اوژن یونسکو (۱۹۹۴-۱۹۰۹)
اوژن یونسکو (۱)، (متولد ۲۶ نوامبر۱۹۰۹ در سلاتینا (۲) در رومانی – متوفی ۲۸ مارس ۱۹۹۴ در پاریس فرانسه) نمایشنامه‌نویس فرانسوی رومانیایی‌الاصل است که نمایشنامۀ تک‌پرده‌ای ضد تئاترش با نام آوازخوان طاس (۱۹۴۹) (۳) انقلابی در تکنیک‌های نمایشی به‌وجود آورد و زمینه‌ساز آغاز تئاتر ابزورد شد. به انتخاب فرهنگستان فرانسه در سال ۱۹۷۰، یونسکو از مهم‌ترین نمایشنامه‌نویسان قرن بیستم به شمار می‌رود.
نوشته‌های مرتبط
یونسکو در کودکی به فرانسه برده شد، اما در سال ۱۹۲۵ به رومانی بازگشت. او پس از اخذ مدرک زبان فرانسه از دانشگاه بخارست (۴) در پاریس درجۀ دکتری گرفت (۱۹۳۹)، و بعد از سال ۱۹۴۵ برای همیشه در این شهر ساکن شد. زمانی که در جایگاه یک نمونه‌خوان کار می‌کرد، تصمیم گرفت که زبان انگلیسی بیاموزد؛ حرف‌های پیش‌پاافتادۀ تشریفاتی و تصنعی کتاب درسی‌اش الهام بخش فهرستی از جملات کلیشه‌ای ابلهانه‌ای شد که به نحو استادانه‌ای نمایشنامۀ آوازخوان طاس را تشکیل می‌دهند. در مشهورترین صحنۀ آن، دو غریبه که دارند حرف‌های معمولی و بی‌مزه دربارۀ وضعیت آب و هوا، محل زندگیشان، و تعداد فرزندانشان رد و بدل می‌کنند، ناگهان به این کشف شگفت‌آور دست می‌یابند که آن‌ها درواقع زن و شوهرند؛ این مثالی برجسته از مضامین ازخودبیگانگی و دشواری ارتباط است که پیوسته در آثار یونسکو به چشم می‌خورد.
یونسکو پی‌درپی تعدادی نمایشنامه نوشت که همگی ایده‌های «منطق‌ستیزانۀ» آوازخوان طاس را بسط می‌دهند؛ در میان آن‌ها قطعههای کمدی کوتاهی هست که به شدت منطق‌ستیزند؛ همچنین مجموعه‌ای از نمایشنامه‌های تک‌پرده‌ای مفصل‌تری وجود دارد که در آن‌ها موضوعات بعدی او – به ویژه هراس و وحشت از مرگ- کم کم پیدا شدند. میان این‌ها درس (۱۹۵۱) (۵)، صندلی‌ها (۱۹۵۲) (۶)، و مستأجر جدید (۱۹۵۵) (۷)، موفقیت‌های چشمگیری محسوب می‌شوند. در درس، یک پروفسور خجالتی از معنی‌ای که به کلمات نسبت می‌دهد استفاده می‌کند تا تسلطی جبارمنشانه بر دانش‌آموزِ مشتاقش داشته باشد. در صندلی‌ها زوجی مسن در انتظار یک تماشاچی‌اند که به آخرین پیام مرد مسن خطاب به آیندگان گوش دهد، اما تنها انبوهی از صندلی‌های خالی در صحنه حضور دارند. پس از آنکه آن‌ها اطمینان یافتند که ناطق گماشتۀ پیرمرد پیام را ابلاغ خواهد کرد، پیرمرد و همسرش هردو خودکشی می‌کنند. با وجود این، معلوم می‌شود که ناطق مبتلا به زبان‌پریشی است و فقط می‌تواند مزخرف بگوید.
بر خلاف این آثار به نسبت کوتاه‌تر، یونسکو به سختی فنون نوشتن نمایشنامه‌های طولانی را فراگرفت. آمِدِه (۱۹۵۴) (۸)، آدم‌کش (۱۹۵۹) (۹)، و کرگدن (۱۹۵۹) (۱۰)، فاقد آن یکپارچگی تئاتری‌اند که او درنهایت در شاه می‌میرد (۱۹۶۲) (۱۱) به آن دست یافت. این موفقیت، نمایشنامۀ عابر هوایی (۱۹۶۳) (۱۲) را به‌دنبال داشت. او در تشنگی و گرسنگی (۱۹۶۶) (۱۳)، به نوعی ساختار پراکنده‌تر بازگشت. در دهۀ بعد، او بازی‌های کشتار همگانی (۱۹۷۰) (۱۴)، مکبت (۱۹۷۲) (۱۵)، بازنویسی مکبث شکسپیر، و روسپی‌خانۀ بی‌نظیر (۱۹۷۳) (۱۶) را به رشتۀ تحریر درآورد. کرگدن، نمایشنامه‌ای دربارۀ تمامیت‌خواهی، در جایگاه محبوب‌ترین اثر یونسکو به‌جای مانده است.
دستاورد یونسکو در ترویج طیف گسترده‌ای از فنون غیرتقلیدی و سورئالیستی، و قابل‌پذیرش ساختن آن‌ها برای مخاطبانی بود، که مشروط به یک قرارداد طبیعت‌گرایانه در تئاتر بودند. فارس‌های (۱۷) تراژدی-کمدی او پوچی زندگی بورژوازی، بی‌معنا بودن آداب و رسوم اجتماعی و ماهیت عبث و ماشین‌وار دنیای مدرن متمدن را به نمایش می‌گذارند. نمایشنامه‌های او بر پایۀ موقعیت‌های عجیب‌وغریب و غیرمنطقی یا شگفت‌انگیز ساخته می‌شوند، با استفاده از ترفندهایی مانند تکثیر (۱۸) فکاهی اشیاء در صحنه تا زمانی که بازیگران را سراسیمه سازند. کلیشه‌ها و شعارهای خسته‌کنندۀ گفتگوهای مؤدبانه در شرایطی غیرعادی و نامناسب ظاهر می‌شوند تا از بیهودگی ملال‌آور اغلب ارتباطات انسانی پرده بردارند. آثار بعدی یونسکو توجه کمتری به تناقضات روشنفکرانه و بذله‌گویانه نشان می‌دهند و بیشتر توجه خود را به آرزوها، نگرش‌ها، و بررسی ضمیر ناخودآگاه معطوف می‌کنند.
منبع: دانشنامۀ بریتانیکا
https://www.britannica.com/biography/Eugene-Ionesco
پانویس
- Eugène Ionesco, Eugen Ionescuبه رومانیایی:
- Slatina
- La Cantatrice chauve (The Bald Soprano)
- Bucharest
- La Leçon(The Lesson)
- Les Chaises(The Chairs)
- Le Nouveau Locataire(The New Tenant)
- Amédée
- Tueur sans gages(The Killer)
- Le Rhinocéros (Rhinoceros)
- Le Roi se meurt (Exit the King)
- Le Piéton de l’air (A Stroll in the Air)
- La Soif et la faim (Thirst and Hunger)
- Jeux de massacre (Killing Game)
- Macbett
- Ce formidable bordel (A Hell of a Mess)
- Farce: نمایش مضحک، تئاتر مضحکه
- در کتاب کرگدن، به ترجمه و گردآوری پری صابری، یونسکو در مصاحبه‌اش به مکانیسم تکثیر اشاره دارد که از آن در نمایشنامۀ کرگدن استفاده شده است.