به علت تعداد کم موزه های پول و موزه های بانکی درکشورتصویر خاصی ازتنوع این نوع موزه ها در ذهن مخاطبان وجود ندارد. با این اوصاف، موزه های پول چه نوع موزه هایی هستند؟ چه چیز هایی در موزه های پول درمعرض نمایش قرارمی گیرد؟ سکه، اسکناس، کارت اعتباری؟ شاید به همراه این آثار چند عکس و نقشه هم در معرض نمایش عموم قراردهند؟ به نظر می رسد موزه های پول هرچه باشند با پول درارتباط هستند. در واقع موزه های پول خود انواع مختلفی دارند و هر یک وظایف ومخاطبان خاص خود را دارند. اما یک چیز نه تنها در موزه های پول و بانکی بلکه در بین تمام موزه ها مشترک است، آن هم چیزی جز نمایشگاه نیست. نمایشگاه خوب، بازدید کنندگان خود را سرگرم می کند و به آنها روایت هایی را بازگو می کند که قبلا نشنیده اند. اینکه کدام پیغام را برگزارکننده نمایشگاه به بازدید کنندگان انتقال دهد بیش ازهمه به اهداف موزه بستگی دارد و اهداف موزه به بستری که نمایشگاه در آن قرار دارد بستگی دارد. بنابر این به نظر می رسد برای درک بسترموزه ها باید انواع موزه های پول را شناخت.
موزه های سکه به سبک کلاسیک
جمع آوری سکه ها از ابتدای دوره رنسانس مرسوم بوده وانگیزه های جمع آوری و به وجود آمدن مجموعه سکه های کلاسیک از آن روزها کماکان بدون تغییر مانده است. هدف این نوع مجموعه ها نمایش تاریخ جهان در قالبی مینیاتوری می باشد، به نحوی که بخشی از آن دردسترس بازدید کنندگان نیزقرارگیرد. ویترین های نمایش کلاسیک که در آن سکه ها به صورت کنارهم نمایش داده می شوند نقطه مشترک این نوع موزه ها می باشد. معمولا نوع مواد و سبک نمایش در اینگونه موزه ها در سراسر جهان به یک مدل می باشد. بازدید کنندگان این نوع موزه ها نیز اغلب مجموعه دارها وافرادی هستند که به نوعی به مطالعه سکه ها و یا جمع آوری آنها علاقه مند می باشند.
نوشته‌های مرتبط
موزه های پول به سبک کلاسیک
موزه های پول هیچ ارتباطی با مجموعه سکه ها ندارند. این موزه ها ممکن است مجموعه های سکه و اشیاء مشابه را هم درزمره آثارواشیاء خود نمایش دهند اما درموزه های پول تمرکز برعملکرد پول، جنبه های اجتماعی و اقتصادی آن می باشد. معمولا در این موزه ها از فناوریهای نوین سمعی- بصری و انواع سناریوهای جدید نمایش بهره گرفته می شود. هدف این نوع موزه ها، نشان دادن ارتباطات گسترده سیستم های مالی بین المللی است. به دلیل پیچیدگی موضوع موزه های پول، به سختی می توان حس سرگرمی را در این نوع موزه ها بوجود آورد. شاید به همین دلیل، کلاسهای مدرسه جزء اصلی ترین بازدیدکنندگان موزه های پول هستند که اغلب به صورت زمانبندی شده از موزه ها بازدید می کنند. در مرکز چنین موزه هایی آموزشیاران موزه، اغلب سعی می کنند نحوه عملکرد پول را به صورتی روان و ساده برای شهروندان و بازدید کنندگان توضیح دهند. به همین علت موزه های پول کلاسیک بیشترتوسط بانک های مرکزی اداره می شوند.
موزه های صنعت و فناوری های ضرب سکه
مسلماً موزه هایی برای تاریخ علم و فناوری وجود دارند که پیشرفت فنی تولید سکه را به عنوان مضمون اصلی در نظر می گیرند. متولیان این موزه ها اغلب، وظیفه به مراتب ساده تری نسبت به موزه های دیگر دارند، چرا که ادوات و ماشین آلات بزرگ همیشه مخاطبان را تحت تاثیر قرارمی دهند. اگراین ادوات وماشین آلات فعال نیز باشند به مراتب بازدید کنندگان بیشتری به این موزه ها می روند. موزه های فنّی به علت ماهیتشان طیف گسترده ای از مخاطبان را جذب خود می کنند. ازاینرو معمولا این نوع موزه ها دراروپا در شمار محبوب ترین موزه های شهرهای کوچک و بزرگ هستند.
موزه های ضرابخانه ها
ساخت و تجهیز موزه های ضرابخانه ها بسیاردشواراست، به علت اینکه هنوزمضمون واستاندارد مشخصی برای این نوع موزه ها مد نظر قرار گرفته نشده است که موزه های دیگر بتوانند ازآن پیروی کنند. بیشترموزه های ضرابخانه ها ترکیبی از چندین نوع موزه هستند؛ مجموعه های سکه، صنعت و فناوری های ضرب سکه و موزه پول با محوریت و مرکزیت خود موسسه ای که موزه بدان متعلق است یا تاریخ آن را بازگو می کند. در این نوع موزه ها طراحی و ساخت یک ساختار واضح با یک پیام قابل فهم دشواراست. این امر به این دلیل است که موزه ها اگر فقط به دنبال افزایش تعداد بازدید کننده به صورت یک طرفه باشند درایجاد پیوند با مخطبان موفق نخوا هند بود. ایجاد رابطه احساسی با مخاطب در این نوع موزه ها می تواند به ایجاد حس مجموعه داری، ترغیب مخاطبان به جمع آوری اشیاء و آثار مربوط به سکه شناسی، پول وهمچنین علاقه مندی آنان به پول وعملکرد هایش منجرشود.
موزه های بانک های مرکزی و ضرابخانه های جهان
به نظر می رسد ساخت و افتتاح موزه ضرابخانه بانک مرکزی و موسسات بین الملی به زمان، سرمایه و تعهد نیازمند است. ناگفته نماند که بازدیدکنندگان و مخصوصا گروه های مدارس مسلما ممکن است عملیات کاری منظم ضرابخانه ها را نیز مختل کنند. با آنکه شاید به نظر برسد موزه با ضرب سکه ارتباطی ندارد ولی ضرابخانه های زیادی در سراسر جهان وجود دارند که موزه های اغلب کوچکی را به خود اختصاص داده اند والبته وبه شدت این موزه ها را باعث افتخار خود می دانند، چرا که این موزه ها روایتگر تاریخ با شکوه این موسسات و بانک ها هستند.
بانک های مرکزی نیز موزه ها رابه عنوان یک ابزارآموزشی بسیار سودمند در نظر می گیرند. بانک های مرکزی جهان عموما یک مرکز آموزشی دارند، چرا که بانک های مرکزی باید با مردم در ارتباط باشند واطلاعاتی را به مردم انتقال و آموزش دهند. از جمله این اطلاعات می توان به امنیت پول و وظایفی که بانک مرکزی درزمینه پول برعهده دارد اشاره نمود. خصوصاً در مواقع بحران های مالی، بانک های مرکزی می توانند با یادآوری چندین دهه سیاست های مالی که ثبات را درپی داشته به اعتماد اجتماعی بیشتری دست یابند. در نتیجه در بسیاری از کشورها، بانکهای مرکزی با سرمایه گذاری های قابل توجه و به خدمت گرفتن جدیدترین فناوری ها درجهت ایجاد موزه های پول خارق العاده اقدام کرده اند. در ادامه به معرفی برخی موزه های بانک های مرکزی، بانک های ملی و ضرابخانه های جهان پرداخته خواهد شد.
ضرابخانه سلطنتی استرالیا
تمرکز اصلی این موزه بر مجموعه ملّی سکه های استرلیا می باشد. این موزه دسترسی عموم مرم را به این مجموعه ها ممکن ساخته و در ضمن سعی بر آن دارد که اطلاع رسانی مناسبی در مورداین مجموعه ها برای طیف های مختلف سنی انجام دهد. ازطریق این مجموعه، ضرابخانه می تواند تاریخ استرالیا را از منظر سکه شناسی به مخاطبان خود ارایه دهد و همچنین این موزه موفق شده که یک تاریخچه سکه شناسی متمرکز و حرفه ای را نیز برای متخصصان و علاقه مندان تفسیر وروایت نماید.
نمایشگاه های این موزه همچنین برای عموم مردم امکان مشاهده امکانات، ماشین آلات و عملیات تولید سکه را فراهم ساخته است. این امر باعث شده که این موزه تبدیل به یک مرکز گردشگری- آموزشی مهم شود. یکی از دستاورد های مهم این موزه به علت جذابیتی که در ارایه وروایت های تاریخ ، سکه شناسی و ضرب سکه برای عموم مردم داشته، افزایش علاقه عمومی به جمع آوری سکه و سکه شناسی می باشد.
ضرابخانه فنلاند
ضرابخانه فنلاند یکی از بزرگترین ضرابخانه های اروپا می باشد که هم وظیفه ضرب سکه های در گردش و رایج وهم ضرب سکه های کلکسیونی را بر عهده دارد. فعالیت های این ضرابخانه شامل طراحی، ضرب سکه های رایج، سکه های یادبود و سکه های کلکسیونی می باشد. اما ضرابخانه به علت تمرکزی که بر روی سکه دارد وظیفه موزه داری را بر عهده بانک مرکزی نهاده است. موزه بانک فنلاند به صورت کلی به نمایش سیستم پولی- مالی، مجموعه های سکه، مدال و اسکناس می پردازد. با توجه به اینکه ضرابخانه فنلاند تمرکز زیادی بر روی حمایت از کلکسیونرهای سکه دارد، وب سایت خود را مرتبا به روز رسانی می کند. البته نمونه تمامی سکه های ضرب شده جهت نمایش به سایرموزه ها داده می شود. ضرابخانه فنلاند با همکاری بانک مرکزی برای به نمایش گذاشتن فعالیت های بانک مرکزی، ضرابخانه وآشنایی مخاطبان با نحوه تأثیرگذاری بانک مرکزی برزندگی روزمره مردم همکاری می نماید و برگزاری نمایشگاه ها و سخنرانی های هدفمند نیز بخشی از این همکاری های می باشد.
موزه ضرابخانه ژاپن
این موزه در سال ۱۹۶۹ به منظور معرفی فعالیت های ضرابخانه ژاپن و نمایش مجموعه های نادرسکه ها، برگزاری نمایشگاه و موارد آموزشی افتتاح گردیده است. نگاه ضرابخانه ژاپن به موزه به عنوان رسانه ای در جهت ارایه تسهیلات وخدماتی است که برای عموم مردم در نظرگرفته شده است. موزه ضرابخانه ژاپن با ارایه اطلاعات لازم و به روز، ضمن آگاهی رسانی به عموم مردم، سعی در حفظ اطمینان و اعتماد مردم نسبت به پول ژاپن دارد.
موزه ضرابخانه مجارستان
در مجارستان، مهمترین مجموعه سکه شناسی در مخازن و نمایشگاه های موزه ملی این کشور یافت می شود. در کنار این مجموعه ارزشمند، بانک مرکزی مجارستان در سال ۲۰۰۴ یک مرکز بازدید را افتتاح کرد که هدف ازآن ارائه تاریخچه پول و مراحل توسعه آن به روایت سکه ها و اسکناس های تاریخی مجارستان، نقش اجتماعی پول و وظایف مربوط به بانک مرکزی بود. در بخش هایی از این نمایشگاه سکه های کلکسیونی که بانک مرکزی نیز ضرب نموده درمعرض نمایش عمومی قرار گرفته است.
بانک مرکزی برای پژوهشگران امکاناتی را فراهم ساخته تا مواردی که به دلایل مختلف در بخش نمایش در معرض بازدید قرارنگرفته اند جهت اهداف تحقیقاتی مورد استفاده قرار گیرند. رویکرد موزه بانک مرکزی مجارستان مخاطب محور بوده و این امر سبب شده است که بازدید این موزه ازرشد قابل توجهی برخوردارباشد. ضرابخانه مجارستان دارای مجموعه ای غیر عمومی ازسکه های آزمایشی و نمونه می باشد که عمدتا به عنوان مرجع حرفه ای مورد استفاده قرارمی گیرد.
موزه ضرابخانه سنگاپور
این موزه به عنوان اولین و تنها موزه سکه ها و اسکناس های سنگاپور به روایت تاریخ محلی جهت ایجاد آگاهی و جلب علاقه عمومی به تکامل ارزسنگاپوراختصاص داده شده است. یکی از اهداف اصلی موزه ایجاد علاقه مندی به جمع آوری سکه واسکناس دربین جوانان سنگاپور می باشد . ازاینرو نمایشگاه های موزه ضرابخانه سنگاپوربه صورت گالری های موضوعی مجهز به تجهیزات و رسانه های تعاملی وهمراه با یک برنامه یکپارچه برای بازدید کنندگان طراحی شده است. این موزه از طریق مجموعه سکه ها و اسکناس های قبل و بعد از استقلال نقش مهمی درحفاظت از میراث سنگاپوربازی می کند.
موزه ضرابخانه سوییس و موزه بانک ملی سوییس
بازدید از موزه ضرابخانه سوییس برای عموم امکان پذیر نمی باشد. این موزه خزانه ای از نمونه های اولیه کلیه مدال ها و سکه هایی است که این ضرابخانه برای سوییس ضرب نموده است. علاوه بر مجموعه ملی، نمونه انواع سکه هایی که سوییس به سفارش سایر کشورها نیز ضرب نموده در این موزه نگهداری می شود. در ضمن موزه ضرابخانه سوییس سکه های کشورهای همسایه خود را نیز جمع آوری نموده است. شایان ذکراست علاوه بر موزه ضرابخانه، موزه بانک ملی سوییس نیز کلیه اسکناس ها وسکه های سوییس را به همراه اسکناس های بسیاری از کشورها جمع آوری ونگهداری می نماید. بازدید ازاین موزه نیز با هماهنگی و درخواست رسمی امکان پذیرمی باشد.
موزه بانک ملی کانادا (اتاوا، انتاریو)
این موزه شامل بیش از صد هزاراثر می باشد. موزه بانک ملی کانادا کلیه سکه ها، اسکناس ها، آثارومجموعه های مربوط به پول کانادا را درمعرض نمایش عموم قرارداده است. از اهداف اصلی موزه پشتیبانی و حفظ میراث سکه شناسی کانادامی باشد. علاوه بر نمایشگاه هایی که جزئیات تکامل سیستم های پولی را نشان می دهد، پانل های اطلاعاتی دراین موزه وجود دارد که تاریخچه کامل دلاردرآن به نمایش درآمده است. دربخش دیگری ازاین موزه اسکناس هایی از سراسر جهان که به علت تورم بالاترین ارقام برروی آنها نقش بسته است نظیر روسیه ، یونان، آلمان و مجارستان به نمایش در آمده است. بخش کلکسیونرهای سکه شناسی یکی از جاذبه های اصلی این موزه است که خدمات منحصر به فردی به بازدید کنندگان و مخاطبان ارایه می دهد. بازدید از این بخش همانند بازدید از مخازن یک بانک مرکزی جالب وهیجان انگیز می باشد، چرا که از نمونه سکه و اسکناسهای کانادایی تا انواع سکه ها و اسکناس های خارجی در این بخش موجود می باشد .
موزه بانک فدرال آلمان( فرانکفورت)
موزه بانک فدرال آلمان یا موزه پول در سال ۱۹۹۹ افتتاح شده است. نمایشگاه های این موزه به شش بخش یا شش جزیره تقسیم شده است که هر کدام موضوعات جالب و منحصر به فردی را روایت می کند. شاید جالب ترین بخش موزه مخصوصا برای کسانی که به سکه شناسی علاقه دارند همان بخش اول موزه باشد که در آن به موضوع پول، انواع و نحوه تولید آن اشاره می شود. دراین بخش انواع پول های بدوی و تکامل تاریخی سکه ها البته با تمرکز بر روی طلا به نمایش درآمده است.
پنج بخش دیگر موزه به نقش بانک فدرال به عنوان بانک مرکزی آلمان اختصاص یافته و در صدد پاسخ دادن به سؤالات زیر است:
• پول: چه چیزی باعث ارزشمند شدن آن می شود؟
• پول: چرا آن را پرداخت می کند؟
• بانک مرکزی: ساختار آن چگونه است و کارکرد آن چیست؟
• سیاست پولی: چگونه کار می کند؟
• سیاست ارزی: تأثیر آن چیست؟
موزه بانک کره ( موزه سئول)
این موزه در سال ۲۰۰۱ به مناسبت بزرگداشت پنجاهمین سالگرد بانک کره افتتاح شد. در طبقه همکف موزه علاوه بر کتابخانه و کتاب فروشی، پنج نمایشگاه بزرگ نیز وجود دارد. کلیشه ای که اولین اسکناس های بانک کره توسط آن چاپ شده است در این بخش در معرض نمایش گذاشته شده است. تاریخچه کامل اسکناس کره جنوبی و همچنین کره شمالی برای مخاطبان در این موزه قابل بازدید می باشد. ادوات و وسایلی که بانک کره توسط آن در دردوره های تاریخی مختلف اسکناس ها را جابه جا نموده است از جمله موارد نمایشی این بخش از موزه می باشد. ماشین آلات بانکداری نظیر؛ سکه شمار، اسکناس شمار، وسایل و ماشین آلات تشخیص سکه و اسکناس، بسته بند، چهار نخ کن اسکناس و موارد مربوطه نیز بخش هایی از نمایشگاه را تشکیل می دهند.
طبقه دوم شاید محبوب ترین منطقه موزه باشد. چرا که مقدار زیادی اسکناس های کره ای در ویترینی شیشه ای در معرض نمایش عموم قرار دارد که شاید بازدید کنندگان تنها در فیلم های سینمایی این مقدار اسکناس را یک جا دیده باشند. بازدید کنندگان همچنین در این طبقه می توانند سکه مورد نظر خودشان را نیز ضرب کنند .
موزه بانک لیتوانی
موزه پول بانک لیتوانی در سال ۱۹۹۹ افتتاح شده است. این موزه در کنار ادارت مرکزی بانک مرکزی این کشور واقع شده است. موزه بانک مرکزی لیتوانی یکی ازمدرن ترین موزه های بانکی جهان می باشد. این موزه شامل پنج نمایشگاه در دو طبقه می باشد که از فناوری های روز به خوبی بهره برده است وبازدید کنندگان را با تاریخ پول جهان، تاریخ کامل پول و بانکداری لیتوانی آشنا می سازد.
اسکناس و سکه رایج کشورهای مختلف به نحوی در معرض نمایش گذاشته شده اند که بازدید کنندگان با کشیدن ویترین های کشویی می توانند از آنها دیدن کنند و همزمان در صفحات نمایشی که بالای ویترین ها قرار دارد اطلاعات کاملی در مورد همان اسکناس ها، سکه ها و کشور مورد نظر به نمایش درمی آید. کشوها توسط سنسورهای ویژه به رایانه ای متصل می شوند که صفحه نمایشگر را روی دیوار فعال می کند و اطلاعات مربوط به کشور انتخاب شده را روی آن به نمایش در می آورد. این اطلاعات برای حدود ۲۰۰ کشور با استفاده از ترمینال رایانه ای، روی دیوار قابل مشاهده است.
