معرفی کتاب «نورپردازی اعیاد و مناسبت ها»
لیلا گلزار
نوشته‌های مرتبط
کتاب یازدهم مجموعه «دانش زیباسازی شهری» که با عنوان «نورپردازی اعیاد و مناسبت ها» معرفی می شود. کتابی است نوشته الهام سوری، عاطفه مجتبی زاده و نظارت محمد علی عباسی ورده که نشر هنر معماری قرن در سال ۱۳۹۳ آنرا در ۱۳۳ صفحه به چاپ رسانده است. طرح جلد کتاب توسط فواد علیجانی صورت گرفته که تصویری از هاله ها و تشعشعات نوری بر روی آن است. الهام سوری دارای دکتری طراحی شهری، دبیر علمی همایش بین المللی روشنایی و نورپردازی ایران و صاحب نظر در زمینه نورپردازی فضاهای شهری و آموزش است. وی مقالات و کتب دیگری از جمله مقالات «مفهوم حس زمان و کاربرد آن در طراحی شهری» (سوری،الهام؛ رزاقی اصل،سینا؛ فیضی،محسن؛ مجله: هویت شهر، بهار ۱۳۹۲، سال هفتم – شماره ۱۳ علمی-پژوهشی) «بررسی کارکرد نقاشی دیواری در آموزش کودکان دبستانی»(بزرگ،حمیده؛ سوری،الهام؛ مجله: پژوهش هنر، بهار ۱۳۹۲، سال اول- شماره ۱ علمی- ترویجی)و… و کتاب «راهنمای نورپردازی مکان های شهری» جهانشاه پاکزاد, الهام سوری؛ نشر آرمانشهررا دارد. و طرح عاطفه مجتبی زاده در جشنواره نورآرایی شهری جزء نفرات قابل تقدیر از نظر هیات داوران شد. همچنین مقاله وی منتخب مقالات دومین همایش روشنایی و نورپردازی ایران در پائیز و زمستان ۱۳۹۴ در نشریه آرمانشهر شد. عنوان این مقاله «بررسی آیتم های محتوایی در تهیه ی طرح جامع نورپردازی شهری» (نوشته:جهانشاه پاکزاد- عاطفه مجتبی زاده- رضا احمدیان) می باشد.تیم نویسنده این اثر از حوزه طراحی شهری و نورپردازی بوده و با تمرکز بر حوزه «نورپردازی» با دید «طراحی شهری» به دقت و طبقه بندی مناسب به تالیف کتاب پرداخته اند.
کتاب «نورپردازی اعیاد و مناسبت ها» شامل سه بخش «مبانی نورپردازی موقت»، «اصول و روش های نورپردازی موقت» و «ارائه چک لیست تهیه و ارزیابی طرح نورپردازی موقت(نورآرایی)» است.
مقدمه به اهمیت روشنایی و به خصوص نور در زندگی شهری اشاره نموده و عنوان می دارد که شهروندان برای داشتن محیطی مطلوب و شاد همواره در تلاش هستند. اعیاد و مناسبت ها بهترین فرصت برای ارتقای کیفیت فضای شهری و حفظ هویت فرهنگی است. مناسبت های تقویمی اغلب در شب برگزار شده و طراحی نورپردازی زیبا و فنی موجب فرام آمدن اوقات خوش شهروندان و خانواده هایشان در یک فضای به یاد ماندنی می گردد.
– بخش اول «مبانی نورپردازی موقت» به بررسی و شرح یکایک موارد زیر می پردازد:
«بررسی مفهوم، اهمیت و ضرورت نورپردازی موقت»
«مفهوم نور و نورپردازی»: نور مهمترین عامل دیدن است. به لحاظ فیزیکی و روانشناختی دارای اهمیت خاصی بوده و یک نورپردازی موفق متاثر از درک دقیق ویژگیهای موضوع نورپردازی است.
«مفهوم نورپردازی موقت»: نورپردازی موقت برای رویدادها و ایام خاصی صورت می گیرد تا فضای دلنشین و به یادماندنی برای شهروندان در شب بسازد.
«اهمیت و ضرورت نورپردازی موقت»: اهمیت این موضوع در ارزش مراسم و رویدادها، ساخت شب هایی خاطره انگیز، جلوگیری از ایجاد خطر نورپردازی های خودجش و سایر موارد می باشد.
«اهداف نورپردازی موقت»:
«بزرگداشت رویدادهای ملی و مذهبی»
«تاکید و تقویت هویت و شخصیت فضاهای شهری»
«زیباسازی و ارتقای کیفیت منظر شبانه»
«افزایش سرزندگی فضاهای شهری»
«تشویق و تقویت مشارکت شهروندان در مدیریت عرصه عمومی»
«ارتقاء کیفیت هنرهای همگانی شهری و ترویج ایده پردازی خلاقانه»
«صرفه جویی در مصرف انرژی»
«مطالعه سیر تحول تاریخی نورپردازی موقت در ایران و جهان» به کاربرد نور از پیه سوز، شمع و موارد دیگر تا منابع نوری الکتریکی و آتش بازی در گذشته و حال در جهان پرداخته شده است و سبقه مراسم آتش بازی و چراغانی در ایران را شرح می دهد.
«بررسی مناسبت های واجد ارزش نورپردازی ایران»:با نگاهی به تقویم، رویدادهای مورد نظر را که معرف فرهنگ و هویت ماهستند را براحتی می توان یافت.
«انواع جشن ها و مناسبت ها» ارائه جدول مناسبت های مهم با تعداد روز پیشنهادی برای نورپردازی و دیگر.
«ماهیت جشنها و مناسبتها» به نام بردن اعیاد زیر و شرح یکایک آنها می پردازد:
الف)مناسبت های مذهبی: ولادت حضرت زهرا(س)، مبعث، نیمه شعبان و… .
ب)مناسبت های ملی: دهه فجر، روز جمهوری اسلامی، فتح خرمشهر وسایر موارد.
ج)مناسبت های آیینی(باستانی): نوروز، شب یلدا و موارد دیگر.
د)سایر مناسبت ها:اسقبال زائرین، عروسی و غیره.
«معرفی تجهیزات مناسب برای نورپردازی موقت»:
چراغ ها با لامپ های التهابی به گونه تکی یا رشته ای
چراغ ها و لامپ های فلورسنت سفید و رنگی
رشته های LED
نور افکن های پرتوان با امکان حرکت و تغییر رنگ(با لامپ متال هالید و یا LED )
لامپ های تخلیه در گاز(سدیم، جیوه و متال هالید)
«معرفی انواع روش های نورپردازی موقت»
نورپردازی نماها و جداره های فضاهای شهری
نورپردازی سطحی
پروجکشن(تابش از فاصله بر نمای ساختمان)
و ده مورد دیگر را همراه تصویر توضیح می دهد.
«مشکلات پیش روی نورپردازی موقت» به سه بخش «قبل از اجرا»، «حین اجرا» و «بعد از اجرا» تقسیم می شود که هر بخش با موارد خاص و مناسب خود توصیف می گردد.
«جمع بندی: معرفی معیارهای نورپردازی موقت» را در اینجا اشاره کرده و در هر معیار نکاتی را که وجود دارد، مانند معیار«کانسپت»: تناسب طرح با مناسبت، تناسب حال و هوای که ایجاد می شود با محیط وادامه شرح، معیار«ملاحظات بصری»: حداقل خیرگی … و سایر معیار ها در نظر گرفته می شود.
– بخش دوم «اصول و روش های نورپردازی موقت» به شرح و توضیح موارد ذیل می رسد:
«انتخاب مکان اجرای نورپردازی موقت»
«جانمایی طرح نورپردازی موقت»: رعایت فاصله، هماهنگی وغیره .
«مکان محور بودن طرح نورپردازی موقت»: مکان های قابل نصب برای نورپردازی موقت در شهر شامل «سخت فضا ها(سازه ها با مصالح سخت)» و «نرم فضاها(پارک هاو…)» است. که انواع آنها را با نورآرایی و نمونه ای از نورپردازی و تصویر شرح داده می شود.
«انتخاب روش و نوع» که بسته به طرح شامل نورپردازی نماها و نورپردازی عناصر موجود در محل می شود.
«انتخاب تجهیزات» با توجه به نکات روبرو به روز بودن، کارایی بالا و… توصیه می گردد.
«ملاحظات بصری» به تفصیل «تظاهر بصری در طول روز» و «آلودگی نوری» همراه با تصویر می رسد.
«ملاحظات فنی و اجرایی» موارد روبرو را مشروح می دارد: «ایمنی»، «وندالیسم(تخریب اموال عمومی)» و «نصب و جمع آوری»
– بخش سوم «ارائه چک لیست تهیه و ارزیابی طرح نورپردازی موقت(نورآرایی)» آخرین بخش بوده که جمع بندی است از کل مطالب و نکاتی همچون کانسپت، انتخاب مکان اجرای طرح و موارد دیگری که در قالب سوالات مطرح و پرداخته می شود.
در یک جمع بندی کلی می توان گفت که کتاب «نورپردازی اعیاد و مناسبت ها» در ابتدا با تعریف مفهوم اعیاد و مناسبت ها و اهمیت آن در فرهنگ و هنر جوامع و اخص ایران شروع نموده و با اهمیت نورپردازی و نحوه صحیح این فن و هنر به همراه تصویر و نمونه های موردی ادامه پیدا می کند. اثر از انسجام و ترتیب دقیقی برخوردار بوده و تصاویر با وجود قطع کوچک وضوح خوبی دارد. مطالعه این اثر هم برای پژوهشگران، مدیران و کارشناسان طراحان شهری مفید فایده خواهد بود، هم برای مجریان و طراحان نورپردازی اعیاد و جشنهای بزرگ در موسسات دولتی، اداری و کسانی که مسئولیت بررسی و ارزیابی را به عهده دارند.
