نوشته کریستوف ورنی تاریخ نگار
ترجمه فاطمه قهرمانی
نوشته‌های مرتبط
درسال ١٨۴٨ فرانسه، برای دومین بار برده داری را در مستعمره هایش ابطال می‌کند. انقلاب آن را از سال ۱۷۹۴ تصویب کرده بود. بناپارت(١) هشت سال بعد آن را مجددا برقرار کرده بود، ولی در سال ١٨٠٢، سن- دومینگ (٢) استقلال خود را اعلام کرده و هائیتی (٣) شده بود. انگلیس‌ها حدود پانزده سال از فرانسه جلو افتاده بودند. در ایالات متحده، اصل الغای برده‌داری توسط کنگره در سال ١٨۶۵ به تصویب رسید، اما تبعیض نژادی همیشه ادامه داشت. جنبش قدرتمندی که در انگلستان با پخش جزوه، تصاویر و گواهی شاهدان به وقوع پیوست به ممنوعیت تجارت برده توسط پارلمان انگلستان در سال ١٨٠٧ و یک سال بعد در ایالات متحده منجرشد.
در کتاب ارزشمند « چه می دانم( ۴) » مارسل دورینی(۵ )، که یکی از بهترین متخصصان استعمار است، وسعت بحث و نیز تمایز بین مخالفت با طرفداری از برده داری – بمثابه یک انتخاب رفتاری- و مخالفت با بردگی و مبارزه برای برچیدن آن به وسیله قانون برای رهائی همگان را گسترش می‌دهد ، همان چیزی که بردگان شورشی سن- دومینگ آن را «آزادی عمومی» می نامند. می‌توان گفت مبارزه بر ضد استعمار، در قرن نوزدهم، در حاشیه قرار دارد، چرا که هنوز این فکر مسلط است که برتری نژاد سفید برای آن یک تکلیف اخلاقی قیومیت بوجود می‌آورد که شامل حق بهره برداری تا حد ممکن از منابع محلی نیز میشود. مناسب است که « به تدریج، به آرامی و با احتیاط، سیاه ها را از محاسن انسانیت بهره‌مند سازیم. محاسنی که ما زیر قیمومیت مام میهن چونان فرزندانی آن‌را تکمیل آن و نه همچون یک وحشی ویرانش می کنیم »
قرن روشنگری مبارزه علیه بردگی را آغاز کرد. روشنفکران و هنرمندان آن زمان آن را ادامه دادند و برای همیشه دراذهان جاودانه ساختند. هنر و نامه هایی علیه بردگی، اثری کاملا مصور که توسط مارسل دورینی تهیه شده است، تاریخچه این همکاری بزرگ را در بیش از صد اثر (چاپ، اشعار، نقاشی و غیره)، از تئودور گریکول(۶) تا دانیل بورن(٧) با گذار از ادوارد گلیسان(٨) را دوباره ترسیم می‌کند.
مورخ کاترین ککری ویدروویچ (٩) فهرست تمام تجارت‌های بردگی را جمع آوری کرده است، اعم از آن‌هایی که به مدت دوازده قرن، دیگر گروه های آفریقایی تا خاورنزدیک را در بر می گرفت. و او چگونگی آن را نیز یاد آوری می کند، چراکه بردگان آزاد شده از رفتن به مزارع خودداری می کنند، حتی به عنوان کارگر مزد بگیر، آنها ترجیح می دهند که یک قطعه زمین برای خودشان داشته باشند. به همین دلیل ازجاهای دیگر به ویژه از هند « داوطلبینی» را با قرارداد کاری می آورند، ولی این کارگران به دلیل نداشتن پول برگشت، برای همیشه آنجا می‌مانند.
بردگی که نقطه شروع آن در آفریقا قراردارد، رمان غیرمنتظره‌ای است که به لطف یک داستان ناشناخته، منحصربه فرد و معتبراست. خوزه ادواردو آگالوزا (١٠)، نویسنده ی آنگولایی با نوشته « ملکه گینگا و چگونه آفریقایی‌ها جهان را اختراع کرده اند»، شاهکارهای این حاکم بی پروا، بی‌رحم و لشگرکش را یادآوری می‌کند که در مرکز آنگولای کنونی (١۵٨١-١۶۶٣) زندگی کرده‌است. او در اینجا توسط یک یسوعی که منشی‌اش بود به تصویر کشیده شده‌است. او با بردگان آفریقایی‌اش بهتر از شرکا و مخالفان پرتغالی خود رفتار می‌کرد، کسانی که برای بردن آنها به برزیل آمده بودند. ترافیک مثلثی، اروپا-آفریقا-آمریکا: ما در قلب توقفگاه دوم سرزمین هستیم، جایی که کمتر در مورد آن صحبت می‌کنیم.
___________________________________________________________________________________________
(١) Bonaparte
(٢) Saint-Domingue
(٣) Haïti
(۴) مارسل دورینی، تخریب بردگی، مطبوعات دانشگاهی فرانسه، مجموعه. “چه می دانم؟ ” پاریس، ٢٠١٨، ١٢٨ صفحه، ٩ یورو. همچنین، از مارسل دورینی و برنارد گنو، نسخه تکمیل اطلس بردگی، طوردیگر، پاریس، ٢٠١٧، ٩۶ صفحه، ٢۴ یورو، سنتز قابل توجه که با سوال اصلاح (غرامت صاحبان …) غنی شده‌است.
(۵) Marcel Dorigny، هنرها و نامه‌های ضد بردگی، تاریخجه تجارت برد گی، پاریس، ٢٠١٨، ٢۴٠ صفحه، ٢٩ یورو.
(۶) Théodore Géricault
(٧) Daniel Buren
(٨) Édouard Glissant
(٩) Catherine Coquery-Vidrovitch، جاده های بردگی. تاریخ تجارت بردگی آفریقا، قرن های هفتم و هفدهم، آلبین میشل – Arte انتشارات آرته، پاریس – ایسی- له- مولینو، ٢٠١٨، ٢٨٨ صفحه، ١٩،۵٠ یورو.
(١٠) José Eduardo Agualusa، ملکه گینگا و چگونه آفریقایی‌ها جهان را اختراع کرده اند، انتشارات متییه، پاریس، ٢٠١٧، ٢۴٠ صفحه، ٢١ یورو.
این مطلب در چارچوب همکاری با لوموند دیپلماتیک بازنشر میشود.
