سهراب مودی

سهراب میروان جی مودی یکی از کارگردانان,تهیه کنندگان و بازیگران معروف پارسی (زرتشتی)هند بود,او در سال ۱۸۸۹ میلادی در شهر مومبای دیده به جهان گشود ,پس از پایین تحصیلات با برادر خویش مسافرت طولانی را در هند برای نمایش فیلم های هندی شروع کرد و در شهر گوالیار در ایالت مادیاپرادش در یک شرکت تاتر به نام آرین سوبود فیلم های قدیم هندی را نمایش می داد,او هم چنین در تاتر پارسی که جامعه تجاری پارسیان هند آن را از سال ۰۱۸۵ تا سال ۱۹۳۰ اداره می کردند و برخی فیلم های صامت سینمای قدیم هند,نیز بازی کرد,درواقع تاتر پارسی یکی از پیشرو ترین سیستم های تاتر و سرگرمی سنتی در شبه قاره هند بود اولین شرکت تاتر پارسی به نام پارسی ناتک مندالی ParsiNatakMandali مشهور شد و با نخستین تاتر به نام رستم زابلی بر روی صحنه رفت از دیگر تاترهایی که در آن اجرا شد شاه افراسیاب رستم پهلوان و پادشاه فریدون می باشد ,کم کم با رشد این تاتر بخصوص در شمال شبه قاره هند بازیگران ,کارگردانان و رقصندگان مشهور نیز جدب آن شدند و با افزودن آواز و رقص های کلاسیک هندی به آن تماشاچیان بسیاری را به سرعت به خود جذب کرد,با موفقیت تاتر پارسی دیگر تاترهای منطقه ای در هند مانند تاتر مراتی (در ایالت ماهاراشترا ),تاتر گجراتی (در ایالت گجرات ) و تاتر هندی در کل هند شکل گرفته و پایه های اولیه سینمای هندی را گذارد .

تاتر پارسی در شهر مومبای نمایش هایی به زبان های گجراتی,هندی و اردو اجرا می کرد,این تاتر سیار در سرتاسر هند بخصوص ایالت شمال هند مانند ایالات گجرات,ماهاراشترا و دهلی بسیار معروف و مشهور شده بود, لازم به ذکر است که تاتر بطور سنتی در هند معمولا موزیکال و دارای داستانی هایی عامیانه می باشد ,پس از سال ۱۹۰۰ میلادی بسیاری از دست اندرکاران تاتر پارسی به تهیه کنندگی و کارگردانی روی آوردند و روش تاترهای موزیکال با داستان های عامیانه را به فیلم های هندی منتقل کردند تا به جذابیت فیلم و داستان آن بیفزایند .

پس از ورود و پدیدار شدن سینما در شبه قاره هند تاترهای سنتی بتدریج رو به زوال و نابودی نهاد,بخصوص پس از سال ۱۹۳۰ که سینمای ناطق هند با فیلم عالم آرا پا به صحنه تاریخ گذارد این روند شدت گرفت .

سهراب در سال ۱۹۳۵ کمپانی فیلم سازی خود را پایه گذاری و نخستین فیلم خویش به نام خون کا خونKooneKaKoone که از نمایش نامه معروف هاملت نوشته ویلیام شکسپیر گرفته شده بود با بازی نسیم بانو یکی از اولین زنان بازیگر سینمای هند ,را ساخت ,دومین فیلم او به نام صید هوسSaid-E-Hawas که از روی دیگر نمایش نامه شکسپیر یعنی شاه جان ساخته شده بود را به سینمای هند تقدیم کرد.اودر سال ۱۹۴۶ با مهتاب یکی از بازیگران معروف سینمای قدیم هند ازدواج کرد.

او نسبت به مسایل اجتماعی و فرهنگی اطراف خود مانند حق طلاق زنان,الکلیسم , ازدواج کودکان و بیسوادی گسترده زنان که در جامعه سنتی و مذهبی هند صحبت در باره آنان بشدت تابو و مذمت شده بود ,بسیار حساس و دقیق بود از این رو دو فیلم بعدی خویش به نام های طلاقTalaq 1938 و میتا زهر MeethaZahar 1938 را در حمایت از حق طلاق زنان و در مذمت الکلیسم ساخت.

مودی هم چنین به مسایل تاریخی ایران و هند بسیار علاقه مند بود و فیلم های بعدی خود را به این مسله اختصاص داد ,فیلم هایی مانند پوکار Pukar 1939 , سکندرSikandar 1941, پریتوی ولاب PritiviVallabh 1943 شیش محل Shish Mahal 1950,نوشیروان عادل ۱۹۵۷ , پرک Parakh 1941, جانسی کی رانی Jahansi Ki Rani1953 دیگر فیلم تاریخی اوست این فیلم معروف درباره ملکه منطقه جانسی در شمال هند می باشد که پس از مرگ شوهر خویش پادشاه آن منطقه بر تخت سلطنت نشست و با انگلیسی ها جنگید و درنهایت شکست خورده و کشته شد و دیگر فیلم تاریخی و معروف او میرزا غالب MirzaGhalib1954 است که در باره بزرگترین شاعر دوران گورکانیان هند یعنی میرزا اسدالله غالب می باشد , او هم چنین بازیگران بسیاری چون نسیم بانو,چندرا موهن و کمال عمرویی را به دنیای سینمای قدیم هند معرفی کرد.فیلم زیبا و تاریخی میرزا غالب , درباره شاعر پارسی و اردوگوی شبه قاره هند یعنی میرزا اسدالله خان که در زمان سلطنت بهادر شاه ظفر آخرین پادشاه سلسله گورگانیان می زیست است, این فیلم با استقبال عمومی و تشویق جواهر لعل نهرو نخست وزیر وقت هند قرار گرفت و جایزه مدال طلایی ملی هند را به او اهدا کرد.شهراب مودی در سال ۱۹۷۹ جایزه معروف داداصاحب پالکه DadasahebPhalke را از آن خود کرد این جایزه به پاس تقدیر از او برای ادامه مستمر سینما و فیلم هندی بود.

سهراب مودی در طول زندگی پربار خویش در مقام کارگردان ۲۶ فیلم ساخت و در مقام بازیگر در ۱۹ فیلم شرکت کرد , او در سال ۱۹۸۴ به بیماری سرطان استخوان در سن ۸۵ سالگی در شهر مومبای چشم از جهان فرو بست .

منابع :

۱-SohrabModi :The Great Mughal Of Historicals /AmirtGangar /Wisdom tree 2008

۲-Encyclopaedia Of Hindi Cinema /Gulzar, GovindNihalani ,SaibalGhatterjee /Encyclopaedia Britannica (India)Pvt.Ltd 2003