انسان شناسی هنر گلیم های روستایی: تحلیل شکل و سبک طرح ها (روستای مولان، آذربایجان)
مقاله حاضر به مطالعه اشکال و طرح های بافته شده بر روی گلیم های دستی در یک فرهنگ سنتی از دیدگاه مردم شناسی هنر می-پردازد. برای این مطالعه، طرح های گلیم های یکی از روستاهای ایران، روستای مولان، از منطقه آذربایجان انتخاب شده و مورد تحلیل شکلی و سبکی قرار گرفته است. هنرهای مردمی از دوران کهن در منطقه شمال غرب ایران، آذربایجان، برای ساکنان بعد تقدسی داشته تا جائیکه برخی از هنرمندان در مقام دانایان، بزرگان و راهنمایان قوم و قبیله بوده اند. از این رو آثار هنری آذربایجان گستره مادی و معنوی بسیاری را از فرهنگ آن در خود جای داده و لذا بررسی هنر آذربایجان زوایای عمیقی را از فرهنگ منطقه آشکار خواهد ساخت. از این نظر مردم شناسی هنر از مهم ترین رشته هایی است که قادر به کشف لایه های مختلف فرهنگ هایی است که به امر هنری به شدت وابسته اند و بسیاری از بیان های فرهنگی را در کنش هنری پدیدار می کنند. روش تحلیل شکل ها و طرح های گلیم های مورد مطالعه شامل دو روش رایج در مردم شناسی هنر است که با دیدگاه شمایل نگارانه ترکیب شده اند: اول. تحلیل ویژگی های شکلی آثار هنری؛ و دوم. تحلیل سبکی بین فرهنگی آثار. در تحلیل شکلی و سبکی و بازنمایی معنایی در آثار هنری به طور عام و اشکال و طرح های مورد بررسی به طور خاص، رویکرد فرانتس بوآس به ویژه در اثر مشهور هنر ابتدایی لحاظ و سنجیده شده است. برای بازنمایی شکلی معنا به دیگر آثار هنری منطقه آذربایجان همچون هنرهای صخره ای و روایت های مردمی، اساطیر، جهت رمزگشایی اشکال و طرح ها رجوع کرده ایم. تحلیل سبکی بین فرهنگی به بررسی تطبیقی سبک طرح های سفالینه های سومری و سبک طرح های گلیم های آذربایجان اختصاص یافته است.
کلیدواژگان: مردمشناسی هنر، آذربایجان، تحلیل شکلی و سبکی، گلیم-های روستایی، روستای مولان، اشکال انتزاعی، طرح های هندسی.
برای خواندن این مقاله در زیر کلیک کنید:
