انسان شناسان متخصص ایران (۲۰) دکتر کریستیان برومبرژه

کریستیان برومبرژه(Christian Bromberger) ،انسان شناس فرانسوی، از انسان شناسان متخصص ایران به شمار می رود که بیش از سه دهه به تحقیق درباره جامعه و فرهنگ ایران به خصوص منطقه فرهنگی گیلان پرداخته است.

وی در سال ۱۹۴۶ در پاریس به دنیا آمد. دکترای خود را در سال ۱۹۹۰ از دانشگاه اکس ان پرووانس(Aix-en-Provence) فرانسه، با پایان نامه ای درباره گیلان دریافت کرد. او در فضای ساختارگرایی لوی استروس و مطالعات فرهنگ مادی لوراگوران تحصیل کرد و در تحقیقات خود آنها را ادغام می کند. وی هم اکنون استاد دانشگاه اکس ان پرووانس فرانسه ، رئیس انجمن ایران شناسی فرانسه در ایران، است و پیش از این رئیس سابق شورای میراث مردم شناسی فرانسه و عضو ارشد انجمن دانشگاهیان فرانسه بوده است. وی همچنین مسئولیت لابراتوار مطالعات تطبیقی و مدیترانه ای خانه علوم انسانی فرانسه را برعهده دارد.

این نویسنده و پژوهشگر پرکار، در دهه اخیر به انسان شناسی ورزش علاقه مند شده و نتایج پربار تحقیقات او در این زمینه به زبانهای مختلفی ترجمه شده است. وی علاوه بر تحقیق در گیلان/ ایران در فرانسه و ایتالیا هم تحقیق کرده است. از حوزه های تحقیق وی می توان به نمادشناسی، زبان شناسی، و معماری بومی – محلی اشاره کرد. برومبرژه به زبان های انگلیسی، روسی، ایتالیایی، فرانسوی، یونانی، فارسی، و گویش گیلکی مسلط است.

ایشان یکی از همکاران و نزدیکان انسان شناسان ایرانی به شمار می رود که تاکنون در زمینه های فکری و عملی بسیاری با انسان شناسان ایرانی همکاری کرده است. همکاری در راه اندازی موزه روستایی گیلان یکی از این نمونه ها است.

نکته قابل توجه در مورد پژوهشهای او در گیلان آن است که وی معتقد است نتایجی که از تحقیق در گیلان درباره ” رابطه فنون با فرهنگ این جامعه یا کشف فرهنگ یک جامعه از ورای مشاغل و فنون ” گرفته, درباره تمامی فرهنگهای جهان قابل تعمیم است.

گزین گفته های او درباره منطقه فرهنگی گیلان :

تمام فنون کاربردی مردم گیلان رابطه ای دقیق با روحیات و فرهنگ آنها دارد. نوع خانه ها، معماری سنتی، آشپزی، تقسیم کار و… در گیلان به خوبی روحیات مردم گیلان را نمایش می دهند…

درتمام دنیا، کارهای زنان روستایی معمولاً با دست، بدن و ابزاری ساده و ابتدایی انجام شده و مردان با ابزار سخت و خشن مثل گاوآهن، تبر یا بیل کار می کنند ولی در گیلان در چند مورد خاص می بینیم که زنان از ابزارهای پیچیده و مشکل استفاده می کنند که باید اصولاً مورد استفاده مردان باشد. مثلاً با چرخ کوزه گری که با پا کار می کند برای خودشان «نیم کار» که هاونی سفالی است می سازند یا زنان تالشی از تبر که وسیله ای کاملاً مردانه است استفاده می کنند. حال آنکه همین زنان همزمان کارهای خاص زنان را در کنار این مشاغل به نحو احسن انجام می دهند…. علتش روحیه و فرهنگ این منطقه است که در آن مقام زن نسبت به سایر نقاط خاورمیانه بالاتر است…..

برگزیده ای از آثار او درباره ایران :
کتابها )
۱- مسکن و معماری در جامعه روستایی گیلان
ترجمه علاءالدین گوشه گیر، تهران, ‏موسسه مطالعات و تحقیقات,۱۳۷۰
Habitat, Architecture et Société Rurale dans la Plaine du Gilân
(Iran Septentrional,1986) Bonn: F. Dummler Verlag

۲ – ( به همراه اصغر عسکری خانقاه و اصغر کریمی ) گیلان و آذربایجان شرقی : نقشه ها و اسناد مردم شناسی، ترجمه مظفرالدین فرشچیان، ۲۲۰ ص + ۴۲ ص،‌ وزیری،‌نمودار، نقشه،‌ ۱۳۶۵/ ۱۹۸۲م. / چاپ به زبان اصلی، تهران، توس

مقالات، سخنرانیها و مصاحبه ها )
۱- جامعه گیلان جامعه ای باز است، گاهنامه گیله وا، سال نهم، شماره ۶۱، اردیبهشت ۱۳۸۰

۲- بررسی پیک نیک در فرانسه و شهرهای خاورمیانه در قالب مطالعه ای تطبیقی میان منطقه پرووانس فرانسه و منطقه گیلان

۳ – گفتگو با کریستیان برومبرژه , قابل مشاهده در http://fakouhi.com/node/1416, http://fakouhi.com/node/1423, http://fakouhi.com/node/1429, http://fakouhi.com/node/1433

۴ – ( به همراه دکتر ژان پیر دیگار ) نقشه های مردم شناختی ایران، چرا و چگونه؟ اشیاء و جوامع، ۱۹۷۵، جلد ۱۵، ص ۷ -۲۴
Pourquoi, comment des cartes ethnographiques de I`Iran?, Objets et Mondes, 1975, t 15, fasc 1, pp 7-24

۵ – سخنرانی با عنوان : مو، فرهنگ، اجتماع در انجمن انسان شناسی ایران در تاریخ ۴ آذر ماه ۱۳۸۵

فعالیتها )
مشارکت در راه اندازی موزه روستایی گیلان
این موزه از رده موزه هایی است که عموما به آنها «موزه های فضای باز» یا «موزه های بوم زیستی» (اکو موزه) اطلاق می کنند و در اروپا نمونه های متعددی از آنها وجود دارد. هدف از شکل گیری این پروژه که مجری آن دکتر محمود طالقانی، عضو هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران است و با کمک دکتر کریستیان برومبرژه در همکاری با چندین نهاد بزرگ ایران( از جمله استانداری گیلان و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، یونسکو ایران…) و فرانسه (انجمن ایران شناسی فرانسه در ایران، …) به اجرا در می آید، حفظ میراث فرهنگی و دانش بومی گیلان است.

درباره برومبرژه )
خانه های تالش از نگاه کریستیان برومبرژه, محمدرضا حائری. نشریه آبادی, دوره : ۱۲، شماره : ۲، زمستان ۱۳۸۱، ص. ۸۹ تـا ۹۰

صفحه شخصی کریستیان برومبرژه :
http://www.mmsh.univ-aix.fr/idemec/membres/liste%20alphab/bromberger/bromberger.htm

آدرس برای تماس با کریستیان برومبرژه : انجمن ایران شناسی فرانسه در ایران (ایفری)، تهران، خیابان شهید وحید نظری، کوجه ادیب، تلفن: ۶۶۴۰۱۱۹۲-۶۶۴۱۲۱۵۳ یا از طریق سایت دانشگاه اکس ان پرووانس.

سخنرانی با موضوع مو, فرهنگ, اجتماع
http://www.asi.org.ir/fa/session.asp?ID=10

مصاحبه روزنامه شرق با برومبرژه :
http://www.sharghnewspaper.ir/Released/86-03-09/259.htm

تصاویر مشاهده مشارکت آمیز برومبرژه در یکی از مناسک گیلان
www.varg.ir/archives/2006/12/post_75.php