ددم قورقود- دؤردونجو بوی- قازانین اوغلو اوروزون توتساق اولدوغو (۴)

تلخیص: محمد رزاقی

بیر گون قازان خان بؤیوک بیر قوناقلیق ائتمیشدی. دوققوز یوز مین گنج اوغوز اورایا توپلانمیشدی. سالور قازان قهرمانلیق گؤسته‌رن ایگیدلرینه پایلار وئریردی. ساغ یانیندا قارداشی قاراگونه، سول یانیندا دایی‌سی اوروز اوتورموشدو. اوغلو اوروز دا اون‌آلتی یاشینا گیرمیشدی. یایین قولونا کئچیریب قارشیسیندا دایانمیشدی. قازان ساغینا باخدی، سئویندی. سولونا باخدی، گولدو. اوروزا باخارکن الینی الینه چالیب، آغلادی.

اوغول بو آغلامانین ندنینی(علت) آتاسی قازاندان سوروشدو. قازان دئدی:« بوتون ایگیدلر آد سان قازانیبلار، آنجاق سن هله اؤزونه آد قازانا بیلمه‌ییبسن.»

اوغول دئدی :« آتا سن منه هاچاغ قیلینج وورما، اوخ آتما، ساواشما اؤیرتدین؟»

قازان بو سؤزه گولدو. بویروق وئردی. ایگیدلریندن اوچ یوز گلیب، بیرلیکده کافیرلرین سرحددی آغلاغانا گئتدیلر. اورادا اوو اوولادیلار، قوش قوشلادیلار. بیر نئچه گون یئییب ایچیب اوتوردولار.

تاتیان ایله آغ‌ساغا قالاسی‌نین جاسوسلاری واریدی. بونلاری گؤروب کافیر باشچیسینا قازانین اورادا اولدوغونو خبر آپاردیلار.

اون آلتی مین قارا دونلو(عبا) کافیر، بیردن آتلانیب؛ قازان گیله یاخینلاشدیلار. قازان اوغلونا تاپشیردی:« قیرخ ایگیدی باشیندا دالدا بیر داغین زیروه سیندن ساواشا باخسینلار اؤرگشسینلر.»

اوغول بو ایشی گؤردو. گلیب بیر داغین زیروه سیندن ساواشا باخدیلار. ساواشا باخیرکن اوروز هوسه گلیب قیرخ یولداشیلا ساواشا قاتیلدیلار. ساواش ایچینده اوروز توتولوب یولداشلارینین هامیسی اؤلدو. بو اولایدان(حادثه) قازانین خبری یوخ.

کافیرلر اوروزو دؤیه- دؤیه گئری دؤندولر.

قازان گلیب، اوغلونو تاپا بیلمه‌دی. قازانین یولداشلاری دئدی:«آناسی نین یانینا قاچیپ.» قازان بو سؤزدن آجیقلاندی. یوردونا دوغرو یولا دوشدولر.

بویو اوزون بورلاخاتون، قازانین گلدیگینی بیلینجه قارشیلارینا چیخدی. گؤز گزدیردی اوغلونو گؤره بیلمه‌دی. قازاندان سوروشدو:«اوغلوموز هاردا قالدی؟» قازان سوسدو، نه دئمه‌یینی بیلمه‌دی. نئچه یول سوروشاندان سونرا قازان بورلاخاتونا اورک وئردی. دئدی یئددی گونه تاپیپ گتیره‌رم. قازان دوققوز یوز مین اوغوز گنجینی اؤزویله آپاردی.

ساواش مئیدانیندا اوغلونون اؤلدورولموش یولداشلارینی تاپدیلار. اوروزون اؤلوسونو تاپا بیلمه‌دیلر. آنجاق قیزیل قامچیسینی تاپدیلار. اونون دوستاق اولدوغونو بیلدیلر.

یاغیلار قاپیلی دربنده گلمیشدیلر. اوغلانین اینینه قارا کورک(یون گئییم) گئییندیریب، قاپی‌نین دابانی اوسته اوزاتمیشدیلار. گلن-گئچن اونو آیاقلاییردی.

بو آندا قازان یئتیشدی. کافیرلر اؤز آرالاریندا دئدیلر:«آتاسینی‌دا توتوب ایکیسینی بیر اؤلدوره‌ریک.»

اوروز دئدی :«الیمی آچین. آتاما دئییم: منی قویوب گئتسین.» بو ایشی گؤردولر.

اوغول آتاسی‌نین قایتماغینی ایسته‌دی.

قازان بو سؤزدن آجیقلاندی. کافیرلرله ساواشا باشلادی.

بورلاخاتون گؤردو، قازان گلمه‌دی. آتینی مینیب، قیلینجینی بئله باغلادی. قیرخ اینجه قیزلارلا قازانین ایزینه دوشدولر. گلیب گؤردولر قازان یارالانیب، آتدان یئره دوشوب. قازان بورلاخاتونو تانیمادان باشینا چیغیردی.

بو یاندان اوغوزون ارنلری(قهرمان) دؤیوش یولداشلاری بیر بیر گلیب یئتیشدیلر. گؤرک کیملر گلدی؟

قاراگونه، دلی دوندار، شیرشمس‌الدین، بئیرک، یئگنک، دؤگر، امن اوروز. بیر بؤیوک ساواش اولدو. یاغیلارین رهبرلیک اوجاغی باسیلدی. دوشمنلر قاچدیلار.

اون بئش مین کافر قیریلدی. اوغوزدان اوچ یوز ایگیت شهید اولدو. قازان اوغلونو قورتاردی گئری دؤندو.

یئددی گون یئددی گئجه بوتون ائل شنلیک ائله‌دی. یئدیلر ایچدیلر، سالورقازان، قیرخ ائولی قول ایله قیرخ جارییه‌نی آزاد ائله‌دی. ایگیدلیک گؤسته‌رن قارامانلارا یئر، مال، خلعت وئردی.

دده قورقود گلدی. قوپوز چالدی. سؤی سؤیلدی. آلقیش دئدی. بو دستانی قوشدو.

محمد رزاقی

دانشجوی کارشناسی ارشد: انیستیتوی تحقیقات جهان ترک- تاریخ ادبیات جهان ترک

axarsu.bulanmaz@gmail.com

http://anthropology.ir/node/23671

بخش های پیشین:

بخش اول:
http://anthropology.ir/node/24183

بخش دوم:
http://anthropology.ir/node/25143

بخش سوم:
http://anthropology.ir/node/25925

از همین نویسنده پیش از این در انسان شناسی و فرهنگ منتشر شده است

http://anthropology.ir/node/14952

http://anthropology.ir/node/23802

http://anthropology.ir/node/23935

http://anthropology.ir/node/18508

http://anthropology.ir/node/19899

http://anthropology.ir/node/24041