زهرا ایزدی
در کرمان مانند دیگر نقاط کشور عزیزمان ایران مردم پایبند به عقاید و سنن زیبایی مانندکاشتن سبزه هستند که این کار نمادی ازسرسبزی وخرمی در استقبال از سال جدید می باشد.
نوشته‌های مرتبط
به دلیل تجربه طولانی، بانوان کرمانی در کاشت سبزه یا در اصطلاح کرمانی ها «طاقـو»(taqo)، ید طولایی دارند و این آداب کهن را به بهترین شکل ممکن اجرا می نمایند.
در ابتدا لازم به یادآوری ست که بانوان کرمانی از دیرباز طبق باوری دیرینه رسم دارند که به تعداد هر یک از اعضای خانواده و یا درگذشتگان خویش، سبزه یا در اصطلاح کرمانی ها «سبزو» یا «طاقویی» بکارند و به هنگام کاشت و به نیت سلامتی و سرسبزی اعضای خانواده این کلام را به زبان آورند: «برای سلامتی سر فرزندم این سبزو، را می کارم» و به همین ترتیب با بردن نام تک تک بچه ها و اعضای خانواده، سبزه یا طاقویی کاشته می شود.
نکته ی جالب تر اینکه هر کدام از طاقوها یا سبزه ها زودتر «تج» (tej) زد و رشد نمود؛ معتقدند شانس و اقبال آن فرد از بقیه بهتر است. البته اغلب این سبزه ها توسط کسی کاشته می شود که دستش برکت دارد و سبزتر است.
دانه ها و حبوباتی که در این فصل از سال جهت کاشت سبزه استفاده می شود عبارتند از: نخود، عدس، ماش، جو، گندم، ترتیزک
و …
اصولآ بانوان یک هفته قبل از کاشت، دانه ها را در ظرفی می خیسانند و چند روز مرتب آب آن را عوض می کنند تا کاملآ «تِج» یا «پِتْک» بزنند و در نهایت در ظروفی که قبلآ جهت این کار آماده کرده اند می کارند. به این شکل که مقداری پنبه یا پارچه ای نازک که اغلب از جنس کتان است را در سطح ظرف قرار داده و دانه ها یا حبوبات خیسانده شده را بر روی آن می ریزند.
در این مرحله باید هر روز به مدت چندین بار روی سطوح را مقداری آب بپاشند که دانه ها به خشکی نیفتند و خراب نشوند. در این صورت دانه ها یک دست و هماهنگ رشد می نمایند و زیبا می شوند.
نوع دیگرکاشت سبزه خصوصآ برای ترتیزک یا شاهی بدین گونه است که بانوان ابتدا سطوح ظروفی مانند کوزه یا قلیان یا اشیایی شکیل و زیبا را کاملآ توسط پنبه می پوشانند و در نهایت مقداری ترتیزک یا شاهی را به طور یک دست وکاملاً یک نواخت بر روی تمامی سطح می پاشند به طوری که هیچ قسمتی از ظرف خالی نماند، سپس آن ظرف را در سینی یا بشقابی قرار می دهند تا در محیطی خنک رشد کند. همچنین کوزه یا قلیان را پر از آب می نمایند تا به این ترتیب طراوت و نموری کوزه در رشد سبزه کمک بیشتری بنماید و در طول روز چندین مرحله با پاشیدن اندکی آب بر روی سطوح ظرف از خشک شدن و خراب شدن گیاه جلوگیری می کنند.
در کرمان به پاشیدن اندکی آب توسط دست ها به صورت گل آب پاش «پِشِنْگ» گویند و به همین شکل تا قبل از حلول سال جدید سبزه یا طاقوی کاشته شده، بسیار زیبا و شکیل در سفره ی هفت سین خودنمایی می کند.
لازم به یادآوریست که اصولآ اگر خانواده ای در سال کهنه فردی متوفی داشته باشد همانگونه که قبلآ اشاره شد پس ازکاشت طاقو یا سبزه جهت آن فرد متوفی در اولین ساعات تحویل سال نو بر سر مزار او می روند و با چیدن سفره ی هفت سین بر سر مزار، سال نو را در کنار آن مرحوم و به یاد او می گذرانند و در نهایت آن سبزه یا طاقـو را تا روز سیزده نوروز بر سر مزار قرار می دهند و بدین گونه یاد و نامش را سبز نگه می دارند.