برنامه هسته ای ایران: فرانسه مخالف راه حل (لوموند دیپلماتیک: نوامبر ۲۰۱۳)

آلن گرش ترجمه ی آریا نوری

تصویر: فبوس و کری

خیلی سریع بروید و فیلم برنارد تورنیر (۱) با عنوان Quai d’Orsay را ببینید ( و از آن برای دوباره خواندن داستان مصوری که فیلم از روی آن ساخته شده است بهره ببرید) . ماجرای آن توصیفی نسبتا مزاح آمیز از طرز کار وزارت امور خارجه ی فرانسه و تصویری اندکی اغراق آمیز از آقای دومینیک دو ویلپین (۲) ارائه میدهد.با این حال آخرین صحنه ی آن ( که نه مضحک است و نه اغراق آمیز) را بررسی میکنیم : سخنان آقای دو ویلپین در شورای امنیت سازمان ملل در تاریخ ۱۴ فوریه سال ۲۰۰۳ در مخالفت با جنگ عراق.این سخنرانی درخشان موجی از تشویق را در شورای امنیت که معمولا خیلی جای آن نیست برانگیخت.

با این حال کسی نمیدانست که این آخرین باری خواهد بود که فرانسه ، مطابق با خط مشی که ژنرال دو گل در دهه ی ۱۹۶۰ مشخص کرده بود ، صدای مستقل و حامی استقلال را به گوش همه میرساند.از آن زمان به بعد و به ویژه در دوره ی ریاست جمهوری نیکولا سارکوزی ، فرانسه رویه ی کناره گیری را در پیش گرفته است ، از فرماندهی نیروهای ناتو کناره گرفت تا با پیوستن به مواضع محافظه کارانه ی آمریکا در برابر برنامه ی هسته ای ایران از نظر استراتژیک به اسرائیل نزدیک شود . به قدرت رسیدن فرانسوآ اولاند هیچ تغییری در این رویه ایجاد نکرد و ادامه ی این روند تعجب آور همچنان ادامه دارد.

مقاله ی اولیویر زاجک (۳) با عنوان « سقوط آزار دهنده ی دیپلوماسی فرانسه » چاپ شده در لوموند دیپلوماتیک در اکتبر سال ۲۰۱۳ را مطالعه کنید.سال هاست که پرونده ی ایران در وزارت امور خارجه فرانسه( که دورسه) توسط دیپلمات هایی بررسی میشود که تقریبا هیچ شناختی از این کشور ندارند و آنرا همچون دشمنی صلیبی درجنگ سردی جدید می بینند : برای آنها ایران تجسم شر است. پیروزی اوباما در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا این سیاست مداران که هم سویی بسیاری با محافظه کاران آمریکا دارند را غافلگیر کرد و از آن زمان به بعد دست از انتقاد از ضعف زیاد اوباما در مواجهه با پرونده ی هسته ای ایران بر نداشته اند و او را حاضر به رسیدن به هر توافقی میدانند.دیدگاه آنها در این زمینه نزدیک به دولت اسرائیل است . این ناسازگاری تنها مربط به پرونده ی ایران میشود : پاریس خبر از مخالفت خود با شرکت ایران در کنفرانس ژنو ۲ میدهد با این بهانه که ایران به رژیم سوریه کمک میکند و این توجیح عحیبی است : مگر غیر این است که طرف های درگیر باید مذاکره کنند؟ آیا برگزاری همچنین نشستی بدون حضور عربستان و قطر که به شورشیان سوری کمک میرسانند ممکن است؟ا این تمامیت طلبی فرانسه در مورد پرونده ی سوریه منجر به « سقوطی دردآور » شد.

به نظر نمیرسد که آنها از این مساله درس گرفته باشند. با وجود زمزمه هایی دال بر اینکه پرونده ی هسته ای ایران از این به بعد مستقیما در کاخ الیزه بررسی خواهد شد ، نارضایتی که در جریان مذاکرات ژنو در تاریخ ۷ ، ۸ و ۹ ژانویه نسبت به سیاست های پیش گرفته شده توسط لوران فابیوس(۴)در ژنو به وجود آمد ، نشان دهنده ی نقش منفی ایفا شده توسط فرانسه در این مذاکرات است . پس از آخرین پیشنهادات ارائه شده توسط هیئت ایرانی ، توافقی در حال شکل گیری بود. وزرای امور خارجه ی روسیه ، آمریکا و چین به مذاکرات پیوستند.کاترین اشتون ، نماینده ی بلند پایه ی اتحادیه ی اروپا هم به آنها ملحق شد اما فابیوس ، به نوبه ی خودش هشدارهایش را بیشتر کرد.

آقای فابیوس ، پس ار مذاکره با همتای ایرانی خود عنوان کرد که مسائل مهمی به خصوص در مورد راکتور اتمی اراک و همچنین ذخیره و غنی سازی اورانیوم ، برای حل کردن باقی مانده اند . وی در مصاحبه ای با شبکه ی فرانس اینتر (۵) اظهار کرده بود که هیچ اطمینانی برای دست یابی به توافق تا الان که من با شما سخن میگویم وجود ندارد و درمورد احتمال فریب کاری توسط ایران هشدار داد.نهایتا ، مذاکرات با شکست مواجه شد و باید در ده روز آینده از سر گرفته شود.کشورهای غربی سعی کرده اند تا اعلام کنند مواضع مشترکی دارند.این واقعیت ندارد و منابع مخفی مختلفی از سیاست مداران آمریکایی و اروپایی به نقش منفی فرانسه که به طور خاص از ایران میخواست که به غنی سازی اورانیوم پایان دهد ، درخواستی که همه میدانند غیر قابل قبول است ،اشاره کرده اند. این درخواست تنها توسط بنیامین ناتانیاهو که مثل فابیوس مخالفت خود را با توافق نامه اعلام کرده بود ، مطرح شده بود.

همچنین ، در بین سایر سیاستمداران ، رضا مرعشی ، رئیس شورای ملی ایرانیان آمریکا ، اتاق فکری( تینک تانک) که توسط آمریکاییان ایرانی تبار اداره میشود که در ژنو حضور داشت در حساب کاربری خود در توییتر میگوید که چطور فابیوس زندگی کری (۶ ) را به جهنم تبدیل کرده است و این گفته ی محرمانه ی یک سیاستمدار اروپایی را نقل میکند : توافقی در حال شکل گیری بود تا زمانی که فرانسویان همه چیز را به هم زدند و تمام روز سعی بر این بود تا خسارات این اقدام آنها محدود شود. کارل بیلدت (۷ ) وزیر امور خارجه ی سوئد در تاریخ ۹ نوامبر در توییتی نوشت به نظر میرسد که سخت ترین مذاکرات ژنو بین طرف های غربی جریان دارد نه بین ایران و آنها و این مساله ی خوبی نیست.

همچنین میتوانیم به مقاله ی منتشر شده توسط ژولین بورژر (۸ ) و سعید کمالی در نشریه ی انگلیسی The Observer ( لندن ، ۱۰ نوامبر ) با عنوان « مذاکرات ژنو بدون دستیابی به توافق در باره ی پرونده ی هسته ای ایران پایان یافتند» ( ۹ ) که به انتقادات متعددی که از رفتار فابیوس انجام شده است اشاره میکند و همچنین نوشته ی سناریوپرداز ناتالی گولت (۱۰ ) در Mediapart ( ۱۰ نوامبر) با عنوان : چرا فابیوس تا صحبت از ایران به میان می آید مثل صدف بسته میشود (۱۱ ) اشاره کنیم.

سخنان و حرف های محرمانه ی فراوانی که توسط بسیاری از سیاستمداران عنوان شده اند یک واقعیت را نشان میدهند : فرانسه از این به بعد تنها در یک جبهه با آمریکا فاصله میگیرد و ناسازگارتر و محافظه کار تر میشود و این کار را در همراهی با متحدان خود یعنی اسرائیل و عربستان سعودی انجام میدهد.فابیوس گفته بود که باید به ترس های اسرائیل در مورد امنیتش توجه نشان داد – یادمان نرود که اسرائیل بیشتر از ۲۰۰ کلاهک هسته ای دارد – فرانسه از این به بعد به طور مرتب با نظام پادشاهی وهابی ، رقیب ایران ، که به طور گسترده وارد جنگ سوریه شده است در مورد مساله ی هسته ای ایران مشورت میکند و این بدن شک روش فرانسه برای حمایت از بهار عربیست.

۱) Bertrand Tavernier

۲) M. Dominique de Villepin

۳) Olivier Zajec

۴) وزیر امور خارجه ی فرانسه

۵) France Inter

۶) وزیر امور خارجه ی آمریکا

۷) Carl Bildt

۸) Julian Borger

۹) Geneva talks end without deal on Iran’s nuclear programme

۱۰ ) Nathalie Goulet

۱۱) « Iran :Pourquoi Laurent Fabius se ferme-t-il comme une huître dès que l’on parle de l’Iran »

پرونده ی «تحولات خاور میانه» در انسان شناسی و فرهنگ
http://www.anthropology.ir/node/10253

صفحه لوموند دیپلماتیک در انسان شناسی وفرهنگ
http://anthropology.ir/lmd

پرونده «لوموند دیپلماتیک» در انسان شناسی و فرهنگ
http://anthropology.ir/node/15007