انسان شناسی و فزهنگ
انسان شناسی، علمی ترین رشته علوم انسانی و انسانی ترین رشته در علوم است.

زندگی خانگی در مناقشه؛ تجدیدنظری در منابع (۲)

هایدی د.مر/ برگردان: محسن صف‌شکن

شرح عکس: مجسمه سایمون استیون

حدود سال ۱۶۴۹ مهندس سایمون استیون رساله معمارانه‌ای درباره شهر و خانه بورژوازی نوشت. این اولین مقاله‌ای بود که در مورد این موضوع تا آن زمان به زبان هلندی منتشر می‌شد. کار او به یک رساله معمارانه مرسوم ارجاء داشت که به رنسانس ایتالیایی باز می‌گشت و در آن، شهر…

 

فضای مستقل؛ خانه سایمون استیون

حدود سال ۱۶۴۹ مهندس سایمون استیون[۱]، رساله معمارانه‌ای درباره شهر و خانه بورژوازی نوشت. این اولین مقاله‌ای بود که در مورد این موضوع تا آن زمان به زبان هلندی منتشر می‌شد. کار او به یک رساله معمارانه مرسوم ارجاء داشت که به رنسانس ایتالیایی باز می‌گشت و در آن، شهر یک مؤلفه مهم بود. هرچند از آن زمان تاکنون نیز پژوهش‌های محدودی انجام شده که حاکی از یک علاقه رو به رشد نسبت به خانه باشد. این

علایق، خود را از قرون پانزدهم و شانزدهم به بعد در هر دو زمینه عملی و تئوری (مانند کارهای سباستیانو سرلیو[۲]) نشان داند. استیون ساکنان متفاوتی را در نظر گرفت که شامل افرادی از شغل‌های آزاد، صنعتگران، خدمتکاران عمومی، تجار و صاحبان مسافرخانه‌ها می‌شد. او برخلاف سرلیو، نقشه یک خانه مناسب را برای تمامی گونه‌های بورژوا تهیه کرد.

نقشه استیون اما یک طرحی برای یک ساختمان سه بعدی واقعی نبود، بلکه برعکس، یک دیاگرام بود که برای ذخیره نظام دانش معمارانه به کار گرفته می‌شد. هدف استیون، خلق فضاهای جدید بود؛ فضاهایی که با دقت زیادی از شهر بریده و جدا شده بود. مشخص کردن مرز با برافراشتن یک دیوار، اولین قدم در راستای خلق چنین فضایی بود. استیون با داشتن چنین هدفی در ذهن، تاکید زیادی بر سازه مستحکم سقف و دیوارها داشت تا هیچ نشتی در آن‌ها وجود نداشته باشد. طبعا در این رابطه، او اهمیت بسیار زیادی برای گذار بین دنیای درون و بیرون قائل بود. فضاهای جدید می‌بایست مرزهایشان به خوبی با شهر مشخص می‌شد. بنابراین او به منظور امنیت فضا روی درهای جلویی (بیرونی) قفل‌های اضافه گذاشت و روی پنجره‌ها حفاظ‌ها و پرده‌هایی قرار داد. فضاهای زیادی در خانه طراحی شده توسط او وجود دارد. استیون در هر یک از سه طبقه، پنج اتاق بزرگ قرار داد. طبق

سنت، هم موقعیت اتاق‌های داخلی و هم اندازه‌های متناسب آنها مستقل از عملکردشان هستند. وضعیت دیوارها در نقشه هر طبقه، اولین و مهمترین موضوع هندسه است.[۳] در نقشه او، همزمان، دیوارها اتاق‌های شخصی را ایجاد می‌کنند و درهای زیاد و راهروها یا تالارهای ورودی که پرتال[۴] نامیده می‌شوند، هر اتاق را در خانه به یک موجودیت مجزا تبدیل کرده‌اند. تمام اتاق‌های خانه باید ناچارا باید عاری از دود (سیگار) نگه داشته شوند. به این منظور، استیون از داشتن یک دودکش[۵] دفاع می‌کند. مشکل دیگر، بو است. عادت نامناسب سوزاندن ضایعات مواد غذایی یکی از علل [پیدایش] بو است. چیدمان سرویس بهداشتی نیز مسئله دیگری است. علی‌رغم این موانع، استیون بر آن عقیده بود که امکانات سرویس بهداشتی باید در فضای داخلی باشند نه تنها به این دلیل که رفتن به بیرون از خانه برای پاسخگویی به یک نیاز طبیعی، ناراحت‌کننده و ناجور است بلکه به این دلیل که خانه در شب باید کاملأ بسته باشد. هر اتاق در خانه، یک توالت فرنگی مجزا[۶] دارد. دو پنجره روی دیوارهای خارجی تعبیه شده که می‌توانند برای برطرف کردن بو باز شوند. توالت فرنگی، شامل یک صندلی است که با یک دریچه پوشانده می شود. برای شستشو از آب باران استفاده می‌شود و یک چاه فاضلاب که در عمق زمین فرو می‎رود وجود دارد. درواقع آب باران به تمام اتاق ها لوله کشی شده است. ارتباطی با بشکه منبع آب که باران در آن جمع‌آوری شده و سپس تصفیه می‌شود وجود دارد. این به معنای آنست که لازم نیست برای کشیدن آب ،به بیرون رفت. همچنین آشپزخانه نیز دو پمپ دارد: یکی برای آب باران تصفیه شده که به منظور پخت و پز استفاده می‌شود و دیگری برای آب چاه که تصفیه‌نشده بوده و برای شستن ظروف استفاده می‌شود.

در این فضاهای داخلی باید همان‌طور که بیرون، نور مستقیم روز هست، در داخل نیز چنین نوری وجود داشته باشد. هراتاق (فضا) شامل پله‌ها و توالت فرنگی است که حداقل یک پنجره دارد. در آن واحد، افراد بیرون نباید بتوانند داخل را ببینند. بنابراین، استیون کف طبقه همکف را اندکی بالا آورد. در نتیجه، کسی از خیابان نمی‌توانست داخل خانه را ببیند. او همچنین داخل حیاط و در مقابل خانه‌های مجاور، دیوارهای بدون بازشو قرار داد[۷]. نتیجه این کار او، پدید آمدن یک بلوک از خانه‌ها است که از یک کل واحد منسجم تشکیل شده‌اند اما به طوری که هر یک از دیگری دقیقا متمایز است. سطح اشغال هر خانه در کوچک‌ترین بلوک، شش مربع است که تنوعاتی را شامل می‌شود. (رجوع به فایل ضمیمه)

ماهیت کاربرد هر اتاق، صرفا با اشیا و مبلمان قرار گرفته در آن مشخص می‌شود. با قرار دادن یک میز ناهارخوری و یک تخت، به اتاق ناهارخوری یا اتاق خواب خصوصی تبدیل می‌شوند. اتاق‌های کوچک‌تر (مانند C، Dو E در تصویر ضمیمه) می‌توانند به طرق دیگر مورد استفاده قرار گیرند. مثلا C می‌تواند اتاقی برای نوشتن باشد که به عنوان الحاقیه دفتر کار عمل کند، اما در ترکیب با آشپزخانه می‌تواند یک «اِسکالری»[۸] عمل کند (اطاق کوچک نزدیک اشپزخانه که برای نگاهداشتن ظروف و کارد و چنگال استفاده می‌شود) D می تواند به عنوان انبار سوخت یا چیزهای متفرقه و E شامل یک تخت[۹] یا حاوی یک گنجه باشد. استفاده از اتاق‌ها به وسیله کلیدهایی که در اختیار آقا و خانم خانه است تنظیم می‌شود. ۳۰ عدد از این کلیدها مناسب قفل‌های عمومی است. روی هم رفته این زن و شوهر، هر کدام شش کلید برای دسترسی به مکان‌ها و کمدهایی که تنها در اختیار خودشان است دارند. شوهر، کلیدهای صندوق‌هایی را دارد که شامل اوراق مهم و باارزش است، در حالی که زن به کمد لباس زیر، قفسه لباس و صندوقچه جواهراتش دسترسی دارد.

سرانجام استیون به هریک از اعضا خانواده، اتاقی داد تا سد راه یکدیگر نشده و برای هم ایجاد مزاحمت نکنند. در نقشه او، هال[۱۰] موقعیتی مرکزی است؛ جایی که خانواده دور هم جمع شده و مهمان‌ها مورد پذیرایی قرار می‌گیرند. تنها یک در، هال را از خیابان جدا کرده و آن را به فضای گذار (انتقال) از فضای عمومی به دیگر فضاهای خانه تبدیل می‌کند.

هدف اصلی استیون، خلق فضاهایی مستقل است، هم در بحث خانه که آن را از فضای شهری جدا می‌کند و هم در بحث فضاهای تفکیک شده درون خانه. فضاها خودبسنده هستند، می‌توانند قفل شوند، میزان کافی از نور خورشید برای آن‌ها مهیا شده، اب باران تصفیه‌شده دارند، هوای تمیزی عاری از دود و بو دارند و نیز محلی برای قضای حاجت. ورای همه این‌ها استیون در آرزوی فضای داخلی‌ای بود که ویژگی‌های مثبتی در نسبت با شهر داشته باشد.

زندگی خانگی در مناقشه؛ تجدیدنظری در منابع (۱)

 

[۱] یک ریاضی‌دان و مهندس امور نظامی بلژیکی که در بازه زمانی ۱۶۲۰-۱۵۴۸ زندگی کرد. Simon Stevin

[۲] Sebastiano Serlio

[۳] .پیکره بندی (وضعیت) خطوط متقارن که پایه ی پلان خانه استیون را شکل می دهد اصولأ به چیزی که امروزه به “بخش طلایی” (تناسبات طلایی Golden Section)) معروف است یافت می شود.

[۴] Portael نامیده می شود

[۵] Schoorsteen

[۶] Heymelick

[۷] prescribe

[۸] scullery

[۹] closed-in

[۱۰] Voorsael

 

 

پیوست اندازه
فایل ۲۳۴۶۹.docx 85.77 KB