نظریه پردازان جنسیت (بخش آخر)- هوکس، بل (۱۹۵۲)

نظریه پردازان جنسیت: هوکس بل

بل هوکس فمینسیت آمریکایی از چهره های شناخته شده ی جریان زنان رنگین پوست و اقلیت می باشد. او در سال ۱۹۵۲ در خانواده¬ای کارگر در آمریکا زاده شد. دشواری هایی که هوکس در درجه ی اول به مثابه سیاه پوست و در درجه ی دوم به عنوان یک زن در جامعه¬ی آمریکا تجربه کرده بود، منشا شکل گیری اندیشه ی او به عنوان منتقد ساختارهای قدرت و دانش گردید.

هوکس به منزله ی زنی سیاه پوست همواره با دغدغه ی به حاشیه رانده شدگی دو وجهی هویت زنان رنگین پوست روبروست. او معتقد است آنها از طرفی به دلیل هویت زنانه و از طرف دیگر به دلیل نژاد خود نادیده گرفته می¬شوند. او کلید این به حاشیه رانده شدگی را در التزام به فمینسیم پساساختارگرا می¬داند. اهمیت هوکس در مطالعات جنسیت به خاطر آن است که هوکس به خوبی درهم تنیدگی یه مفهوم نژاد، سرمایه و جنسیت را نشان داده و معتقد است که هرسه¬ی این مقولات در ایجاد و نیز بازتولید ساختارهای سلطه که به سرکوب زنان می¬پردازند نقش دارند.

او با واکنش به کمبود صداهای متنوع در نظریه¬ی فمینیستی، در کتاب خود نظریه فمینیستی (۱۹۸۴) ادعا کرد که دانش فمینیستی صدای گروه هایی از زنان را به حاشیه می راند و این حاشیه سازی، آن صداها را بیرون از بدنه ی اصلی علم قرار می دهد. هوکس معتقد است که اگر فمینیسم در تلاش برای برابری زنان با مردان است، باید این واقعیت را بپذیرد که در جامعه ی غربی اروپایی که خواستگاه آن است- همه ی مردان نیز برابر نبوده و از جایگاه های متفاوتی از قدرت بهره¬مندند. بنابراین برای زنان در طبقات پایین و محروم و به خصوص رنگین پوستان، آزادی زنان به معنای برابری آنها با مردان نیست چراکه در زندگی روزمره¬ی خود همواره به آنها یادآوری شده که آنها جایگاه بسیار پایین¬تری به نسبت دیگر زنان دارند. او از این ایده استفاده می¬کند تا لزوم ایجاد و بکارگیری دانش فمینسیتی جامع¬تری را مطرح نماید. دانشی که زنان به حاشیه رانده شده را نیز دربرگیرد و کنشگرانی را بپرورد که در عین پذیرش تفاوتهای خود، یکدیگر را بپذیرند.

به نظر هوکس شتاب فرهنگی فمینسیم که روزگار تحول در جامعه را نوید می داد، اکنون با نهادی شدن این رشته در دانشگاه ها تغییر موضع داده است. از دید بل هوکس فمینیسم محصول یک تعهد سیاسی، اقتصادى و اجتماعى است که سعى دارد تسلط جنسى، سیاسى و نژادى را نابود کند. در نظر هوکس، تعریف مشخصی از فمینیسم که آن را از دیگر اَشکال مبارزات آزادی¬بخش جدا می¬کند، در توجه آن به تبعیض جنسی است. او معتقد است که تسلط پدرسالارانه، بنیاد ایدئولوژیک مشترکی با نژادپرستی و دیگر اَشکال ستم گروهی دارد و تا این سیستم های نژادپرستانه و تسلط گرایانه دست نخورده باقی مانده¬اند نمی توان امید به ریشه کن شدن ستم داشت. هوکس در تلاش است تا عملی آلترناتیو و پسامدرنی را پیشنهاد کند که صداهای بی¬مکان، رانده شده و ستمدیده را نیز سهیم سازد. او از سیاست تفاوت سخن می¬گوید که مقاومت حاشیه‌نشین‌ها بخش اصلی آن را تشکیل می‌دهد. این مقاومت شامل مقاومت فمینیست¬های رنگین¬پوست در مقابل فمینیست¬های سفیدپوست نیز می‌شود زیرا آنها گفتمانی “دیگر” را خلق می‌کنند که تاحدی موضعی ستمگرانه دارد (نصر اصفهانی، ۱۳۸۷).

کتاب شناسی:

– مگر من زن نیستم: زنان سیاه و فمینسیم (۱۹۸۱)

– نظریه¬ی فمینسیتی از حاشیه تا مرکز (۱۹۸۴)

– زندگی در حسرت: نژاد، جنسیت و سیاستهای فرهنگی (۱۹۹۰)

– دیدگاه¬های سیاه: نژاد و بازنمایی (۱۹۹۲)

– فرهنگ یاغی: بازنمایی¬های مقاومتی (۱۹۹۴)

– استخوان سیاه: خاطراتی از کودکی (۱۹۹۶)

– فمینسیم دانشی برای همه (۲۰۰۰)

– ما واقعا باحالیم: مردان سیاه و مردانگی (۲۰۰۴)

– زنان سیاه: ایجاد نظریه¬ی فمینیستی (۲۰۰۵)- نوشتن ورای نژاد: نظریه و عمل هرروزه (۲۰۱۳)

منابع

– اسمیت، دوروتی. نگرش زنان؛ نقد رادیکال جامعه شناسی در: اعزازی، شهلا. (۱۳۸۵) فمینیسم و دیدگاه¬ها (مجموعه مقالات). تهران: نشر روشنگران و مطالعات زنان.

– تانگ، رزمری. (۱۳۸۷) درآمدی جامع بر نظریه های فمینیستی. ترجمه منیژه نجم عراقی، تهران: نشرنی.

– دوالت، مارجوری. (۱۳۸۵). روش رهایی بخش: مطالعات زنان و پژوهش اجتماعی، ترجمه¬ی هوشنگ نایبی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

– دوبوار، سیمون. (۱۳۸۰). جنس دوم، ترجمه قاسم صنعوی. تهران: انتشارات توس.

– ریتزر، جورج. (۱۳۷۶). نظریه های جامعه شناسی در دوران معاصر، ترجمه¬ی محسن ثلاثی، تهران: علمی.

– سیدمن، استیون. (۱۳۸۶). کشاکش آرا در جامعه شناسی، ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشر نی.

– فریدان، بتی. (۱۳۹۳). رازوری زنانه. ترجمه فاطمه صادقی و دیگران. تهران: انتشارات نگاه معاصر.

– فکوهی، ناصر. (۱۳۸۶). تاریخ اندیشه و نظریه های انسان شناسی. تهران: نشر نی.

– مرنیسی، فاطمه. (۱۳۸۰). زنان پرده نشین و نخبگان جوشن¬پوش. ترجمه ملیحه مغازه¬ای. تهران: نشر نی.

– میلنر، آندرو. جف، بروایت. (۱۳۸۵) درآمدی بر نظریه¬های فرهنگی معاصر، ترجمه جمال محمدی. تهران: انتشارات ققنوس.

– نجم عراقی، منیژه. (۱۳۸۹). زن و ادبیات: سلسله پژوهش های نظری درباره ی مسائل زنان، تهران: نشر چشمه.

– نصر اصفهانی، مریم. (۱۳۸۷). معرفت‌شناسی‌های فمینیستی به روایت سندرا هاردینگ. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.

– هام، مگی. گمبل، سارا. (۱۳۸۲). فرهنگ نظریه‌های فمینیستی. ترجمه فیروزه مهاجر، نوشین احمدی خراسانی، فرخ قره‌داغی. تهران: نشر توسعه.

– Bair, D. (1990). Simone de Beauvoir: A Biography. New York: Summit Books.

– Butler, Judith (1990). Gender Trouble: Feminism and the Subversion of Identity, New York: Rutledge.

– Plicher, J. Whelehan, I (2005). 50 key concepts in Gender Studies, London: Sage Publication.

– Mernissi, F (1975). Beyond the veil: male-female dynamics in modern Muslim society. Indiana University Press.

– Hooks, B (1984). Feminist Theory: From Margin to Center. London: Pluto Press.

– Plicher, J. Whelehan, I (2005). 50 key concepts in Gender Studies, London: Sage Publication.

– Wallace, R. & Wolf, A. (2006). Contemporary Sociological Theory, 6th Edition, Prentice-Hall: Pearson.