پایداری اکوسیستم های حیاتی، افزایش می دهد. مهاجری، کمبود همکاری بین بخشی(ذینفعان) این حوضه آبی را یکی از چالش های بزرگ زاینده رود توصیف و تصریح کرد: مردم و مسوولان باید برای حل مشکل بسیار بزرگ زاینده رود با هم همکاری کنند. رییس هیات آلمانی طرح یکپارچه منابع آب زاینده رود اظهار داشت: در عرصه فرابخشی حوضه زاینده رود، بخوبی کار نشده است و کشاورزان و مردم به مسوولان اطمینان کامل ندارند.
وی افزود: تغییرات اقلیم یکی دیگر از چالش های این حوضه است بطوری که مقدار بارش ها و آب تجدیدپذیر آن بسیار کم شده، که هیچ کاری هم برای آن نمی توان انجام داد. مهاجری گفت: باید از فناوری های جدید برای بهینه سازی مصرف آب در بخش های کشاورزی و صنعت استفاده شود. وی با اشاره به سرمایه گذاری و اجرای طرح مدیریت یکپارچه مصرف آب رودخانه زاینده رود توسط وزارت علوم آلمان گفت: دولت آلمان در هشت سال گذشته حدود ۶ میلیون یورو در این طرح سرمایه گذاری کرده است.
منبع: خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران
http://www.irna.ir/esfahan/fa/News/83129885

۳۳) بحران آب، خودکفایی غذایی در ایران را غیرممکن می‌کند؟/ محسن مسگران
طرح‌های مختلف برای خودکفایی در کشاورزی و ۹۲ درصد منبع آبی که در این حوزه مصرف می‌شود از مسائلی است که سال‌ها است در ایران توسط کارشناسان بحث می‌شود؛ برخی بر این باورند که با این روند در آینده میزان منابع آب ایران کافی نیست و برخی دیگر هم معتقدند توسعه کشاورزی برای حفظ امنیت غذایی در ایران لازم است. برای پاسخ دادن به این ابهامات، هفته پیش تحقیقی از ۴ محقق ایرانی (محسن مسگران، کاوه مدنی، حسین هاشمی و پویا آزادی) در مجله نیچر منتشر شد. این تحقیق بر اساس مکان، نوع خاک و متغیرهای اقلیمی به ۶ قسمت مختلف تقسیم شد و از کیفیت کشاورزی در این مناطق، طبق متغیرهای مختلف گفته شد.
با توجه به این تحقیق شاید بتوان نتیجه گرفت برای خودکفا شدن در تولیدات کشاورزی، باید نگاه زیست محیطی تری به آب و خاک وجود داشته باشد؛ اما در ابتدای این تحقیق در رابطه با شرایط امنیت غذایی در آمده است؛ «آمار جدید نشان می‌دهد، با توجه به روند افزایش جمعیت برای تامین مواد غذایی جمعیت ۹.۱ میلیاردی در سال ۲۰۵۰ باید میزان تولید محصولات کشاورزی ۷۰ درصد افزایش پیدا کند، امنیت غذایی در کشورهای توسعه به علت افزایش جمعیت نگران کننده تر هم هست. در واقع اینکه برای رسیدن به چنین هدفی آیا منابع آبی و زمینی کافی وجود دارد، موضوع ارزیابی‌های جهانی زیادی بوده است.»
پاسخ ارزیابی‌های مختلف به این سوال امیدوار کننده است و منابع کافی برای تامین غذای کره زمین در سال ۲۰۵۰ وجود دارد، اما شرایط برای کشورهای خاورمیانه و آفریقا شمالی فرق دارد، ایران به عنوان یک کشور بزرگ در این منطقه سال‌ها است اهداف بلندپروازانه‌ای برای دستیابی به خودکفایی در مواد غذایی دارد، در این تحقیق در این رابطه نوشته شده است: «برنامه ایران برای خودکفایی در گندم از سال ۱۹۹۰ میلادی شروع شد، اما میزان تولید گندم در ایران به میزان کمی افزایش یافته و این یعنی هرگز واردات دانه به ایران کاهش پیدا نکرده است.»
منبع : خبرآنلاین
https://www.khabaronline.ir/photo/698040/

۳۴) بحران آب شرب در تهران چقدر جدی است؟/شرکت عمران ساز مهاب
برخی نشانه‌ها در حال پدیدار شدن است. بر اساس گزارش ها، تعداد رو به افزایشی از شهروندان تهرانی در حال مواجه شدن با مشکل کمبود فشار آب هستند مردمی که در طبقات سوم به بالای آپارتمان ها زندگی می کنند، ناگزیرند برای استفاده از آب لوله کشی شده، از پمپ های آب قوی استفاده کنند که آب را از لوله های شهری می مکند. نصب پمپ های آب در آپارتمان های شهر تهران موجب تشدید افت فشار شده و وضعیت را برای شهروندانی که از پمپ استفاده نمی کنند دشوارتر ساخته است.
استفاده از پمپ آب اکنون به نحوی گسترش یافته که کارشناسان آب به شهروندان توصیه می کنند تا برای به حداقل رساندن تاثیر پمپ ها بر فشار آب، تانکرهای آب کوچکی را در پشت بام خانه هایشان تعبیه کنند. بر اساس گزارش رسانه های ایرانی، فشار آب در هفته های اخیر در برخی مناطق به میزان ۳۰ درصد کاهش یافته است.
بسیاری از کارشناسان معتقدند ناتوانی مدیران شهری در تامین زیرساخت های مورد نیاز ساختمان های مسکونی در شهر تهران است که موجب بروز بحران آب در این شهر شده است.تنها در عرض ۵ سال، پیمانکاران مجوز لازم برای ساخت ۸۸۰ هزار واحد مسکونی را از شهرداری تهران دریافت کرده اند. به گفته مقامات رسمی، این تعداد معادل یک سوم کل واحدهای مسکونی است که قبلا در این شهر احداث شده بودند. اگر این رشد سریع تعداد واحدهای مسکونی ادامه پیدا کند، تهران با مشکلات عمیقی در زمینه تامین آب شرب مورد نیاز مواجه خواهد شد.
کارشناسان پیشنهاد می کنند به عنوان راه حلی کوتاه مدت برای این وضعیت، ظرفیت سیستم لوله کشی آب افزایش یابد. اما در دراز مدت، به دولت توصیه می شود که از مدیریت انفعالی به مدیریت فعالانه روی بیاورد. کاوه مدنی، یکی از کارشناسان حوزه مدیریت زیست محیطی در مرکز سیاستگذاری زیست محیطی امپریال کالج لندن در این باره گفت، وضعیت فعلی مدیریتی باید مورد بازنگری جدی قرار گیرد. وی همچنین از دولت خواست تا به شهروندان ایرانی آموزش دهد تا به تغییر الگوی مصرف آب کمک کنند. در حال حاضر، سرانه مصرف آب در ایران دو برابر متوسط جهانی است.
منبع: وب سایت شرکت عمران ساز مهاب
http://www.osmahab.com/news/1576/

۳۵) با کمبود آب، مهاجرت از تهران شروع می شود/ سدسازی را متوقف کنیم/ آمریکا ۳۰ سال است سد نمی سازد / نباید در اصفهان، ذوب آهن ساخته می شد/ خدیجه کاترین رضوی
در یک جامعه مصرفی می بینیم با وجود بحران آب، مشغول شستن ماشین خودشان با آب لوله کشی هستند. ما اگر به این افراد بگوییم به خاطر شستن ماشین، آب را هدر ندهید می گویند پولش را می دهند. استان تهران ۱۶ درصد جمعیت ایران را تشکیل می دهد و ۱۸.۷ درصد از کل آب شُرب مصرف شده کشور را مصرف می کند. استان خوزستان ۴ میلیون نفر جمعیت دارد اما ۱۵.۸ درصد از آب شُرب کشور را مصرف می کند. خراسان رضوی هم ۶ میلیون نفر جمعیت دارد و ۷ درصد از کل آب شُرب مصرفی کشورمان را مصرف می کند. درصد مصرف آب شُرب در استان ها متفاوت است. آیا در خوزستان که سرانه مصرف آب شُرب بیشتری دارند صرفا به خاطر گرما هست یا الگوی مصرف آب اِشکال دارد؟ از نظر من الگوی مصرف کل کشور اِشکال دارد. من کاری به خوب یا بد انگلیس کاری ندارم. در آنجا آب زیادی وجود دارد ولی آنها مثلا هنگام ظرف شُستن، آب خیلی کمی مصرف می کنند. ما وسواس وار نظافت می کنیم. چند بار ظرف ها را شستشو می دهیم . نظافت، خیلی خوب است ولی اگر سه روز آب را قطع کنند آن موقع قدر آب را می فهمیم. الان متوجه نیستیم که چه کار می کنیم. شهر ما ساخته نشده که نیویورک شود. ما چرا باید نیویورک شویم. ما باید به شهرهای ایران رسیدگی کنیم که همه به تهران نیایند. در استان های مختلف کار ایجاد کنند. شهرهای ما در گذشته، محله داشتند و مدیریت داشتند. ما باید خودمان را به روز کنیم. نمی گویم دنده عقب برویم ولی به روز کنیم.
www.asriran.com/fa/news/567064/

۳۶) آب شرب تنها برای نیمی از تهرانی‌ها باقی می‌ماند/ خبرگزاری تابناک
بحران آب یک مساله جهانی و کشوری است. در این شرایط باید نسبت به آب و منابع آبی تمهیدات جدی اندیشیده شود. کاظم جلالی می‌افزاید: این تمهیدات را می‌توان در دو بخش لحاظ کرد، هم بخش مربوط به آب کشاورزی که بیشترین مصرف و هدر رفت را در بخش کشاورزی شاهد هستیم. برای بهبود آبیاری باغات و مزارع کشاورزی می‌توان از روش‌های نوین آبیاری استفاده کرده و هم در زمینه مصرف شرب تهمیدات جدی باید اندیشید. به گفته او امسال در آب شرب تهران با کمبود نزولات آسمانی روبه‌رو هستیم. امید است در ماه‌های باقی مانده از سال شاهد افزایش نزولات باشیم.
این نماینده مجلس تاکید می‌کند:‌ هم‌اکنون سدهای تهران دچار کمبود جدی آب هستند. البته مسئولان هم به جای ایجاد تشویش در بین مردم می‌توانند به اصلاح روش‌ها و ارائه راهکار بپردازند. جلالی می‌افزاید:‌ با اصلاح مصرف می‌توان از شدت کمبود و بحران‌های موجود در زمینه آب کاست. به گفته او مسئولان با بازگو کردن این مساله نمی‌توانند کاری از پیش ببرند، بلکه باید با ارائه راهکار در این زمینه بتوان به اصلاحات در مسیر مصرف آب پرداخت و در این مبحث نیازمند فرهنگسازی جدی هستیم.
نماینده مردم تهران می‌افزاید: می‌توان با استفاده از ظرفیت رسانه‌ها کم و کیف استفاده مناسب از آب را به همگان آموزش داد. جلالی درباره اقدامات انجام شده برای جبران بحران آب تاکید می‌کند: در چند سال اخیر برای بارور کردن ابرها اقدامات فراوان انجام شده و بنده با وزیر وقت آقای چیت‌چیان در این زمینه صحبت کردم. به باور او برخی از افراد بر این باورند که بارور کردن ابرها و آبیاری اراضی از این طریق برای سلامتی جامعه مضر است، اما بنده نمی‌دانم که آیا در این زمینه بررسی‌های علمی انجام شده است یا خیر. به گفته او وزیر کنونی نیرو در زمینه آب تخصص داشته و می‌تواند از روش‌های نوین افزایش بارندگی استفاده کند. جلالی درباره وضعیت بحرانی آب تهران می‌گوید: بحران در وضعیت کنونی آب نیست، بلکه این بحران در آینده بروز می‌کند.
منبع خبرگزاری تابناک
https://www.tabnak.ir/fa/news/763904/

۳۷)۳۰ تا ۳۵ درصد فاضلاب تهران تصفیه می‌شود/ کریم شافعی
وی ضرورت توجه هرچه بیشتر به موضوع سلامت شهروندان و توسعه زیرساخت‌های محیط زیستی را یک اصل مهم دانست و اظهار داشت: باید کارگروهی جهت آسیب شناسی جامع از وضع موجود این روان آب‌ها و پساب‌های رها شده تشکیل شود تا با مشارکت همه دستگاه‌های مرتبط راهکار‌ها مشخص شود و وضع موجود در یک فرصت منطقی و عقلایی تغییر و بهبود یابد. شافعی در ادامه در خصوص وضعیت بازچرخانی و استفاده مجدد آب در کشور گفت: کشور ایران کشوری نیمه خشک بوده و با توجه به کمبود آمب در کشور متاسفانه در حال حاضر آب یکبار استفاده شده و بازچرخانی نمی‌شود. وی افزود: بازچرخانی و استفاده مجدد از آب یکی از وظایف اصلی متولیان آب در کشور است و اقداماتی نیز در سطح ملی در اینخصوص انجام شده، اما هنوز فاصله زیادی با آنچه که باید باشد داریم. معاون توسعه مدیریت، حقوقی و امور مجلس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه در تصفیه خانه بزرگ تهران قرار است ۲۲ مدول احداث و اجرایی شود، گفت: در حال حاضر ۶ مدول در دست بهره برداری است و بقیه مدول‌ها نیز با توجه به سرمایه گزاری قابل توجه باید در اولین فرصت تکمیل و به بهره برداری برسد. وی تصریح کرد: البته باید تا زمان بهره برداری کامل از این تصفیه خانه وضعیت رواناب‌ها و آبیاری مزارع با فاضلاب در این منطقه به سرعت اصلاح گردد.
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان:
https://www.yjc.ir/fa/news/6525025/30

۳۸) ضد و نقیض‌های آلودگی آب تهران
یکی از عمده اختلاف نظرها بین شورای شهر و وزارت نیرو، میزان نیترات موجود در آب شرب است. رئیس کمیسیون محیط زیست شورای شهر تهران می‌گوید بر اساس استانداردهای جهانی میزان نیترات در هر لیتر آب باید ۴۵PPM (میلی گرم در هر لیتر) باشد، اما برای آب ما این عدد حدود ۵۰ است. یعنی اگر با گفته‌های حافظی جلو برویم، ۵ میلی گرم نیترات بیشتر در هر لیتر آب شرب تهران وجود دارد، اما علیرضا نوذری‌پور، معاون مهندسی و توسعه شرکت آب و فاضلاب استان تهران گفته است که ما این استاندارد را قبول نداریم و به اعتقاد ما استاندارد جهانی، همان ۵۰ppm است که ما هم آن را رعایت می‌کنیم. او قبول دارد که ۴۲ درصد آب شرب تهران از طریق چاه‌ها تامین می‌شود، اما تاکید می‌کند که منابع این چاه‌ها سالم است و برای این کار، چاه‌هایی انتخاب شده که دارای آب سالم است؛ همچنین کیفیت آب این چاه‌ها نیز از سوی ۴۸ آزمایشگاه در سطح شهر، کنترل می‌شود. سخنگوی شرکت آب و فاضلاب استان تهران مدعی است که این شرکت حاضر است آب را جیره‌بندی کند، ولی حاضر نیست به دلیل کمبود آب شرب، از منابع ناسالم و چاه‌های غیراستاندارد، آب مصرفی شهروندان را تامین کند. در هر حال، با توجه به این‌که وزارت بهداشت و وزارت نیرو، هر دو مدعی سالم بودن آب شرب تهران هستند و از سوی دیگر هم محیط‌زیست و شورای شهر تهران، دلایل و ادعاهای این دو وزارتخانه را قبول ندارند، به نظر می‌رسد در این شرایط، بهترین راه حل این باشد که کارگروهی متشکل از هرچهار نهاد موافق و مخالف تشکیل شده و ابهام‌ها بررسی شود تا در پایان این بررسی، همه نهادهای مسئول به اشتراک نظری واحد برسند. با این کار می‌توان امیدوار بود که حداقل سلامت شهروندان، قربانی ابهام‌ها و دعوای نهادهای رسمی نشود و مردم با اطمینان خاطر، آب شرب را مصرف کنند.
منبع: خبرگزاری تیتر شهر:
titreshahr.com/fa/news/1834/

۳۹) وضعیت آلودگی آب شرب تهران/ ناصر مهردادی
وی با اشاره به اینکه بر این اساس وجود هر گونه پتانسیل بالقوه و احتمالی آلودگی به خصوص در منابع تامین کننده آب شرب و دیگر موضوعات محیط زیست نگران کننده بوده، هست و خواهد بود اظهار داشت: خوشبختانه درحال حاضر پایش‌های صورت گرفته حاکی از عدم آلودگی جدی در منابع تامین کننده آب شرب بوده ولی این امر نیازمند برنامه ریزی مستمر برای بهبود و حفظ شرایط کنونی است. مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران با تاکید بر اینکه وضعیت حوزه‌های آبریز آب شرب تهران از طریق ایستگاههای سنجش و همچنین نمونه برداری مداوم در حال رصد، آزمایش و پایش می‌باشد افزود: در کنار این طرح پایش ویژه صنایع استان با پایش حدود ۴ هزار واحد صنعتی در سه بخش خروجی هوا، پساب و فاضلاب و پسماند در حال اجرا بوده و طرح پایش ادواری رودخانه‌های استان با همکاری سایر دستگاههای متولی از جمله شرکت آب منطقه‌ای و آب و فاضلاب استان در دستورکار قرار دارد.
منبع: مشرق نیوز:
https://www.mashreghnews.ir/news/750313/

۴۰) وضعیت “نیترات” آب تهران/ مجید تاجیک
وی با اشاره به برخی مسایل مطرح شده در رابطه با صحت و سلامت آب تهران و همچنین ضرورت استفاده از دستگاه‌های تصفیه آب در منازل، گفت: در برنامه “ایمنی آب” تمامی کنترل های شیمیایی و میکروبی لازم بروی آب انجام می شود، بنابراین به طور قطع و یقین می توانیم بگوییم که آب شرب شهر تهران هیچ مشکلی ندارد نه مشکل شیمیایی و نه مشکل میکروبی؛ چراکه تمامی آب هایی که در تهران مصرف می‌شود، تصفیه شده و آبی سالم و بهداشتی است. وی با اشاره به برخی تبلیغات منفی مبنی بر وجود نیترات در آب شرب تهران، گفت: اکثر پارامترهای شیمیایی آب در هیچ جای دنیا صفر نیست و تنها اگر میزان و درصد آن از حد استاندارد بالاتر باشد، برای سلامت افراد مضر است. با این توضیح با اطمینان می توانم بگویم که در حال حاضر نیترات آب شرب شهر تهران مطابق استاندارد بوده و بر اساس برنامه ایمنی آب، تمامی جزئیات مرتبط با بهداشت آب رعایت می‌شود.
وی با اشاره به کنترل آب و فاضلاب روستاهای تحت پوشش دانشگاه، عنوان کرد: در برخی مناطق ممکن است مشکلی وجود داشته باشد ولی آنچنان جدی نیست؛ یعنی به عنوان نمونه برخی فاکتورها از استاندارد تعریف شده یک مقدار بالاتر است که در این موارد مکاتبات و اقدامات لازم برای رفع مشکل انجام می شود. در مواردی حتی متخلفان و در یکی دو مورد هم آب و فاضلاب آن منطقه به مراجع قضایی معرفی شده‌اند. البته ما با ادارات و سازمان ها همکاری کرده و موارد و نقص‌های موجود را گوشزد می‌کنیم ولی در نهایت اگر نتیجه لازم حاصل نشود، به دادگاه معرفی می‌شوند. گاهی اوقات در این رابطه مباحث تجاری مطرح شده و شرکت های وارد کننده دستگاه‌های تصفیه گاها تبلیغات سوئی درباره بهداشت و سلامت آب شرب تهران منتشر می کنند. این درحالیست که خود این دستگاه‌ها باید فاکتورها و استانداردهای مشخصی داشته و فیلترهای آن نیز مرتبا تعویض شود. اگر این دستگاه‌ها به موقع سرویس نشوند، خود عاملی برای آلودگی آب محسوب می‌شوند؛ به گونه‌ای که گاها با آزمایشات صورت گرفته خروجی دستگاه‌های تصفیه خیلی آلوده‌تر از ورودی آن دستگاه بوده است. این درحالیست که آب شرب تهران از نظر شیمیایی و میکروبی کاملا تحت نظارت و کنترل بوده و در حال حاضر نگرانی از مصرف آب شهر تهران به هیچ عنوان وجود ندارد، ولی درصورت استفاده از دستگاه تصفیه باید حتما اصول استفاده از آن نیز رعایت شود.
منبع: خبرگزاری دانشجویان ایران، ایسنا
https://www.isna.ir/news/97070402308/

۴۱) فروش آب «لاکچری» در سوپرمارکت‌های ایران/ اقتصادنیوز
عرضه جدیدترین آب معدنی روز دنیا، محصول کشور فرانسه برای نخستین بار در ایران.» این پلاکاردی است که در یکی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای بزرگ تهران دیده می‌شود. در نزدیکی این پلاکارد قفسه‌ای هست که انواع و اقسام آب خارجی در آن چیده شده. به ردیف آب‌ها نگاهی می‌کنم و با خودم فکر می‌کنم خب فقط آب خارجی در کشور نداشتیم که آن هم رسید. حالا این که آب فرانسه با آب معدنی اعلای ایرانی چه فرقی دارد را دقیقاً نمی‌دانم. املاحش بیشتر است؟ شاید خاصیت جوان‌کنندگی دارد؟ کسی چه می‌داند. لابد وقتی آب فرانسوی می‌خوری، می‌توانی چشمانت را ببندی و تا کافه‌های ساحل چپ پاریس بروی. تا لب رود سن و خلاصه کلی احساس خارجی بودن کنی. به قفسه آب‌ها دوباره نگاهی می‌اندازم؛ این بار خریدارانه. از پاریس، استانبول و دیگر شهرها هم هست. چندان از برندها سر در نمی‌آورم اما قیمت‌های نجومی را می‌فهمم. یک شیشه آب معدنی حدود ۳۳۰ سی‌سی‌ فرانسوی ۹هزار تومان و قیمت نیم لیترش ۱۱ هزار تومان. بهترین آب ایرانی با بسته‌بندی اعلا اما فقط ۲ هزار تومان.
منبع: اقتصادنیوز:
https://www.eghtesadnews.com/67/198909

۴۲) طرح مجدد مشکل بحرانی کمبود آب در کشور/ محمد طیبیان
یک عامل موثر در عدم توفیق برنامه‌های محلی و منطقه ای اغماض کامل نقش قیمت‌های نسبی و بی توجهی به اهمیت آنها در تخصیص منابع از جمله تخصیص فضای جغرافیائی کشور است. البته این امر منحصر به برنامه های منطقه ای نبوده و مشکلی است که سایر برنامه های کشور نیز به آن دست به گریبان بوده اند.
یک قاعده کلی اقتصادی این است که اگر تقاضا برای استفاده از منابعی افزایش یابد، باید آن منابع قیمت نسبی بالا تری داشته باشند. ازجمله منابع طبیعی مانند زمین، آب و هوا ( که در جهان امروز علی الاصول در مورد دو عامل اول قیمت بازار وجود دارد. لکن چون قیمت های بازاری منعکس کننده ارزش اجتماعی نیست معمولآ مالیات های محیط زیستی نیز به قیمت های بازاری اضافه می شود. در مورد عواملی مانند هوا نیز که قیمت بازاری وجود ندارد سعی می شود از طریق برنامه های اجباری کنترل آلاینده ها همراه با مالیات های محیط زیستی و عوارض آلودگی که به نوعی منعکس کننده آثار بیرونی یا برون ریز ها هستند ارزش اجتماعی این منابع برای استفاده کننده تعیین و در تصمیم های آحاد اقتصادی منظور گردد). این ملاحظات در کشورهای دیگر، خصوصآ در چند دهه اخیر، به نحو فزاینده ای مورد توجه قرار گرفته و در کشور ما کلا مغفول مانده است.
از جمله مسائل مربوط به قیمت گذاری که در چند دهه اخیر در کشور های پیشرفته از اهمیت بی سابقه ای برخوردار شده و در اداره اقتصاد شهری مطرح بوده است قیمت گذاری فضاهای عمومی شهری است که با پیشرفت جوامع و افزایش جمعیت به نحوه بی سابقه ای دچار کمیابی می شود. شامل فضای حمل نقل، عبور و مرور شهری توقف گاه اتومبیل در کنار معابر و خیابان ها، فضای سبز و فضای ایجاد واحد های مسکونی و فضای ارائه خدمات و مانند آن. شاید در گذشته بحث پیرامون قیمت گذاری بر فضاهای شهری مانند برخی از موارد ذکر شده مانند فضای حمل و نقل دور از تصور بوده است. لکن امروزه از ضروریات اجتناب ناپذیر مدیریت شهری تلقی می شود. فرهنگ این مباحث در جهان طی حدود سه دهه اخیر پایدار شده لکن تا کنون در کشور ما از نظر ها دور مانده است.
منبع: پایگاه تحلیلی نگاهی به اقتصاد ایران
http://www.mtabibian.net/water-crisis

۴۳) فناوری جدید باروری ابرها برای احیای دریاچه ارومیه/ محمدرضا افرنگ
بارورسازی ابرها به فرآیند اضافه کردن مواد شیمیایی به ابر برای افزایش بارش گفته می‌شود. در این فرآیند ذرات کوچکی در ابرها پخش می‌شود تا به بارش برف یا باران کمک کنند. دانشمندان از ۱۹۴۰ این فرآیند را آغاز کرده‌اند اما از آن زمان تا کنون هر روز فناوریهای جدیدتری برای بهبود عملکرد این موضوع ابداع شده و استفاده از آن همچنان ادامه دارد. در سالهای اخیر با توجه به کاهش حجم بارندگی استفاده از این روش در کشور ما نیز مورد توجه قرار گرفته است.
منبع: خبرگزاری مشرق
https://www.mashreghnews.ir/news/910280/

۴۴) معضل خشکی با بارورسازی ابرها رفع نمی‌شود/صادق ضیاییان
ضیاییان در پاسخ به این سوال که بارور سازی ابرها چقدر می‌تواند برای مقابله با این وضعیت به ما کمک کند، گفت: در دنیا هیچ کشوری خشکسالی را با باروری ابرها حل نکرده است، بنابراین رفع خشکسالی از این طریق در هیچ جا انجام نشده و عمده‌ترین موضوعی که می‌تواند در کاهش تبعات خشکسالی به ما کمک کند مدیریت مصرف آب است.
وی تاکید کرد: مصرف بهینه آب و ایجاد چرخه‌های بازچرخانی آب می‌تواند به ما در مقابله با خشکسالی کند. بارورسازی ابرها در کارهای تحقیقاتی قابل قبول است و در سراسر جهان تحقیقات در این زمینه انجام می‌شود و ممکن است در یک نقطه خاص با یک سیستم بارشی خاص و در یک روز انجام شود، اما به صورت مستمر و مداوم در هیچ جای دنیا انجام نشده است. رئیس مرکز خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی درباره ابردزدی و برف دزدی از کشور که اخیرا مطرح شده، گفت: از لحاظ علمی این موضوعات اثبات شده نیست و شاید شدنی نباشد و من در این زمینه با هیچ مستندات علمی برخورد نکرده‌ام.
منبع: پایگاه خبری بیتوته:
http://www.beytoote.com/news/social/tnews11002670.html

۴۵) آب‌های خاکستری مرهمی بر عطش بحران آب/ صادق ضیاییان
وی با بیان اینکه روند تغییرات آب و هوایی و استفاده بی رویه از آب بر تشدید خشکسالی های اخیر تاثیر بسزایی داشته است، افزود: همزمانی روند تغییر اقلیم با افزایش دما و کاهش باران منجر به افزایش تبخیر و تعرق شده است به طوریکه هر ساله ۴ میلی متر تبخیر و تعرق ناشی از افزایش دما رخ می دهد. از آن جا که کشور در یک منطقه خشک و نیمه خشک قرار گرفته است، هر ساله شاهد تشدید خشکسالی هستیم ، این امر می طلبد تمهیدات ویژه ای برای مدیریت منابع و مصرف آب صورت بگیرد چرا که کشورهای منطقه و خاورمیانه ، اغلب کشورهای جهان همچون استرالیا، کالیفرنیا و برخی کشورهای پربارش نظیر ژاپن مدیریت صحیحی روی مصرف آب اعمال کرده اند .به گفته ضیاییان اگرچه براساس آمارها ۶۰ تا ۹۰ درصد آب در بخش کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد اما در بخش مصارف خانگی، هزینه های هنگفتی برای استحصال آب صورت گرفته است که به همین خاطر برای حفظ این گنجینه الهی و مایه حیات باید تلاش های روز افزونی صورت گیرد.
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان:
https://www.yjc.ir/fa/news/6562976/

۴۶)۸۵ درصد منابع زیرزمینی آب از دست رفته است/ علی اکبری
علی اکبری روز چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: اکنون با بحران آب روبه رو هستیم، آب های زیرزمینی بی رویه برداشت می شود و منابعی که در میلیون ها سال در سفره های زیر زمینی جمع شده بود، به مدد فناوری این آب خارج شده است. وی گفت: با ادامه این روند نسل بعد، حتی در تامین آب برای آشامیدن با مشکل روبه رو خواهد شد. اکبری اظهار داشت: نشست زمین، یکی از خطرهای برداشت بی رویه آب از منابع است بطوریکه دشت تهران سالانه ۱۸ سانتی متر افت پیدا می کند و در حال نشست است.
منبع: خبرگزاری ایرنا
http://www.irna.ir/fa/News/82987774

۴۷) فاجعه خشکسالی در ایران به روایت ناسا/برترین‎ها
در گزارش ناسا آمده است بعید نیست بین ۳۰ تا ۴۰ سال آینده بخش های وسیعی از ایران به بیابان مطلق تبدیل شوند. تاثیرات گرمایش زمین و عواقب آن همچون خشکسالی با حدی جدی است که هشدارها برای مهار گازهای گلخانه ای و جلوگیری از پیامدهای ناگوار مثل سیل جاری شده است. آخرین خشکسالی ایران در سال های ۴۵ و ۴۶ اتفاق افتاد که صدها نفر در شرق ایران از گرسنگی مردند و بسیاری از شرق ایران به خراسان، یزد، کرمان و سیستان و بلوچستان مهاجرت کردند و حالا دوباره چنین خطری مردم حاشیه خلیج فارس را تهدید می کند و این موضوع بسیار مهمی است که دولت و متولیان از همین امروز باید دست به کار شوند تا از بروز چنین پدیده شومی جلوگیری کنند. هرچند به گفته کارشناسان، خشکسالی قابل کنترل نیست اما می‎توان با اجرای برنامه های درست و مدیریت منطقی این خطر را با کمترین آسیب پشت سر گذاشت. ایران کشوری است که در گزارش ناسا دو بار به نام آن به عنوان یکی از کشورهایی که در پیشانی این قهقرای مرگبار اقلیمی قرار دارد، اشاره شده است.
پایگاه خبری برترین‎ها:
http://www.bartarinha.ir/fa/news/634903/

۴۸) راهکارهای کاهش مصرف آب در فضای سبزشهری/مریم عابدی
به دلیل شرایط آب¬و¬هوایی ما ناگزیریم به سمت کاشت گیاهانی برویم که به آب کمتری نیاز دارند. کشور کم آب است. با مدیریت و تکنولوژی می ¬توانیم فضای سبزی ایجاد کنیم که هم از لحاظ چرخه زندگی و هم اقتصادی به¬ صرفه باشد. ولی هیچ چیزی را نمی ¬توانیم حذف کنیم. به¬ طور مثال چمن گیاهی است که به آب زیاد نیاز دارد، ولی ما آنرا از فضای سبز حذف نکردیم اما در المان¬ها و فضای سبز به عنوان نگین از آن استفاده می¬ کنیم؛ حتی شهرداری تهران هم سال‌هاست که در بخش‌نامه¬ هایی این مسئله را به شهرداری‌های مناطق ابلاغ کرده است. براساس این بخش‌نامه‌ها کاشت چمن و هرگونه گیاه آب‌دوست در سطح شهر تهران محدود و ممنوع شده ¬است. بنابراین ابتدا باید به سمت کاشت گیاهان مقاوم به خشکی برویم یعنی گیاهانی که کمتر به آبیاری نیاز داشته باشند و پس از آن با بهره¬ گیری از فنآوری ¬های جدید آبیاری، مصرف آب را محدود کنیم.
منبع : خبرگزاری صدا و سیما
http://www.iribnews.ir/fa/news/2069742/

۴۹) راهکارهای جبران اشتباهات مدیریت منابع آب/ عبدالرضا واعظی هیر
در زمینه توسعه، راه را اشتباه رفته و فرصت‌های سرمایه‌گذاری دیگر را نیز از دست داده‌ایم، گفت: می‌توانستیم توسعه صنعتی انجام دهیم، چون مصرف آب در صنعت پایین بوده و توسعه حاصل نیز پایدارتر است و به خصوص این‌که ایران، کشوری دارای مواد اولیه، منابع عظیم نفت و گاز و منابع طبیعی و انسانی متخصص بوده و ظرفیت‌های گردشگری زیادی دارد، که این‌ها از نقاط قوت کشورمان هستند که می‌توانستیم در این زمینه‌ها سرمایه‌گذاری کرده و آن را محور توسعه قرار دهیم، با وجود این، تا این حد به سمت توسعه کشاورزی رفته‌ایم و عجیب‌تر این‌که هنوز مثل زمان مادها کشاورزی می‌کنیم.
«عبدالرضا واعظی هیر» دانشیار هیدروژئولوژی و استاد آب زیرزمینی دانشگاه تبریز، در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان این‌که عوامل مختلفی در بحران منابع آبی کشور دخیل هستند، اظهار کرد: نخست این‌که باید بپذیریم ایران از نظر جغرافیایی و اقلیمی به گونه‌ای است که میزان بارندگی سالانه پایین بوده و توزیع زمانی و مکانی بارندگی در آن نامناسب است. وی با بیان این‌که موقعیت جغرافیایی و اقلیمی کشور یکی از علل بروز این مشکل است، ادامه داد: میزان بارندگی در زمستان و بهار زیاد است در حالی که در این فصول نیاز به مصرف آب به‌خصوص در کشاورزی پایین است، اما در تابستان که نیاز به مصرف آب شرب و کشاورزی افزایش پیدا می‌کند یا بارندگی نداریم یا این‌که خیلی کم است. بنابراین مدیریت مکانی و زمانی آب در ایران همواره چالش اصلی مدیریت منابع آب بوده است.
منبع: خبرگزاری دانشجویان ایران:
https://www.isna.ir/news/97022614623/

۵۰) پساب آبکاری های صنعتی، سلامت آب پایتخت را تهدید می کند/ عزیز مکاییلی
پساب صنعتی و تصفیه نشده این واحدها که عمدتا غیرمجاز و به شکل پنهان فعالیت دارند حاوی فلزات سنگین است که سلامت منابع تامین آب شرب پایتخت ازجمله رودخانه جاجرود و سدهای ماملو و لتیان را تحت تاثیر قرار می دهد. به گفته وی، این واحدهای آبکاری عمدتا در مناطق کمرد، جاجرود، خرم دشت و سیاسنگ شهرستان پردیس مستقر هستند که پساب آنها حاوی فلزات سنگین مانند کروم، نیکل، ایرانیت، روی و … است و درصورتی که وارد منابع آبی شود، حتی پس از تصفیه آب مضرات خود را درقالب بیماری های خطرناک مختلف همراه دارد.
منبع: خبرگزاری ایرنا:
http://www.irna.ir/fa/News/82947700