بررسی هویت از دیدگاه علوم اجتماعی یا به طور خاص انسان‌شناسی یکی از موضوعات مورد توجه پژوهشگران و دانشجویان در سال‌های اخیر بوده است. تنوع فرهنگی جامعه ایرانی چه براساس سابقه تاریخی و چه با توجه به سرعت و شدت دگرگون شدن فرهنگ از جمله مهم ترین دلایل این توجه بوده است. بررسی هویت جنسیتی، شهری،جهانی و قومیتی از جمله مهم ترین حوزه‌های مطالعات هویتی در ایران هستند.
تلاش برای ماخذشناسی مقاله‌های نگاشته‌شده در حوزه ارتباط میان هویت و فرهنگ‌های قومی، بومی و جماعت‌های گوناگون این نکته را نشان می‌دهد محور اصلی پژوهش‌های فرهنگی و اجتماعی در سال‌های اخیر بررسی ارتباط میان قومیت‌ها و دولت مرکزی بوده است. بررسی دلایل این امر خود نیاز به پژوهش دارد در مرتبه دوم نیز تاثیر جهانی شدن بر هویت‌های محلی مورد توجه قرار گرفته است.
نوشته‌های مرتبط
باید توجه داشت صرف نظر از نیاز فرهنگی و سیاسی به چنین مطالعاتی فقدان بررسی هویت‌های محلی بر اساس مولفه‌های دیگری مانند آموزش، جنسیت، پزشکی و محیط‌زیست شناخت این پهنه‌ها و فرهنگ‌ها را با دشواری روبه‌رو می‌سازد و در نهایت تصویری ناقص و یک‌جانبه را ارائه می‌کند.
اباذری، یوسف و گودرزی، محسن (۱۳۸۲)، مدل مطالعه قومیت و گروه‌های قوی: بر اساس مطالعه موردی منطقه سیستان و بلوچستان، نامه علوم اجتماعی، شماره ۲۲.
ابوالحسنی، سید رحیم (۱۳۸۸)، سازگاری هویت‌ها در فرهنگ ایرانی (مطالعه موردی: شهروندان تهرانی)، فصل‌نامه سیاست، دوره ۳۹، شماره ۲، صص: ۴۹-۲۳.
احمدی، حمید (۱۳۸۱)، جهانی شدن؛ هویت قومی یا هویت ملی؟، مطالعات ملی، شماره ۱۱، صص: ۳۶ـ۱۳.
احمدی‌پور، زهرا و دیگران (۱۳۹۱)، جهانی شدن و تاثیر آن بر هویت اقوام ایرانی، فصل‌نامه جغرافیا، سال ۱۰، شماره ۳۴.
افروغ، عماد و احمدلو، حبیب (۱۳۸۱)، بررسی عوامل داخلی موثر بر هویت قومی و هویت ملی در میان اعراب شهرستان اهواز، مطالعات ملی، شماره ۱۳، صص: ۱۴۳-۱۰۹.
افضلی، رسول و ضرغامی، برزین (۱۳۸۸)، تحلیل بنیادهای پایدار همگرایی و متغیرهای اعتباری تهدید قومی در ایران، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شماره ۷۰، صص: ۹۰-۷۷.
اکوانی، سیدحمدالله (۱۳۸۷)، گرایش به هویت ملی و هویت قومی در عرب‌های خوزستان، فرهنگ اندیشه، شماره ۲۶ و ۲۷، صص: ۹۰-۶۱.
امان‌اللهی بهاروند، سکندر (۱۳۸۱)، بررسی علل گونه‌گونی قومی در ایران از دیدگاه انسان‌شناسی، مطالعات ملی، شماره ۹، صص: ۲۴-۱۳.
امیدیان، مرتضی (۱۳۸۵)، مقایسه وضعیت هویت‌یابی دانش‌آموزان پیش دانشگاهی در گروه‌های قومی استان خوزستان، مطالعات ملی، شماره ۲۸، صص: ۱۲۴-۱۰۹.
پاینده، محبوبه و جعفرزاده‌پور، فروزنده (۱۳۸۹)، بررسی رابطه میزان هویت ملی و هویت قومی در بین جوانان دهدشت، پژوهش جوانان، فرهنگ و جامعه، شماره ۵، صص: ۱۲۲-۱۰۱.
پوراحمد، احمد و کلانتری، محسن (۱۳۸۱)، نقش مهاجرین در نوع و میزان جرایم ارتکابی شهر تهران، نامه علوم اجتماعی، شماره ۲۰، صص: ۶۹-۵۳.
پورافکاری، نصرالله (۱۳۸۵)، تنش‌های قومی و ریشه‌های آن در پیرامون شوشتر، علوم اجتماعی (فصل‌نامه دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر)، شماره ۲، صص: ۶۸-۵۳.
توسلی، غلام‌عباس و قاسمی، یار محمد (۱۳۸۱)، مناسبات قومی و رابطه آن با تحول هویت جمعی (نمونه مطالعه: ایلام)، جامعه‌شناسی ایران، شماره ۴، صص: ۲۵-۳.
توسلی، غلام‌عباس و قلی‌پور سیاوش (۱۳۸۶)، جهانی شدن و هویت فرهنگی قوم لک، جامعه‌شناسی ایران، شماره ۳۱، صص: ۱۰۴-۸۱.
جمشیدیها، غلام‌رضا و خالق‌پناه، کمال (۱۳۸۱)، دگرگونی نسلی و هویت اجتماعی در کردستان: مطالعه جوانان شهر سقز، پژوهش جوانان، فرهنگ و جامعه، شماره ۳، صص: ۸۲-۵۳.
حاجیانی، ابراهیم (۱۳۸۷)، نسبت هویت ملی با هویت قومی در میان اقوام ایرانی، جامعه‌شناسی ایران، شماره ۳و ۴، صص: ۱۶۴-۱۴۳.
حافظ‌نیا، محمدرضا و کاویانی‌راد، مراد (۱۳۸۵)، نقش هویت قومی در همبستگی ملی (مطالعه موردی قوم بلوچ)، مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان، شماره ۱، صص: ۴۶-۱۵.
حسنی، قاسم (۱۳۸۳)، نسبت هویت ایلی و هویت قومی در ایلات و عشایر ایران، مطالعات ملی، شماره ۱۹، صص: ۱۰۲-۸۳.
حسین‌زاده، فهیمه (۱۳۸۰)، گروه‌های قومی در ایران، شباهت‌ها و تفاوت‌ها، مطالعات ملی، شماره ۸، صص: ۶۷-۴۳.
ذکائی، محمد سعید (۱۳۸۰)، اقلیت‌های قومی و دولت ملی: جامعه‌شناسی سیاسی جوامع چندفرهنگی، مطالعات ملی، شماره ۸، صص: ۱۸۶-۱۶۳.
ذوافقاری، ابوالفضل و سلطانی، لاوین (۱۳۸۹)، بررسى رابطه سبک زندگى با هویت قومى جوانان (مطالعه موردى: شهرستان مهاباد)، جامعه‌شناسی ایران، سال ۱۱، شماره ۲، صص: ۵۰-۲۴.
ربانی، علی و دیگران (۱۳۸۷)، بررسی رابطه هویت ملی و قومی با تأکید بر احساس محرومیت و جامعه‌پذیری قومی: مطالعه موردی دانشجویان آذری، کرد و عرب، مسائل اجتماعی ایران، شماره ۶۳، صص: ۶۹-۳۳.
رحمت‌اللهی، حسین (۱۳۸۴)، جهانی شدن و تاثیر آن بر هویت‌های قومی و ملی، اندیشه‌های حقوقی، سال ۳، شماره ۸، صص: ۱۱۱-۹۱.
رضایی، احمد و احمدلو، حبیب (۱۳۸۴)، نقش سرمایه اجتماعی در روابط بین قومی و هویت ملی (بررسی جوانان تبریز و مهاباد)، مطالعات ملی، شماره ۲۴، صص: ۳۳-۸.
رضایی، احمد و ریاحی محمداسماعیل و سخاوتی‌فرد، نورمحمد (۱۳۸۶)، گرایش به هویت ملی و قومی در ترکمن های ایران، مطالعات ملی، شماره ۴۴، صص: ۱۴۰-۱۱۹.
رضوی آل‌هاشم، بهزاد و دیگران (۱۳۸۸)، هویت‌های قومی، انسجام اجتماعی و امنیت ملی، کتاب ماه علوم اجتماعی، شماره ۱۶، صص: ۲۳-۱۶.
زلفعلی‌فام، جعفر و غفاری، مظفر (۱۳۸۸)، تحلیل جامعه‌شناختی هویت اجتماعی دختران دانشجوی دانشگاه گیلان، پژوهش جوانان فرهنگ و جامعه، شماره ۳، صص: ۱۴۰-۱۲۱.
ساعی ارسی، ایرج (۱۳۸۴)، جهانی شدن و بحران هویت قومی در ایران، فصل‌نامه تخصصی جامعه‌شناسی، شماره ۴، صص: ۴۵-۳۱.
سحابی، جلیل و آفی بیگ‌پوری (۱۳۸۹)، بررسی تأثیر بعد فرهنگی جهانی شدن بر هویت قومی (مطالعه موردی جوانان ۱۵ تا ۲۹ ساله شهرستان بوکان)، مطالعات ملی، شماره ۴۱، صص: ۱۵۴-۱۳۵.
سعیدی نژاد، حمیدرضا و آریاپوران سعید (۱۳۸۹)، رابطه هویت قومی و سنخیت فرهنگی با ارزش‌های سیاسی و اجتماعی دانشجویان، پژوهش جوانان، فرهنگ و جامعه، شماره ۵.
سیف‌اللهی، سیب الله و حافظ امینی، حمیرا (۱۳۸۸)، برنامه‌های توسعه اقتصادی- اجتماعی وتاثیر آن بر واگرایی و همگرایی گروه‌ههای قومی در ایران، پژوهش‌نامه علوم اجتماعی گرمسار، سال ۳، شماره ۲، صص: ۱۰۳-۶۹.
شیخاوندی، داور (۱۳۸۱)، جهانی شدن و هویت فرهنگی محلی، رشد آموزش علوم اجتماعی، شماره ۲۳، صص: ۱۰-۴.
عباسی شوازی، محمد جلال و صادقی، رسول (۱۳۸۵)، قومیت و باروری : تحلیل رفتار باروری گروه‌های قومی در ایران، نامه علوم اجتماعی، شماره ۲۹.
عبداللهی، محمد و حسین‌بر، محمد عثمان (۱۳۸۱)، پیشرفته گرایش دانشجویان بلوچ به هویت ملی در ایران، جامعه‌شناسی ایران، شماره ۱۶، صص: ۱۲۶-۱۰۱.
عبداللهی، محمد و قادرزاده، امید (۱۳۸۲)، فاصله قومی و عوامل مؤثر بر آن در ایران، فصل‌نامه علوم اجتماعی، شماره ۲۴، صص: ۳۶-۱.
عبداللهی، محمد و مروت، برزو (۱۳۸۴)، هویت جمعی غالب در بین دانشجویان دانشگاه‌های شهر سنندج، فصل‌نامه علوم اجتماعی، شماره ۳۲، صص: ۱۱۲-۷۷.
عبداللهی، محمد و حسین‌بر، محمد عثمان (۱۳۸۵)، هویت جمعی و نگرش به دموکراسی در ایران، جامعه‌شناسی ایران، شماره ۲۸، صص: ۳۷-۳.
عبداللهی، محمد و قادرزاده (۱۳۸۹)، هویت جمعی غالب کردها در کشورهای ایران و عراق، نامه علوم اجتماعی، شماره ۳۶.
فکوهی، ناصر (۱۳۸۱)، شکلگیری هویتی و الگوهای محلی، ملی و جهانی (مطالعه مورد لرستان)، جامعه‌شناسی ایران، شماره ۴، صص: ۱۶۱-۱۲۷.
فکوهی، ناصر (۱۳۸۵)، فرهنگ ملی، فرهنگ‌های قومی – جماعتی و بازار اقتصاد صنعتی، جامعه‌شناسی ایران، سال ۷، شماره ۱، صص: ۱۴۸-۱۲۶.
فکوهی، ناصر (۱۳۸۶)، نقش زبان و هویت‌های قومی و محلی در توسعه نظام آموزش عالی، مطالعات فرهنگی و ارتباطات، شماره ۹.
فکوهی، ناصر و آموسی، مجنون (۱۳۸۸)، هویت ملی و هویت قومی در کردستان ایران (مطالعه موردی معیشت اقتصادی و تعلق های هویتی نزد جوانان شاغل در اقتصاد غیررسمی پیرانشهر)،پژوهش جوانان، فرهنگ و جامعه، شماره ۲، صص: ۷۶-۴۹.
فکوهی، ناصر و عیاری، آذرنوش (۱۳۸۸)، اینترنت و هویت در پنج هویت قومی ایرانی، جهانی رسانه، شماره ۷.
قاسمی، علی‌اصغر و دیگران (۱۳۹۰)، همسازی هویت ملی و قومی در ایران و رویکرد اقوام ایرانی به وحدت ملی و حق تعیین سرنوشت، فصل‌نامه علوم اجتماعی، شماره ۵۵.
قانعی‌راد، محمدامین و موسوی، سیدیعقوب و حمیدیان، اکرم (۱۳۸۶)، جنسیت و هویت قومی (نمونه شهر خرم‌آباد)، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی (ویژه نامه علوم اجتماعی)، شماره ۵۸ و ۵۹، صص: ۱۹۰-۱۶۷.
گل‌احمدی، احمد (۱۳۸۸)، در آمدی نظری بر جهانی شدن و هویت قومی، فرهنگ و پژوهش، شماره ۱۵۳، صص: ۲۵-۲۴.
گنج خان‌لو، مصدق (۱۳۸۷)، آسیب‌شناسی هویت ملی در نشریات دانشجویی قومی، فرهنگ اندیشه، شماره ۲۶ و ۲۷، صص: ۱۱۷-۹۱.
لهسایی‌زاده، عبدالعلی و دیگران (۱۳۸۸)، بررسی عوامل داخلی موثر بر هویت قومی و هویت ملی در میان اعراب شهرستان اهواز، جامعه‌شناسی کاربردی، شماره ۱، صص: ۷۰-۴۵.
متین، پیمان (۱۳۸۳)، پوشاک و هویت ملی و قومی، مطالعات ملی، شماره ۱۹.
محب‌حسینی، محدثه (۱۳۸۳)، بررسی انسان‌شناختی تحولات مربوط به مرزهای قومی در یکی از مناطق روستایی شمال ایران، نامه انسان‌شناسی، شماره ۶، صص: ۱۴۶-۱۱۷.
محمدی، حمیدرضا و حیدری‌فر، محمد رئوف و حیدری، شهریار (۱۳۹۱)، جهانیشدن و سرزمینسازی در جغرافیای سیاسی، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شماره ۸۰، صص: ۱۰۲-۸۵.
مدرسی تهرانی، یحیی (۱۳۸۴)، پلورالیسم قومی – زبانی و هویت ملی، نامه انسان‌شناسی، سال ۴، شماره ۷، صص: ۱۴۶-۱۲۹.
مرشدزاده، علی و دیگران (۱۳۸۹)، بازنمایی هویت ملی و قومی در نشریات دانشجویی کرد زبان، در فاصله زمانی سال های ۱۳۷۶تا ۱۳۸۴ (مطالعه موردی: دانشگاه های تهران، تبریز، کردستان)، مطالعات سیاسی، سال ۲، شماره ۸، صص: ۱۰۱-۷۵.
معرف‌وند، فهیمه (۱۳۸۹)، هویت قومی مهاجران روستایی در شهرهای بزرگ، جستارهای شهرسازی، شماره ۳۴.
معیدفر، سعید و شهلی‌بر، عبدالوهاب (۱۳۸۶)، جهانی شدن و شکلگیری سیاست فرهنگی محلی: مصرف رسانه‌ای بلوچ‌های ایران و چالش‌های هویت قومی و هویت ملی، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی (ویژه نامه علوم اجتماعی)، شماره ۵۶ و ۵۷، صص: ۲۰۸-۱۸۳.
معیدفر، سعید و رضایی، علی‌رضا (۱۳۸۸)، تحلیلی بر وضعیت هویت قومی در جامعه ایران، مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه تهران، مطالعات سیاسی، شماره ۳.
مقدس، علی‌اصغر و حیدری، رحیم (۱۳۸۷)، رابطه هویت طایفه‌ای و هویت ملی با تاکید بر متغیرهای نگرشی در شهر نورآباد ممسنی، مطالعات ملی، سال ۹، شماره ۱، صص: ۱۷۱-۱۵۷.
مقدس جعفری، محمد حسن و داور شیخاوندی و شریف‌پور، حامد (۱۳۸۷)، رابطه هویت ملی و هویت قومی در بین جوانان کُرد (مطالعه موردی دانشگاه پیام نور سقز)، مطالعات ملی، شماره ۳۳.
مقصودی، مجتبی (۱۳۷۸)، ناهمگونی قومی؛ رهیافت‌هایی چند درباره همسازی سیاسی ـ اجتماعی، مطالعات ملی، شماره ۱.
مقصودی، مجتبی و میرمحمدی، داوود (۱۳۸۲)، تحولات قومی در ایران: علل و زمینه‌ها، مطالعات ملی، شماره ۱۳.
مهدوی، سیدمحمد صادق و توکلی قینانی، فرحناز (۱۳۸۸)، هویت قومی ارامنه : مطالعه جامعه‌شناختی عوامل مؤثر در استمرار قومی ارامنه (مطالعه روی ارامنه تهران )، پژوهش‌نامه علوم اجتماعی، شماره ۴، صص: ۱۱۰-۷۱.
مهرمند، احد و دیگران (۱۳۸۹)، بررسی جامعه‌شناختی میزان رابطه هویت ملی و هویت قومی در بین جوانان آذری زبان شهر ارومیه، مطالعات امنیت اجتماعی، شماره ۲۱، صص: ۱۲۰-۸۹.
نبوی، سیدعبدالحسن و دیگران (۱۳۸۷)، بررسی تاثیر پایگاه اجتماعی – اقتصادی، احساس بی‌قدرتی و هویت قومی بر احساس امنیت اجتماعی، سال ۱۰، شماره ۲، صص: ۳۸-۹.
نساج، حمید (۱۳۸۷ و ۱۳۸۸)، جهانی شدن و هویتِ اقوام ایرانی با تاکید بر مؤلفه‌های زبان و آداب و رسوم، پژوهش سیاست نظری، شماره ۵، صص: ۱۵۶-۱۲۹.
نواح، عبدالرضا و تقوی‌نسب، سید مجتبی (۱۳۸۵)، قوم عرب واگرایی یا همگرایی، علوم اجتماعی (فصل‌نامه دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر)، شماره ۲، صص: ۹۱-۸۴.
نواح، عبدالرضا و تقوی‌نسب، سید مجتبی (۱۳۸۶)، تأثیر احساس محرومیت نسبی بر هویت قومی و هویت ملی مطالعه موردی: اعراب استان خوزستان، جامعه‌شناسی ایران، شماره ۳۰، صص: ۱۶۳-۱۴۲.
نواح، عبدالرضا و قیصری، نورالله و تقوی‌نسب، سید مجتبی (۱۳۸۹)، آسیب‌شناسی مسائل قومی در ایران، تحقیقات فرهنگی ایران، شماره ۳، صص: ۷۱-۴۷.
هزارجریبی، جعفر و لهراسبی، سعید (۱۳۹۰)، بررسی رابطه سرمایه اجتماعی با میزان هویت جمعی، جامعه‌شناسی کاربردی، سال ۲۲، شماره ۲، صص: ۲۰-۱.
