سی و چهارمین شماره فصلنامه «فرهنگ مردم ایران» مربوط به دوره زمانی پاییز ۱۳۹۲ در ۱۸۶ صفحه از سوی مرکز تحقیقات صدا و سیما به چاپ رسید.
در سخن نخست این شماره که به قلم اصغر شعاع سردبیر فصلنامه نگارش یافته، آمده است: «مردمنگاری به عنوان نوعی روش پژوهش کیفی، به مجموعه روشهای گرداوری اطلاعات به منظور توصیف یک فعالیت خاص اجتماعی یا به نوع زندگی دستهای از افراد جامعه اطلاق میشود. توصیف مردمنگارانه، نوعی ورود به موضوع و یکیشدن با آن است و درواقع توصیف صرف محسوبنمیشود، زیرا تشریح دقیق و موشکافانه یک موضوع، راه تحلیل آن موضوع را میگشاید و در گامهای بعدی میتوان از آن به نظریههای انسانشناختی در مورد جامعه مورد مطالعه دست یافت.
براساس چنین توصیفهایی، گروههای اجتماعی واقعیت خاص خود را میسازند و دارای مفاهیم مورد قبول خود هستند. برای مثال، زمانی که سنّتی در ایران مورد بررسی دقیق قرار میگیرد و تغییرات آن طی قرون مطالعه میشود، پیوند این آداب سنّتی با احکام اسلامی که لازمه ترویج سبک زندگی ایرانی – اسلامی است، مشخص میگردد. بنابراین، پرداختن به این موضوعها و توصیف آنها، نوعی زمینه تحلیل را برای موضوع فراهم میآورد. برای چنین مطالعات و پژوهشهایی، پژوهشگر مردمنگار از مجموعه ابزارها یا فنونی مانند مشاهده، مصاحبه، عکس، فیلم و غیره بهره میگیرد تا بتواند توصیف دقیقتری از آنچه مطالعه میکند، به دست دهد. این روشها که بیشتر در حوزه روشهای کیفی قرار میگیرند، اگر در حوزه مطالعاتی وسیعتری به کار روند چه بسا میتوانند به نظریهپردازی در حوزههای میانرشتهای بسیاری منتج شوند.
نوشتههای مرتبط
واقعیت این است که اگر میخواهیم صاحب سبک زندگی مختص به خود در جامعه شویم، ناگزیر از بازنمایی آداب، رسوم، آیینها و سنن اصیل در قالبهای جذاب رسانهای و بازتولید آنها در چارچوب هنجارها و ارزشهای امروزین هستیم. این گونه پژوهشها، ضمن پرداختن به همه حوزههای فرهنگ مردم، از چنان توصیف دقیق و موشکافانهای برخوردارند که میتوان از آنها در برنامهسازی و سیاستگذاری رسانهای بهره برد. از این رو، این شماره از «فصلنامه فرهنگ مردم ایران» در رویکردی جدید و به منظور ترویج چنین شیوه زندگی، دربردارنده مقالههایی در چهار محور «جلوههای سبک زندگی در رسانه»،«آیینهای شادیبخش و امیدآفرین»، «فولکلور و برنامهسازی» و «گزارشهای فرهنگیاری» برای ارائه به دستاندرکاران رسانه ملّی و دیگر مخاطبان است»(ص،۸و۷).
فهرست مطالب این شماره به قرار زیر است:
سخن نخست/ سردبیر
نقش مجموعه های تلویزیونی در فرهنگ نام گزینی/ علی آنی زاده و بهروز چهری
سبکهای پوششی مد محور زنان/ رقیه حاج محمد یاری
غذاها و خوراکیها به مثابه مؤلفه فرهنگی، غذاهای محلی استان زنجان/ بهنام رضا قلی زاده
جشنهای مذهبی و محلی در بلوچستان/ عبدالسلام بزرکزاده
آیینهای شادی بخش در کشاورزی/ الهه شایسته رخ
تحلیل نشانه شناختی آیین قبله عالم(طلب بارش باران) در قشم/ بنیامین انصاریفر
سیری بر موسیقی محلی بوشهر، دمام/ اشرف سلطانینیا
بقاع متبرکه و امامزاده های غرب مازندران/ مصطفی خلعتبری لیماکی
استقبال از سال نو و عید نوروز در شیرین سو کبودر آهنگ(همدان)/ اسدالله طاقتی احسن
آیین گل غلتان در امیریه دامغان/ حسین رحمتی
چکیده انگلیسی/ مهدی روزدار