قدیمیترین روستای کردستان در منطقه ی باستانی حَسَن کِف در استان باتمان در شرق ترکیه، که به دلیل ساخت سد ایلسو بر روی آب دجله، در خطر به زیرآب رفتن قراردارد، کشف شد. براساس اخبار رسانههای کردی و ترکی در باتمان و دیاربکر، یک تیم باستانشناسی ژاپنی متشکل از ۱۲متخصص و ۶ دانشجو، در امتداد جستجوها و حفاریهایشان در منطقه ی حسن کف، چندین قبر مربوط به دوران نوسنگی جدید را یافتند.
قدیمیترین روستای کردستان در منطقه ی باستانی حَسَن کِف[۱] در استان باتمان در شرق ترکیه، که به دلیل ساخت سد ایلسو بر روی آب دجله، در خطر به زیرآب رفتن قراردارد، کشف شد. براساس اخبار رسانههای کردی و ترکی در باتمان و دیاربکر، یک تیم باستانشناسی ژاپنی متشکل از ۱۲متخصص و ۶ دانشجو، در امتداد جستجوها و حفاریهایشان در منطقه ی حسن کف، چندین قبر مربوط به دوران نوسنگی جدید را یافتند. سرپرست تیم پروفسور یوتوکا میاکه، چنین بیان کرده است که یک اتاق ۹متری از زیرخاک بیرون آورده اند که در داخل آن یک تخته سنگ ۲متری قرارداشته که در زیرآن اسکلت انسان پیداکرده اند.
رئیس دانشگاه باتمان و سرپرست تیم حفاری، پروفسور عبدوالسلام ئولوچام، چنین اعلام کردند که در محل استخوان نزدیک به صدنفر را پیداکرده اند که تاریخ زندگی آنان به یازده هزار و پانصدسال پیش بازمیگردد و لذا میتوان این محل را به عنوان قدیمیترین روستا و محل یکجانشینی انسان اعلام کرد.
چندسال است که کشور ترکیه، شروع به ساخت سدی بزرگ به نام ایلسو بر روی آب رود دجله کردهاست که با اتمام این سد، شهر کهن حسن کِف که همچنین زیستگاه چندین نوع نایاب جانوران و گیاهان است، بطور کامل به زیرآب خواهدرفت. علیرغم تمامی نارضایتیها از جانب سازمانهای طرفدارمحیط زیست ترکیه و برگذاری چندین سمینار در ترکیه و نیز خارج این کشور جهت ممانعت از ساخت این سد، این کشور همچنان بر ساخت این سد مسر است.
حسن کف دارای آثار هم متعلق به دوران پیش از تاریخ و نیز دوران تاریخی است. این شهر زمانی از شهرهای مهم برسر راه ابریشم بوده است. در دوران تاریخی حکومت رومیها، اعراب و نیز مغولها را به خود دیده است. ساکنان این شهر کرد هستند.
ساخت این سد، به کشورهای سوریه و عراق بسیار صدمه خواهد زد به طوری که کارشناسان اعلام کردهاند در آینده کشور عراق به شدت با مشکل کم آبی مواجه خواهد شد. به غیر منطقه شمال عراق(منطقه خودمختار کردستان) منطقه ی جنوب عراق نیز از ساخت این سد بسیار متضررشده است، که از جمله میتوان به خشک شدن تالابهای جنوب عراق در نزدیکی منطقه بصره و بغداد اشاره کرد. ساکنان این تالابها در زمان حکومت صدام حسین، به دلیل داشتن مذهب تشیع، از طرف حکومت وقت به اجبار مجبور به کوچ شدند و لذا تعداد بسیاری از روستاهای این مناطق از بین رفتند. با از بین رفتن حکومت صدام حسین در سال ۲۰۰۳، تعداد زیادی از این افراد به مناطق خویش بازگشتند و شروع به ادامه پیشه ی دیرینه ی خویش که پروراندن گاومیش و ساخت اشیا از نی بود پرداختند، که اما با ساخت این سد، باردیگر زندگی این مناطق و مردمان آن به خطرافتاده و تعداد زیادی از آنان به دلیل عدم امکان تداوم پیشه ی گاومیشداری و ساخت اشیا از نی، و ازدستدادن امرارمعاش خویش، بادیگر دست به مهاجرت زده اند.
منابع:
هفته نامه ی کردی باسwww.basnews.com
Another look at east and southeast Turkey, union of Southeast Anatolia, Region Municipality,2009
[۱] – Hasan kef این نام گاه به صورت حسن کِیف نیز تلظ می شود
