انسان شناسی و فزهنگ
انسان شناسی، علمی ترین رشته علوم انسانی و انسانی ترین رشته در علوم است.

فروهشتگى ده و کژبالشى شهر ایرانى (کاهندگى فرهنگ تولیدى و افزایندگى فرهنگ مصرفى در ایران)

شهرى، سازمان‌هاى غیررسمى و نیمه‌رسمى اصناف و پیشه‏وران و کارگاه‌هاى تولید سنتى و متعاقب آن از کل فرهنگ تولیدى فاصله گرفته‌اند و به تدریج به فضاهاى شبه‌اشرافى، میراث‌خوارى خام‌فروشى و فرهنگ مصرفى فزاینده خو گرفته و نزدیک شده‌اند.

فرهادی، مرتضی (۱۳۹۰)، فروهشتگى ده و کژبالشى شهر ایرانى (کاهندگى فرهنگ تولیدى و افزایندگى فرهنگ مصرفى در ایران)، پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران، دوره ۱، شماره ۲، صص: ۲۸ـ ۷.

 

این نوشته از منظر انسان‏شناسى اقتصادى، نگاهى متفاوت با مردم‏شناسان کلاسیک مکتب نوسازى به ده ایرانى به مثابه زادگاه فرهنگ تولیدى و کار دارد و به برخى عوامل موثر در فروهشتگى ده و دگرگونى و تقلیل ساختار تولیدى شهرهاى ایران ‌اشاره می‌کند. در یک صد سال اخیر، ایرانیان با شتابى فزاینده از فضاهاى تولیدى در ده، ایل، فضاهاى کشتکارى، دامدارى، و همزمان از فضاى تولیدات و صنایع شهرى، سازمان‌هاى غیررسمى و نیمه‌رسمى اصناف و پیشه‏وران و کارگاه‌هاى تولید سنتى و متعاقب آن از کل فرهنگ تولیدى فاصله گرفته‌اند و به تدریج به فضاهاى شبه‌اشرافى، میراث‌خوارى خام‌فروشى و فرهنگ مصرفى فزاینده خو گرفته و نزدیک شده‌اند. این دگرگونى‏ها در نوع ارتباط ما با جهان و قدرت غالب جهانى و نظام سوداگرىِ همزاد با پانصد سال استعمار اتفاق افتاده است. ایران از نخستین جوامع تولید‌کننده جهان و داراى فرهنگ تولیدى پیچیده و کارآمد بوده ‏است، اما مسائل تاریخى، اجتماعى و اقتصادى- سیاسى بر اقتصاد و فرهنگ جوامع توسعه‌نیافته دارای ذخایر زیرزمینى و به ویژه سوخت‏هاى فسیلى، و از آن جمله ایران تأثیرات غالباً زیان‏بخش و ناموزون گذاشته است، که یکى از برجسته‏ترین آن‌ها تخریب فرهنگ تولیدى به طور اعم و فرهنگ کار به شکل اخص آن است. تخریب فرهنگ تولیدى و کار روستایى با روش مردم‏شناسانه در ایران با تحلیل روستاها و تورم شهرها قابل مشاهده است. روندى که با کاهش جمعیت روستایى و افزایش جمعیت شهرنشینى در کشورهاى توسعه‌یافته هم شکل اما به هیچ وجه هم‌ معنا نبوده است. این نوشته با توضیح تفاوت‏هاى بنیادى در این عبور از ده به شهر در کشورهایى نظیر ما نشان مى‏دهد که چنین مقایسه‌های ترجمه‏اى در علوم اجتماعى ما تا چه اندازه غیر قابل قبول است. همچنین در این نوشته به تغییرات مفهومى کار در فرهنگ ایرانى پرداخته و به ده به عنوان سرچشمه فرهنگ تولیدى و کار مولد در ایران نگاه شده است.

 

کلیدواژگان: تولید سنتی، ده، شهرنشینی، فرهنگ تولیدی، فرهنگ مصرفی.

 

 

 

این مقاله ابتدا در نشریه پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران به چاپ رسیده است و سپس در پایگاه نشریات الکترونیکی دانشگاه تهران با آدرس http://ijar.ut.ac.ir/?_action=articleInfo&article=30600&vol=4212 در دسترس عموم قرار گرفته است. انسان‌شناسی و فرهنگ با هدف فراهم آوردن امکان مطالعه مقاله‌های ارزشمند علمی- پژوهشی اقدام به بازنشر این مقاله کرده است.

 

برای خواندن مقاله در زیر کلیک کنید:

 

 

ویژه نامه ی «هشتمین سالگرد انسان شناسی و فرهنگ»

http://www.anthropology.ir/node/21139

 

 

پیوست اندازه

Microsoft Office document icon ۲۰۰۸۸.doc 198 KB