معماری تجملی
ورود یک سیستم طراحی مشخص در هر زمینه ایی می تواند سبکی از زندگی را برای مردم سرزمینی به همراه داشته باشد.حوزه دخالت این محصولات وارداتی در سیستم های طراحی گاهی کاملأ شخصی برای یک انسان در مختصات فردی خویش است که بحث مفصل خودش را دارد و گاهی در ارتباط با یک سیستم اجتماعی قرارمی گیرد که دامنه های متعددی را در یک اقلیم مشخص دارد و البته تأثیرات خودش را نیز بر سیستم های سلیقه ایی جامعه دارد و در واقع نگاه پوپولیست شهری [۱] را در سرزمین شکل میدهد.البته این اتفاق دارای علت های مشخصی است که در جوامع مشخصی شکل می گیرد.مد یا فشن [۲] مسئله ایی به عنوان یک موضوع در بسیاری از مسائل زندگی شهری وجود دارد که البته معماری فشن [۳] بخشی از آن است.
نوشته‌های مرتبط
عقاید و افکار وسترنیسم [۴] ، محصولی بدون ارتباط با فضا و زمان را به تاریخ جامعه تحمیل میکند.ترکیب مجموعه ایی از فرمهای غریب و استفاده از مصالح لوکس، مجموعه ایی از تناسبات ناموزون را به اقلیمی تحمیل میکند که جز واردات نشانه ها و تصاویر ناآشنا، حاصل دیگری ندارد.این موارد یک اشکال اساسی در تربیت جامعه ایی است که در آنها متخصص پرورش می دهد.طراحی رسالتی سخت و چالش برانگیز بر دوش معمار است.الگوهای معماری دیگر سرزمینها، چه در کالبد و چه در محتوا، مدل ساخت شهرهای ایران نیستند و به هیچ عنوان نمیتوان از آن جوامع الگو یافت. مگر ممکن است سرزمینی بدونه زمینه های اشتراکی مدل تشویقی سرزمین دیگر باشد؟ اگر معماری یک هنر عمومی باشد که در شهرها دیده می شود، پس ما اجازه نداریم به هر شکل خلق اثری کنیم که خارج از کانتکس سرزمین باشد و در برخی موارد خارج از کانتکس زندگی افراد.معماری را نمی شود در شهر پنهان کرد و نمی شود به مردم گفت آن را نبینید.معماری در شهر پنهان نمی شود اما در مفاهیم یک سرزمین به آسانی گم می شود.معماری یک هنر تحمیلی به زندگی شهرها است و بخشی از شهرها را شکل می دهد.
سبکی از معماری طی سالهای اخیر در شهرها ظاهر شده که بسیار ناخوش آیند و ناموزون با فرهنگ و تاریخ معماری ایران است با نام نماسازی های رومی که همانطور که در نام آن نیز مشخص است، مربوط به یک سرزمین با مختصات خودش است.این سیستم طراحی فرم ها و شکل هایی به شهرها می بخشد که نتیجه آن هویت سازی با هویت های غریب و ناشنا است.سیستمی که در تمام شهرهای ایران در تمام اقلیم ها رو به رشد است و این سیستم پیام ها و نتایجی نیز به همراه داشته.در این موضوع دفاع از سیستم های ایرانی مطرح نیست و هدف از نگارش این مطلب، تهیج و تشدید افکار ناسیونالیستی نیست بلکه اشاره به موضوعی اشتباه است که باید طرح شود.توسط معماران و متخصصین حوزه دانش اجتماعی مورد تحلیل قرارگیرد و باید پیام هایی که این اتقاق رقم زده است درک شود که میتوان به تعدادی از آنها که ریشه های انسان شناسانه ایی عمیق دارند را نام برد.
پیام اول: فاخرگرایی و تصویر برداری از سیستم های معماری رنسانی که در مونومان های اروپایی یافت می شود.نوعی فرار از معماری بومی و پناه به معماری غیربومی با هدف ساخت تجملی بدونه مختصات، شکل و محتوای بومی و ایرانی اسلامی.نوعی ساخت و تشکیل یک افتخار شخصی در کمترین شکل و اجتماعی در شکل پیشرفته تر.
پیام دوم:خوشگل شدن و اساسأ زیبا کردن و زیبا دیده شدن پوپولیستی و متأسفانه هر فرمی که حجیم باشد و نور داشته باشد زیباست که طی دهه های هفتاد تا هشتاد در سیستم های دکوراسیون داخلی منازل این رویداد دیده میشد.
نتیجه گیری:
طی یک دهه گذشته، فرمی از معماری را در شهرها خلق کرده ایم و این فرم ها سالهای سال با شهرهایمان خواهند بود و در کنار انسانها دیده می شوند و هویتی را ایجاد می کنند که هیچ ارتباطی با سیستم های فرهنگی سرزمین ندارد و وظیفه متخصصین این حوزه، تذکر به جامعه ایی است که آگاه سازی کند از آنچه که در حال وقوع می باشد تا مردم جامعه از این فرم ها و شکل ها به عنوان یک افتخار در طراحی و غرور در تکامل طراحی یاد نکنند.ایران سیستم معماری خود را دارد و الگوهای بسیار غنی تر و ارزشمند تر از آنچه که امروز استفاده می شود در حافظه تاریخ معماری ایران وجود دارد.الگو هایی که در معماری دوره سلجوقی، صفوی، قاجار می توان یافت.این ها پر هستند از موتیف ها و فرمها پرهستند از رنگ ها و ترکیب ها و مهمترین نکته این که پر هستند از غناء و تواضع که در حال داشتن کیفیت و ساده گی سرشار از توسعه نیز هستند.باید در راه معرفی شاخص های معماری بومی سرزمین ایران کوشش کرد و آنها را به کدهای طراحی تبدیل کرد و باید جلو این برندسازی بی هویت را گرفت.باید مفاهیمی که در ادبیات و هنر این سرزمین سرشار است را به سیستم های طراحی وارد کرد و باید بسیار بیشتر از آنکه طراحی کرد، فکر کرد.لازم است متخصصین حوزه دانش توسعه شهری با کمک متخصصین دانش های اجتماعی به رفع این مسئله کمک کنند.
پانویس:
[۱] یک مفهوم ساخته شده توسط نویسنده جهت اتصال مفاهیم شهری به مفاهیم اجتماعی از جنبه لغت شناسی
[۲] مُد به فرانسوی (Mode) به انگلیسی: (Fashion) اصطلاح کلی در زمینه هنر طراحی پوشاک است که تحت تأثیر اوضاع فرهنگی و اجتماعی جامعه در یک دوره زمانی مشخص انجام می‌پذیرد. محصولات این صنعت شامل پوشاک، پاافزار، کیف، لوازم آرایشی و اثاث می‌شود.
[۳] برداشت آزادانه نویسنده از سیستم های طراحی معماری امروز
[۴] تقلید فاقد هویت از سیستم های طراحی معماری و شهرسازی کشورهای غربی
hamidrezajamaly@gmail.com
