فروغ سادات اخضری
تحول وتغییرات در جوامع مدرن امروزی، مقوله توسعه وتوسعه پایدار و همه جانبه را بعنوان اصلی ترین جریان در سیر تحول جوامع ، به ویژه در جوامع در حال توسعه، مطرح می سازد.ویژگی اصلی در این فرآیند، آینده نگری و نیروی انسانی است.دراین میان عنصر نیروی انسانی در رهیافت های گوناگون توسعه پایداروهمه جانبه نقطه اتکا و کلیدی می باشدوپر واضح است که نیروی انسانی تنها مردان را شامل نمی شودوبدین خاطر اغلب رهیافت های توسعه به ویژه رهیافت توسعه پایدارونظریه پردازانشان بر روی نقش فعال زنان تاکید داشته ومعتقدند، بدون حضورفعال و موثرزنان اساسا فرآیند توسعه پایدار موضوعیت نخواهد داشت.ازطرف دیگرخروج زنان از حوزه خصوصی وبرجسته شدن نقش سیاسی، اقتصادی،اجتماعی وفرهنگی آنان دچار مشکلات و موانعی است که مستلزم عزم واراده مسئولان جامعه در راستای فرهنگ سازی وفراهم کردن امکانات و شرایط بهینه برای حضورموثروفعال این قشرازجامعه است.اینجاست که بحث توانمند سازی زنان با هدف افزایش دانش،تخصص،کارایی وتوانمندی به منظور حضور قوی و تاثیر گذار درارکان مختلف اجتماعی، چه در کشورهای توسعه یافته و چه در کشورهای در حال توسعه،مطرح می شود.بااین وجود،جوامع درحال توسعه، پیامدهای خاصی را برای زنان درپی دارند. بدون شک زنان نیازمند آماده سازی خویشتن برای زندگی در جامعه پویایی هستند که در آن دانش، استقلال، انعطا ف پذیری و همبستگی با گروه های متنوع ضروری است. لذابه منظور آماده ساختن زنان با مدنظر قرار دادن این چالشها، سرمایه گذاری درجهت صورت بندی نوعی توانمندی اجتماعی دامنه دار ضروری است. واقعیت این است که زنان در جوامع در حال گذار آسیب پذیرتر می باشند.این آسیب پذیری می تواند دلایل مختلفی داشته باشد، وتوانمندی اجتماعی در چنین بستری برای کاهش مسائل،آسیب ها و… مطرح می شود. نکته قابل توجه این است که توانمندی اجتماعی برای زنان، صرفاً با مسائل و مشکلات پیش روی زنان ارتباط ندارد، بلکه به منظور پیشگیری از بروز مسائل و مشکلات آتی نیز موضوعیت می گیرد. قطعا سیاستگذاری به معنای برنامه ریزی برای افرادی منزوی و منفعل نیست. بلکه برنامه ها نیزهم چون موضوعشان بایستی فعال وکارآمد باشندتا به نتیجه دلخواه و بایسته منجر گردند. قاعدتا تخصیص تسهیلات و صورت بندی سیاست ها، براساس نیازها و خواسته های زنان وشرایطی استوار است که آنها تجربه می کنند. بنابراین امکانات ارائه شده برای آن ها بایستی جوابگوی تمامی نیازهای زنان باشد .دراین راستا لازم به ذکر است ، مسائل ومشکلاتی که زنان درجوامع درحال توسعه باآنها مواجهند، نیز ناشی از عدم برآورده شدن نیازهایشان می باشد، این نیازها هم فردی وهم اجتماعی هستند.ایران بعنوان یک کشور درحال توسعه ، کم وبیش در گیر مسائل این چنینی بوده و چندی است درپی کاهش وحل معضلات پیش رو از جمله درزمینه نیروی انسانی وتربیت نیروی کارآمد در روند توسعه می باشد. لذا توجه خاص به زنان از این منظر در دستور کار مسئولان و برنامه ریزان اجتماعی قرار گرفته است.دراین میان آسیب پذیرترین قشر ، زنان سرپرست خانواربوده که با چالشی مضاعف دست به گریبانند وبدین خاطر توجه ویژه ای رابرای توانمند سازی آنان به منظورفراهم ساختن موقعیت و شرایطی مناسب جهت اداره امور زندگی خود و افراد تحت تکفلشان ازطرفی و ازطرف دیگرحضورموثر و کارآمد در صحنه اجتماع و ایفای نقش بهینه در روند توسعه را می طلبد. این مقاله ، بررسی فرآیند توسعه وابعادآن ،بعنوان زیربنای نظری و دلیل تئوریک توانمندسازی وهمچنین نگاهی اجمالی به فرایند توانمند سازی و چگونگی اجرای آن بعنوان گامی در راستای برنامه های لازم الاجرا در جامعه در فرآیند توسعه، آن هم از نوع توسعه پایداررا مد نظر دارد.
نوشته‌های مرتبط
هدف بررسی:
زنان بعنوان نیمی از جمعیت همه کشورها به دلایل شرایط فرهنگی،اجتماعی حاکم بر جوامع، تحت ظلم و ستمی مضاعف بوده و هستند.زیرا از یک طرف بامشکلات و مسائل کلی جامعه بعنوان یک عضو از اجتماع مواجهند واز طرف دیگرموانع و محدودیتهای خاص زنان ،آنان را به چالش می کشد.ازاین رو هر حرکت در راستای تغییر شرایط موجودوسیاستگذاری توسعه ، می بایستی تغییرات زیربنایی و ساختاری در وضعیت زنان راسرلوحه برنامه های خود قرار دهد.چرا که بدون لحاظ کردن راهکارهای عملی وزمانمند برای این قشر،دستیابی به توسعه امکان پذیرنبوده و صرفا جامعه را دستخوش یک تغییرروبنایی با مشکلات پیچیده تری می نماید.بنابراین توجه به زنان و بهبود شرایط زندگی آنان در فرآیند توسعه از الزامات اصلی بوده که بدون آن توسعه به ویژه توسعه پایدارمیسر نمی باشد.لذاهدف اصلی این مقاله ،بررسی فعالیتهای لازم برای توانمندسازی وضعیت زنان خصوصا زنان سرپرست خانوارو ورودشان به عرصه اجتماع ومیزان تاثیرگذاری این فعالیتها ، می باشد.
این هدف اصلی به اهداف خردتری که در زیر آمده است، تقسیم می شود:
الف- ملزومات توسعه پایدار دربخش نیروی انسانی چیست؟
ب – جایگاه زنان بعنوان نیمی از نیروی انسانی در روند توسعه چیست؟
ج – نیازهای خاص زنان سرپرست خانوار درجامعه چیست؟
ادامه مطلب در؛
توانمند سازی–