خاورمیانه(۳) : مردم

مردم:

خاورمیانه جمعیتی ( در تخمین مربوط به سال ۱۹۷۷) در حدود ۲۹۱،۹ میلیون نفر دارد. تراکم جمعیت تا حد زیادی براساس منطقه تغییر می کند. در بیشتر کشورها، از دهه ی ۱۹۴۰ مهاجرت مستمر مردم از نواحی روستایی به نواحی شهری رخ داده است، به گونه ای که امروزه اکثریت مردم در نواحی شهری زندگی می کنند. برای مثال در عراق در سال ۱۹۵۷، حدود ۶۱ درصد مردم در نواحی روستایی زندگی می کردند، که این رقم در سال ۱۹۹۶ به حدود ۲۵ درصد کاهش یافته است. به همین نحو، نصف کل کارگران لبنان در سال ۱۹۵۹ مشغول به کار کشاورزی بودند؛ که تا نیمه ی دهه ی ۱۹۹۰، تنها حدود ۸ درصد نیروی کار در این حوزه باقی مانده اند. بزرگترین شهرهای منطقه شهرهای قاهره در مصر(۸،۶ میلیون)، تهران در ایران (۵،۶ میلیون)، بغداد در عراق(۳،۸ میلیون) و استانبول در ترکیه (۷،۶ میلیون) هستند.
جمعیت خاورمیانه بین سالهای ۱۹۵۰ و ۱۹۹۴ اساسا به دلیل ورود پزشکی نوین و فن آوری های کشاورزی از غرب به منطقه سه برابر شد. پزشکی نوین نرخ مرگ و میر را کاهش داد، در حالیکه تکنینک های نوین کشاورزی، تولید غذا را افزایش بخشید. مطابق استاندارهای جهانی، نرخ رشد تا نیمه دهه ۱۹۹۰ همچنان بالا بوده است، به طوری که مابین سالهای ۱۹۹۰ و ۱۹۹۵، با یک نرخ رشد سالانه ی ۲،۴ درصد روبرو بوده ایم. نرخ مرگ و میر نوزادان در دهه ی ۱۹۹۰ از کشوری به کشور دیگر بسیار متغییر بوده است، اگرچه روی هم رفته نرخ مرگ و میر، از دهه ی ۱۹۷۰ به این سو به طور قابل ملاحظه ای بهبود یافته است. این نوسان، نشانگر سطوح متفاوت ثروت و توسعه در میان کشورهای خاورمیانه می باشد. در کشور بسیار توسعه یافته ی اسرائیل، نرخ مرگ و میر نوزادان در سال ۱۹۹۷، ۸ مرگ به ازای هر ۱۰۰۰تولد بوده است. در مقایسه، در کشورهای کمتر توسعه یافته ی مصر و یمن، به ازای هر ۱۰۰۰تولد، به ترتیب ۷۱ مورد و ۷۵ مورد مرگ نوزادان رخ داده است.

الف. گروه های قومی و زبان ها:

اکثریت جمعیت خاورمیانه را اعراب تشکیل می دهند، گروهی که تقریبا شامل تمامی جمعیت مصر، اردن، سوریه، لبنان، کشورهای شبه جزیره ی عربی و سه چهارم جمعیت عراق می شود. خاستگاه اعراب شبه جزیره ی عربستان نشات می باشد؛ که بعدها طی قرون ۵ و ۶ بعد از میلاد شروع به مهاجرت به قسمت های شمالی و شرقی کردند. بعد از تولد و گسترش اسلام در قرن ۷ میلادی، روند مهاجرت تسریع شد. تحت تاثیر اعراب، مردم نواحی اطراف، تدریجا زبان عربی و حتی بعدها اسلام را پذیرفتند. زبان عربی، از خانواده زبانهای سامی، به عنوان نیروی وحدت بخش اعراب در سراسر منطقه عمل می کند.
ترک ها گروه گسترده ی دیگری که به لحاظ زبانی به هم مرتبط هستند، عمدتا در ترکیه و ایران ساکن هستند. تبار حدود ۸۰درصد جمعیت ترکیه، و نیز اغلب ساکنان آناتولی امروزی ( قسمت آسیایی ترکیه)، به قبایل آسیای مرکزی برمی گردد که مابین قرون ۱۱ تا ۱۳ میلادی به غرب مهاجرت کردند. این مردم به زبان ترکی سخن می گویند، که یکی از شاخه های گروه زبان های ترکی است که در مناطق مابین اروپای جنوب شرقی و چین شمال غربی بدان تکلم می شود( ن.ک به زبان های آلتایی). حدود یک چهارم جمعیت ایران، به یکی از زبان های ترکی، خصوصا زبان آذری سخن می گویند. چند صد هزار ترکمن در قسمت شمالی عراق نیز به یکی شاخه های خانواده زبان های ترکی سخن می گویند.

فارس ها، مردمان پیش از اسلام ایران، حدود ۶۰ درصد جمعیت ایران امروزی را تشکیل می دهند. تبار فارس ها به مردمان هند و اروپایی برمی گردد که در طول قرن ۲ پیش از میلاد از آسیای مرکزی به ایران وارد شدند. این مردم به زبان فارسی، از خانواده ی زبان های هند و ایرانی سخن می گویند.
اعضای گروه قومی دیگر، کردها، هستند که در کشورهای خاورمیانه ای ترکیه، ایران، عراق، سوریه و نیز برخی جمهوری های اتحاد جماهیر شوروی سابق(USSR) ساکن هستند. آنها به زبان کردی سخن می گویند که یکی دیگر از زبان های خانواده ی زبان های هند و ایرانی است. بیشترین تمرکز کردها در ترکیه است، که حدودا ۱۹ درصد جمعیت این کشور را تشکیل می دهند.

جمعیت یهودی اسرائیل، یک گروه فرهنگی مهم را در شرق خاورمیانه تشکیل می دهند. اگرچه حدود نیمی از ساکنان اخیر این کشور در اسرائیل به دنیا آمدند، اما والدین و والدین والدینشان طی قرن بیستم از بیش از ۱۰۰ کشور سراسر دنیا آمده اند. اعضای این گروه اگرچه از پس زمینه های متفاوتی آمده اند، امادر سنت یهودیت و زبان جدید عبری اشتراک دارند.

منبع: دایره المعارف انکارتا

Erfani.samal@gmail.com