افراطی گرایی در زبان
جوزی رایان برگردان: زهرا خلجی پیربلوطی
نوشتههای مرتبط
واژه های «افراطی»، «افراط گرا» و «افراط گرایی» این روز ها معانی ضمنی بسیار زیادی را در خود دارند – بیشتر از چیزی که یک فرهنگ لغت ساده بتواند در خود جای دهد. بسیاری بر این عقیدهاند که دولت اسلامی، حملات پل لندن و استادیوم منچستر در کنار تعدادی از «اشاعه گران نفرت» افراط گرا هستند. اما درن آزبورن که به مسجد فینزبری پارک حمله کرد یا توماس میر که نماینده مجلس حزب کارگر جو کاکس را به قتل رساند چه طور؟ یا حتی بعضی از رسانه ها و افراد سرشناس که از راه ایجاد تنفر در میان مردم به کامیابی میرسند؟ کار های آن ها هم با نفرت و با پشتوانه ایدئولوژیک است، اما توصیف کردن آن ها با همان عبارت های به کار رفته شده برای افراط گرا های اسلامی مورد بحث است.
واژه «افراطی» (extreme) از لاتین میآید «extremus» که در لغت به معنای دور از مرکز است. اما واژه های «افراط گرا» و «افراط گرایی» نسبتا در زبان انگلیسی تازه هستند.
بسیاری از عبارت های زبانی استعاری هستند، به خصوص هنگامی که درباره موضوعات انتزاعی صحبت میکنیم. بنابراین وقتی ما «افراط» را به صورت استعاری به کار میبریم، منظور تفکرات و رفتار هایی است که با خط فکری روز نمیخوانند. این معانی را ما میتوانیم در فرهنگ لغت پیدا کنیم، اما این لزوما نشان نمیدهد که ما چگونه و در کجا افراطی، افراط گرا و افراط گرایی را در زندگی روزمره استفاده میکنیم.
زبان
یکی از راه های پی بردن به این نکته که واژه ها چه گونه استفاده میشوند نگاه کردن به انبوه عظیمی از داده های زبانی به نام پیکره است. برای این که متوجه شویم این واژه ها چه روندی را در بریتانیا طی کرده اند، از پیکره Hansard استفاده کردیم که مجموعهای از سخنرانی های پارلمان از ۱۸۰۳ تا ۲۰۰۵ است. زبان سیاسی بسیار دقیق است اما تحلیل آن راه خوبی برای این است که بیابیم مسائل روز چه گونه توصیف میشدهاند. به علاوه داشتن مجموعه ثبت شده از دو قرن به ما نشان میدهد که چه گونه واژه ها و معانیشان در طول زمان تغییر کردهاند.
به جز قید «به افراط» که در همان معنی «بسیار» یا «به شدت» استفاده میشود، جستجو ها نشان دادهاند که واژه افراطی بیشتر در حالت صفت در این بازه زمانی ۲۰۰ ساله استفاده شده است. اگرچه میزان استفاده از افراطی مانند حالت اسمیاش از میانه قرن نوزده در حال کاهش بوده است. در همان زمان دو اسم جدید «افراط گرا» و «افراط گرایی» در اواخر قرن ۱۹ در پیکره نمایان شدند و با گذر زمان نیز میزان استفاده آن ها بیشتر میشود. دیگر تفکرات خاص یا نظرات به شکل افراطی توصیف نمیشوند، به جای آن افراط گرا و افراط گرایی به عنوان راه ساده تری برای اشاره به ایده ها، خصوصیات، فرآیند ها و حتی مردم استفاده میشود.
میزان استفاده اسم های «افراطی»
نمودار بسامد واژه ها
بسامد واژه های افراط، افراط گرا و افراط گرایی در میلیون بین سال های ۱۸۰۳ تا ۲۰۰۵
در نمودار بالا ما میتوانیم ببینیم که در میزان استفاده از اسم های افراط گرایی سه قله وجود دارد. جالب است ببینیم که چه گروه هایی در گذشته برچسب افراط گرا میزدند چون که میتواند به ما اطلاعات مفیدی بدهد درباره اینکه چه کسی امروزه افراط گرا خوانده میشود یا نمیشود.
در دهه ۲۰ میلادی افراط گرا و افراط گرایی بیشتر در ارتباط با مبارزات ایرلندی و هندی برای کسب استقلال از امپراطوری بریتانیا استفاده میشد. ۵۰ سال بعد باز هم با یکی دیگر از دوره های خشونت آمیز تاریخ ایرلند مرتبط بودهاند در حالیکه رودسیا نیز در همان دوران برای کسب استقلال از بریتانیا در دهه ۷۰ میجنگید. افزایش نهایی در میزان استفاده عبارت های افراط گرا و افراط گرایی بدون تعجب در ابتدای قرن ۲۱ است.
اگرچه این واژه ها فقط مختص خشونت نبودهاند: معمولا برای توصیف معدن چیان در دهه ۲۰ یا فعالان حقوق حیوانات در سال های ۲۰۰۰ استفاده میشدند. هردو این گروه ها طرفداران زیادی را در میان جمعیت مردم بریتانیا داشتند اگرچه شاید از طرف سیاستمدارانی که در پارلمان سخن میگفتند مورد حمایت نبودند.
هم چنین به واژه هایی که در کنار واژه های افراطی میآیند یا باهمآیی هایشان نگاه انداختیم. نتیجه یافته شده این بود که باهمآیی ها به مرور زمان در پیکره hansard به سمت منفی شدن حرکت میکرد. هم چنین کمتر به یک شرایط خاص مرتبط بودند و بیشتر به تفکرات سیاسی یا مذهبی و یا خشونت وصل میشدند. برای مثال در اواخر قرن ۲۰ و اوایل سال های ۲۰۰۰ «افراط گرایی» بیشتر با اسلام پیوند میخورد و در همین حین با واژه هایی مانند «تهدید»، «تنفر»، «حمله»، «ترور»، «شیطانی»، «تخریب»، «مبارزه» و «بیگانه هراسی» همآیی داشتند.
افراط گرایی
بعد از سال ۲۰۰۵ عبارت های افراط گرا بیشتر با ایمان اسلامی پیوند خورند تا جایی که اکنون واژه «افراط گرا» تقریبا تنها در مواقعی به کار میرود که یک فرد مسلمان یک حرکت تروریستی انجام داده است و بعضی نیز بیان کردهاند که استفاده این واژه در حالت های مخالف با اکراه به کار گرفته میشود.
با نگاه به باهمآیی های واژه افراط گرا و افراط گرایی در پیکره اخبار وب بریتانیا که شامل سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۷ میشود، ۵ تا از ۱۰ باهمآیی های اول به اسلام ربط دارند. حزب راست و حزب راستافراطی نیز در این موارد وجود دارند. اگرچه سه باهمآیی اول «اسلامی» «اسلام گرا» و «مسلمان» ۵۰ درصد بیشتر از بقیه ۷ باهمآیی دیگر روی هم بسامد داشتهاند.
جالب ترین چیز که میتوان از این بررسی نتیجه گرفت چیزی است که بیان نشده است. افراط گرا و افراط گرایی مانند گذشته برای توصیف خشونت، تنفر و کار های ایدئولوژیک بدون هیچ اشارهای به ایمان و قومیت به کار گرفته نمیشوند. امروزه این عبارت ها تنها برای مسلمانانی در نظر گرفته شده است که دست به حملات تروریستی میزنند.
واژه هایی که ما استفاده میکنیم میتواند به روی جهان اطرافمان تاثیر بگذارد و هم چنان آن را به ما نشان دهد. معنی واژه ها به مرور زمان تغییر میکنند اما اکراه در استفاده از یک واژه برای همان رفتار سوگیری ها درباره جرایم باب روز را آشکار میکند.
منبع:
https://theconversation.com/what-language-tells-us-about-changing-attitudes-to-extremism-80789