فیلم مستند را می توان نخستین گونه سینما محسوب کرد . در سال های ۱۸۹۰ که سینما بوجود آمد بیشتر تماشاگران نوعی از « فیلم کوتاه در باره امور واقع » را مشاهده می کردند . این مستند های اولیه ، غالبا ساده بودند و ماجراهایی در یک نما ، حوادثی دارای ارزش خبری، صحنه هایی از سرزمین های دیگر و یا وقایع روزمره را به نمایش در می آوردند .
معذلک از همان آغاز سینما ، تعدادی اکچوآلیتی های داستانی هم تهیه شد که برتوان جلوه های ویژه سینمایی استوار بود. می توان از باغبان آب پاشی شده ساخته برادران لومی یر نام برد که در ۱۸۹۵ بنمایش در آمد . اما شاید شناخته شده ترینشان ، سفر به ماه ( ۱۹۰۲) ژرژ مه لی یس باشد. در فاصله سال های ۱۸۹۵ و ۱۹۰۵ تعدادی از گونه های فیلم مستند به منصه ظهور پیوست که از آن جمله اند : اخبار ، سفر فیلم ، مناظر، صنایع ، فیلم ورزشی ، فیلم شعبده بازی، فیلمهای رؤیا پرداز و فیلم هایی که در آنها به شیوه های مختلف ، بازسازی یا نمایشی سازی صورت می گرفت .
این گونه های اولیه مستند به سرعت جذب سایر شیوه های فرهنگ عامه پسند و تفریحِ موجود شد و در آغاز، در مکان هایی که سایر شکل های نمایش غیر فیلمی ، مانند آکروبات و رقص و آواز برگزار می شد ، ظاهر گشت .با وجود این از همان آغاز ، ارزش فیلم مستند با عنوان شکلی از تبلیغ و متقاعد سازی نیز شناخته شد .برای مثال فیلمهای « صنایع» بمنظور تبلیغ توسط شرکتهای متحد ، ساخته می شد . در میان فیلمهای صنایع انگلیس می توان از داستان یک قطعه لوح سنگی ،( ۱۹۰۴) نام برد. این فیلم ها بیشتر توصیفی بودند وکمتر در باره فرایندهای صنعت ، ابراز عقیده می کردند . بعد تر بویژه درجریان جنگ اول جهانی، ارزش مستند به عنوان شکلی از انتقاد اجتماعی ـ سیاسی، ایدئولوژی و تبلیغات بسرعت شناخته شد . در جریان جنگ ، تمام کشور های درگیربا استفاده از فیلم مستند ، به تولید برنامه های مهم تبلیغاتی مبادرت ورزیدند . مستند از محدوده تفریح و حمایت های خصوصی ، خارج گشت و در خدمت دولت در آمد. در آغاز ، ادارات دولتی نسبت به این رسانه جدید که از طبقه کارگر ظهور یافته و آمده بود تا مثل یک گروه نخبه اقلیت، جایگاهی برای خودش بسازد، بدگمان و منزجر بودند . زیرا صاحب این توانایی نگران کننده بود که آنچه را دولت ترجیح می داد مخفی نگهدارد، آشکار سازد. در نتیجه ، در جریان جنگ ، نظارت های سفت وسختی بر مستند سازی اعمال می شد. برای مثال در آغاز جنگ ،که یک پیروزی قاطع انتظار میرفت اداره جنگ انگلیس اجازه داد که فیلمبردارها با نیروهای اعزامی به فرانسه، همراه باشند. اما هنگامی که نیروهای اعزامی مجبور شدند در اواخر سال ۱۹۱۴ از مونس و ایپرس عقب نشینی کنند، مجوز تمام فیلمهای خبری لغو شد و سانسور سراسری، اعمال گردید . باوجود این در جریان جنگ در تمام کشورهای درگیر، فیلم های مهمی ساخته شد که شاید مهمترینشان نبرد سام محصول انگلیس ۱۹۱۶ باشد . این فیلم بخاطر تصاویری که از خط مقدم جبهه داشت ، تاثیر قابل ملاحظه‌ای روی مخاطبانش بر جای نهاد . باوجود این چنین فیلمی هم درون قید وبند های سیستم سانسور تولید شد و اگر نحوه بازنمایی اش مورد تائید آن نظام قرار نمی گرفت هرگز بنمایش در نمی آمد.