توریسم شهری: اقتصاد گردشگری و رشد شهرهای بزرگ
افزایش اوقات فراغت و ایجاد تغییرات در سبک زندگی و نحوه مصرف اهمیت دوچندانی را برای توریسم، فراغت و تفریح هم در دنیای توسعه یافته و هم در جهان درحال توسعه ایجاد کرده و توریسم به یکی از رو به رشدترین صنعتها در اقتصاد جهانی بدل شده است. کریستوفر لاو [۱] در کتاب توریسم شهری تمامی جنبه های ارتباط بین توریسم و شهرهای بزرگ را مورد ارزیابی قرار می دهد و با سوالاتی مانند اینکه چرا توریستها از شهرها دیدن می کنند، چرا شهرها خواهان توریستها هستند، شهرها چگونه توریسم را اجرا می کنند و چطور توریسم بر شهرها و ساکنین آنها تأثیر می گذارد.
هدف کتاب حاضر ارزیابی نقشی است که توریسم می تواند و باید در اقتصاد شهرهای بزرگ ایفا کند. در آمریکای شمالی و اروپای غربی بیش از ۶۰ پهنه کلانشهری با جمعیتی بالغ بر ۱ میلیون نفر وجود دارد. در اینجا تمرکز بر این شهرها در بخش توسعه یافته جهان است. مهم است بدانیم که شهرها به منظور جای دادن توریسم در این بافت وسیعتر چگونه تغییر می کنند و چگونه پاسخگوی این تغییر هستند.
نوشته‌های مرتبط
از نظر کریستوفر لاو دو گزاره مهم سبب نوشتن کتاب شده است. گزاره اول این است که شهرهای بزرگ مهمترین مقصد توریستی به شمار می آیند و دوم اینکه در اکثر شهرهای بزرگ توریسم به یک مؤلفه شاخص اقتصادی بدل شده است. همین چند سال پیش و در اوایل دهه ۸۰ این دو گزاره شناخته شده و مورد پذیرش نبودند. متعاقبا، با گسترش و رشد توریسم در شهرها احتمال هر چه بیشتری برای شناخت این گزاره‌ها وجود دارد اما هنوز هم بسیاری از دانشگاهیان و برنامه‌ریزان مجبور به تحلیل مفاهیم مدنظر خودشان هستند. هنوز تا حد زیادی برداشت نادرستی در مورد اینکه توریسم از چه بخشهایی تشکیل شده وجود دارد و در نتیجه نوعی درک نامناسب در خصوص مقیاس و شاخه های آن دیده می شود. این مسئله تا حدی وجود دارد، چراکه توریسم یک صنعت چندپاره است و اغلب تنها یک مؤلفه از یک پروژه چند منظوره به حساب می آید. بنابراین یک تالار جدید کنسرت ممکن است اهدافی برای ایجاد فرصتهای فرهنگی برای جمعیت محلی، ارتقاء ویژگی های مختلف یک شهر، کمک به دگرگونی سیمای یک شهر و جذب توریستها بواسطه وقایعی که میزبان آنهاست داشته باشد و به عنوان بخشی از مجالهای سبک زندگی ارائه شود که یک شهر وقتی در پی جذب اجراهای نمایشی است، آن را داراست. با وجود تمامی این مسائل شناختی، طی ۲۰ سال گذشته اغلب شوراهای شهری ارزش بسیاری برای نقش توریسم قائل شده اند به طوریکه بخشی از بینش استراتژیک آنها ایده ایجاد شهری است که برای توریستها جذاب و مفرح باشد.
در نهایت اینکه هدف اصلی از نگارش این کتاب توصیف و کشف وضعیت توریسم در شهرهای بزرگ است. کتاب به دنبال این خواهد بود تا به تفسیر نقش و تأثیر توریسم بپردازد. به بیان جان رنیه شرت (John Rennie Short) ، ” هدف ما این است که به لحاظ نظری آگاه و مطلع بوده و از نظر تجربی مبتنی بر میدان باشیم”. بیشتر اوقات مطالعات توریستی به دلیل فقدان داشته های نظری مورد انتقاد قرار می گیرد، البته شاید این امر در یک حیطه موضوعی نسبتا جدید تعجب‌آور نباشد. در دانش توریسم نیز همچون علوم جغرافیایی نظریه‌های مورد استفاده اغلب از شاخه های نظری دیگر قرض گرفته می شوند. امروزه رویکردهای نظری و انتقادی در عرصه دانشگاهی از ارزش بالایی برخوردارند اما غالبا خالقان و نویسندگان ایده های جدید تلاش اندکی برای ارزیابی ارتباط نظریه هایشان با دنیای واقعی دارند. این کتاب به دنبال این خواهد بود تا بین نظریه و توصیف تعادل برقرار کند، همچنین سعی خواهد کرد به بیان این امر بپردازد که چگونه توریسم می تواند در شهرها توسعه بیابد.
فصل اول کتاب که جنبه تعریفی و مقدماتی دارد به بحث و بررسی در مورد تعدادی از مسائل مرتبط که پیش زمینه‌ای برای فصول بعدی کتاب در اختیار قرار می دهند، می پردازد. این موارد تاریخچه کوتاهی از توریسم شهری، ارائه تعریفی از توریسم شهری، اندازه‌گیری مقیاس آن، ارائه فهرستی از مراکز اصلی توریسم شهری، نظام توریسم و انواع توریسم شهری را شامل می شود.
در فصل دوم کتاب تقاضا برای توریسم شهری از دیدگاه مصرف کننده مورد بررسی و ارزیابی قرار می گیرد. چرا مردم تصمیم به سفر می گیرند؟ انگیزه‌های اصلی آنان از سفر کردن چیست؟ چه نوع مکانهایی برایشان جاذب است؟ درخواست شهرها چیست؟ ویژگیهای اصلی شهرها کدامند؟ مانند همیشه عوامل فشار و کشش وجود دارند. عوامل فشار به طور معمول جنبه شخصی دارند در حالیکه عوامل کششی به خصوصیات مقصد سفر بستگی دارند. افراد مجبور به سفر کردن نیستند بنابراین انگیزه‌های مسافرتی باید قوی باشند. تصاویر قوی برای متقاعد کردن مصرف کننده خلق شده اند مبنی بر اینکه سفر امری بسیار خواستنی و مطلوب است. شیوه ایجاد این تصاویر در فصل آخر مورد بحث قرار گرفته ولی در حال حاضر ضروری است آگاه باشیم از اینکه تقاضا برای سفر به آسانی و از قلیان درونی بوجود نمی آید بلکه می تواند مطالبه ای خلق شده و ساخته شده باشد. اغلب موضوعات این فصل مرتبط با سفر تفریحی است ولی مهم است خاطر نشان کنیم که برخی تقاضاها برای سفر جنبه تجاری دارند. این موضوع در انتهای این فصل مورد بررسی قرار گرفته است.
فصل سوم کتاب با عنوان بافت شهری به تغییراتی که در بافت شهرها و بویژه کلانشهرها برای گنجاندن توریسم شهری رخ می دهد، می پردازد. به علاوه در این فصل روابطی که میان این تغییرات وجود دارد و همچنین دگرگونیهای فضایی داخلی مورد بازبینی قرار گرفته اند. پاسخی که شهرها برای این تغییرات محیطی فراهم کرده اند و اینکه سیاستهای آنها تا چه حد موفق خواهد بود نیز از موضوعاتی هستند که در فصل سوم مورد ارزیابی قرار می گیرند. در این فصل برخلاف سایر بخشهای کتاب بیش از اینکه به مفهوم توریسم شهری پرداخته شود به بافت شهری توجه شده است. در واقع اگر رشد توریسم در اقتصاد شهری و تأثیرات آن بایستی مورد ارزیابی قرار گیرند، در نتیجه فهم بافت شهری نیز ضروری می نماید.
سایر فصول کتاب به ترتیب موارد ذیل را شامل می شوند:
استراتژی توریسم شهری / جاذبه های توریستی / همایشها و نمایشگاهها / فرهنگ، تفریح و سرگرمی، ورزش و وقایع خاص/ عناصر ثانویه / تأثیر توریسم شهری / نتیجه گیری
۱-کریستوفر م. لاو کتاب‌خوان پیشین دپارتمان جغرافیا در دانشگاه استنفورد منچستر بود. مشهورترین کتاب او آینده نامطمئن هسته شهری (The Uncertain Future of the Urban Core ) است.
مشخصات کتاب:
Christopher M. Law. (2002) Urban Tourism: The Visitor Economy and The Growth of Large Cities, Continuum