گفتگو با مدیر پردیس سینمایی مگامال محمد قنبری
پیشرفت تکنولوژی و افزایش جمعیت در دهه های اخیر چهره شهرها را به انحاء مختلف دگرگون ساخته است. سینماها هم از این تغییر به دور نبوده اند. ساختمان های عظیم سینما که تا یکی دو دهه پیش با سر در و نمای متفاوتشان بخشی از هویت یک خیابان و چه بسا یک شهر را تشکیل می دادند، هم رفته رفته، صورت متفاوتی به خود گرفته اند. سینماهای تک سالنه به دلایل متعدد یا تعطیل شدند یا لااقل تکثیر نشدند و سینماهای جدید، دیگر هرگز با آن ابعاد و ظرفیت ساخته نشدند.
نوشته‌های مرتبط
مجموعه سالن های سینما در یک ساختمان یا در بخشی از یک مال تجاری، تحت عنوان مولتیپلکس سینمایی (Multi-theater Cinema) در زبان انگلیسی مطرح شد که طبق تعریف دیکشنری آنلاین مریام وبستر کلمه multiplex، در این معنا از سال ۱۹۸۲ مورد استفاده قرار گرفت. در فارسی نیز، خواه نا خواه سینماهای چند سالنه به تبع نیازهای اجتماعی ایجاد شده که تحت عنوان پردیس سینمایی خواند می شود.
برای اطلاع بیشتر از این بخش تحولات سینما، گفتگویی داشتم با آقای محمد قنبری مدیر باتجربه پردیس های سینمایی در تهران که بخش نخست آن در این نوشتار آمده است. این پردیس سینمایی با ده سالن، در طبقه آخر مگامال واقع در شهرک اکباتان به سال ۱۳۹۶ افتتاح شد. طبقه ای که در این مجتمع تفریحی تجاری به طبقه سینما مشهور شده، یادآور این واقعیت است که چگونه جایگاه سالن سینما از ساختمانی مستقل که چه بسا مبنای آدرس دادن ها در شهر بود، به یک طبقه تقلیل یافته است. در ادامه مدیر این پردیس سینمایی، عوامل اقتصادی، اجتماعی و تکنولوژی را در این دگرگونی دخیل دانسته و به شرح آن می پردازند.
- پیش از هر چیز می خواستم از شما بپرسم که آیا تخصصتان در سینماست یا مدیریت و البته لطفا خودتان را معرفی بفرمایید.
: محمد قنبری هستم مدیر پردیس سینمایی مگامال. فوق لیسانس مدیریت رسانه را دارم. کاردانی و کارشناسی ام کارگردانی و تدوین بوده و از سال ۱۳۸۸ یعنی حدود ۱۲ سال در زمینه سالن های سینما فعالیت دارم. تا سال ۹۶ در پردیس زندگی، واقع در آیت الله کاشانی، بودم و از ۹۶ تا الان در پردیس سینمایی مگامال مشغول به کار مدیریت سینما هستم.
- چقدر عالی که هم در مدیریت و هم در سینما تخصص و تجربه دارید. اگر ممکن است درخصوص پدیده پردیس سینمایی یا مولتیپلکس توضیح بدهید و این که در ایران، از چه زمانی شروع شد و رواج پیدا کرد. و با توجه به تجربه شما، مخاطب های سالن های سینما به شکل منفرد و کلاسیک با مخاطب های پردیس های سینمایی چه تفاوت هایی دارند؟
: اولین سینمایی که به عنوان پردیس، یعنی سینمای چند سالنه مطرح شد پردیس سینمایی زندگی بود در سال ۸۷ و همزمان با آن سینما آزادی هم که بعد از آتش سوزی بازسازی شد به پنج سالن افزایش پیدا کرد در آن دوره دوستانی که در زمینه سینما فعالیت می کردند به این جمعبندی رسیده بودند که یک سالن فرضا با ظرفیت هزار نفر، الان نه می تواند صندلیش پر بشود و نه صرفه اقتصادی دارد برای صاحبان سینما. و حالا قبل انقلاب یا اوایل انقلاب فیلم های هندی، فیلم های خارجی و فیلم های ایرانی گنجایش پذیرش آن سالن ها را داشتند ولی به مرور به سمتی پیش رفت که بخش اعظمی از ظرفیت این سالن ها خالی می ماند، صرفه اقتصادی نداشت و با تاثیر از کشورهای اروپایی آمریکایی و حتی کشورهای همسایه، دوستان تصمیم گرفتند به جای این که فرضا یک سالن هزار نفره بخواهد فعالیت بکند، هزار را تقسیم بر پنج یا شش بکنند با ظرفیت های مختلف. حالا این هم حسن های خودش را دارد. چه معایبی دارد، چه حسن هایی دارد؟
به نظر من این پردیسی که حالا سینمایی مثل سینمای آزادی صرفا مجتمعش سینماست، چیزهای متفرقه کمتر دارد. منتها آن دوره ای که پردیس زندگی افتتاح شد با پنج سالن نمایش و با پنج ظرفیت مختلف [بود]. شما فرض کنید یک سالن سیصد نفر ظرفیتش است، یک سالن دویست و سی نفر، یک سالن صد و هفتاد نفر و دو تا سالن صدنفره. این [مسئله] حسنش این بود که شما که به عنوان مخاطب وارد مجموعه می شدید، [با] تنوع فیلم و تعداد زیاد فیلم روی اکران [مواجه می شدید]. شما در تک سالن نهایتا چرخشی، یا یکی درمیان می خواستید فیلم بگذارید، نهایتا دو تا فیلم یا سه تا فیلم [را نمایش می دادید]. ولی شما در یک سینمای پنج سالنه حداقل می توانید ده دوازده الی سیزده فیلم در ژانرهای مختلف نمایش بدهید برای سلیقه های مختلف. و زمانی که مخاطب وارد مجموعه می شود قطعا یکی از ژانرها و سلیقه ها، حالا یا ژانر وحشت یا فیلم کودک یا فیلم کودک یا کمدی، بالاخره یکی از این ها را می پسندد. علاوه بر این، پردیس هایی که شکل گرفت بیشتر در پاساژها شکل گرفت که قسمت های مختلف این پردیس ها یک فضایی برای فودکورت و یک فضای تجاری [هم داشت]. نمونه کاملترش که همه ما به هرحال به آن اشراف داریم پردیس کوروش است که شما فرض بکنید اگر یک روز تایم بگذارید به روال عادی اش [به آنجا] بروید، صبح تا شب به نوعی می توانید در این پردیس در آنجا بچرخید. به این معنا که تمام المان هایی که یک خانواده می تواند در نظر داشته باشد را می توانید در این مجموعه ببینید. یا همین پردیس مگامال که من اینجا هستم شما اگر خرید خانه داشته باشید می توانید بروید هایپرمی خرید بکنید، بچه اگر همراهتان باشد می توانید در سرزمین شن و ماسه، بچه را بگذارید بازی بکند، خرید از یک برند تجاری یا لباس یا هر خرید دیگری دارید می توانید در پاساژ بگردید و خرید بکنید و در انتها می توانید بیایید از دیدن فیلم یا تئاتر لذت ببرید. فودکورت بروید، پارکینگ دارد و این خیلی مهم است و تقریبا پکیج کامل است. یا یک جاهایی شهربازی هم دارند. البته اینجا شهربازی اش هنوز راه نیفتاده منتها شهربازی هم دارد و شما می توانید یک روز را کامل سپری کنید. حالا قطعا یک خانواده ایرانی در وضعیت الان جامعه ترجیح می دهد جایی برود که همه این امکانات را داشته باشد تا [این که] برود سینمایی که فقط تک سالن دارد، جای پارک ندارد، فقط یک یا دو تا فیلم را اکران دارد و این که هیچ تنوعی برای شما ندارد. و حتی این سالن های زیاد مهمترین مزیتش برای مدیران سینما این است که فیلمی که فرضا ازش استقبال نمی شود، مثلا فیلم هنر و تجربه است یا فیلم خاصی است، این فیلم با دو تا سه سانس در یک سالن کوچک اکران بشود. من اینجا در مگامال یک سالن بیست و پنج نفره دارم و یک سری فیلم های خاص را در سالن بیست و پنج نفره می گذارم که همان اندازه نهایتا بیست نفر، پانزده نفر [برای تماشای فیلم] می آیند. منتها این جا در پردیس مگامال که ما ۱۰ سالن نمایش داریم خب دستمان خیلی بازتر است. فیلم هایی که خیلی پرفروش هستند، یکدفعه همزمان در پنج شش سالن می آیند و همزمان پلی می شوند. یعنی شما این دغدغه را ندارید که الان [سالن پر] می شود یا نمی شود. همزمان می توانید پنج شش سالن را به یک فیلمی [اختصاص دهید]. فرضا من مثال بزنم فیلم پرفروشی مثل هزارپا که فیلم کمدی بود و حالا رکورد فروش را زد همینطور مطرب، و حتی فیلم های اجتماعی مثل فیلم سرخپوست و فیلم های دیگری که ازشان استقبال می شد ما تایم هایی داشتیم که در اینجا در پنج یا شش سالن همزمان این فیلم ها پلی می شدند.
- شما در مورد تغییراتی که از سینماهای تک سالنه به چند سالنه برایمان گفتید و در مورد تغییرات این که این سینماهای چندسالنه وارد مال ها شدند توضیح دادید. آیا نکته دیگری درخصوص این سیر تطور وجود دارد که از نظر شما قابل بیان باشد؟ و می خواستم از شما بپرسم که آیا شخصا به سینما و فیلم دیدن علاقه دارید و معمولا خودتان فیلم ها را کجا می بینید؟ در سالن های خودتان؟
: باید این توضیح را بدهم که در بحث تکامل دهه اخیر سینما، بخش خیلی مهمش که هزینه بر هم بود بحث نگاتیو و پوزیتیو سینماها که به هرحال سیستم نمایش قبلی به صورت آپاراتخانه بود یا دستگاه های آپارات. سیستم های فیلم ها روی پوزیتیو در لابراتوار کپی می شد و این کپی های پوزیتیو به سینماها می آمد و داخل یک سری قوطی هایی بود که حداقل پنج شش تا قوطی باید به اتاق فرمان می آمد و بعد آپاراتچی می آمد و این ها را به هم می چسباند و بعد توی بوبین می گذاشت، روی دستگاه می گذاشت و پلی می کرد. این موضوع هم تا سال ۹۲ یا ۹۳ [به همین شکل] بود. و این برای پخش کنندگان و صاحبان فیلم یک مقداری هزینه بر بود چون آن موقع می گفتند هر یک کپی نزدیک به یک [میلیون] تومان هزینه اش است و حالا با آن وضع [فیلم ها پخش می شد]. تا این که کم کم سینما به سمت دیجیتالی شدن پیش رفت. یعنی به عبارتی نسخه دیجیتال فیلم ها [به سینما ها ارائه شد]. یعنی فیلم ها با هر فرمتی که فیلمبرداری می شد، یا الان با هر فرمتی دارد اتفاق می افتد، اعم از ۴K ,2K ,HD ,Full HD و یا به هر شکلی، این در لابراتوار تبدیل به نسخه DCP یا نسخه دیجیتال تبدیل می شود و این سیستمی که قبلا بود الان کاملا جمع شده و همه سینماها پخش دیجیتال دارند. به شکلی که یک سِروِر که حالا هارد فیلم داخلش ریخته می شه و یک پروژکتور [داریم]. دفاتر [سینمایی] نسخه دیجیتال فیلم را در هاردهای معمولی [به حجم] یک ترابایت یا بزرگتر یا کوچکتر اوکی می کنند و می فرستند برای سینماها. سینماها این را کپی می کنند همزمان آن را در ده سالن یا هرچند تا سالن پلی می کنند. حالا در آن موقع اگر قرار بود این اتفاق بیفتد، یعنی نگاتیو را شما باید ده تا نگاتیو می گرفتی که هم هزینه بر بود و هم اصلا امکانش نبود که شما همزمان بخواهی یک فیلم را در یک ساعت مشخصی در ده سالن پخش کنی.
- پس یک بخش از این تغییرات برمی گردد به تحولات تکنولوژیک؟
: بله تغییرات تکنولوژی! که حالا همین سیستم دیجیتال هم دو نوع دارد. یک سیستم E سینما داریم و یک سیستم D سینما. در سیستم E سینما، فشردگی حجم فایل خیلی بالاست و یک مقدار کیفیت پایین تر است. منتها در سیستم Dسینما فشردگی فیلم کم و حجمش بالاست و کیفیتش بهتر است. حالا خیلی از سینماها [هر دو را دارند] و ما خودمان هم در اینجا دو تا سیستم D سینما داریم و در هشت سالنمان سیستم E سینما داریم و حتی پروژکتورهایی هم که هست، بسته به شرکت های مختلف و نوع پروژکتور، کیفیت تصویری که شما روی پرده می بینید خب خیلی فرق می کند. این بود بحث تغییراتی که در زمینه سینما اتفاق افتاد.
- در مورد این که خودتان فیلم ها را کجا می بینید و چطور برای اکران تصمیم می گیرید هم لطفا توضیح می دهید؟
: خب بحث سیستم اکران و سیستم فیلمسازی ایران را قطعا خودتان هم می دانید. [ابتدا] باید فیلمنامه را بفرستید به وزارت ارشاد تا تایید بکنند و پروانه ساخت بهتان بدهند. بعد از پروانه ساخت می روید فیلم را می سازید و بعد از این که فیلم را ساختید بهتان پروانه نمایش می دهید. حالا این که مراحل مختلف دارد. کار ما دقیقا بعد پروانه نمایش شروع می شود در سینماها. باز هم شورایی به نام شورای صنفی نمایش یا شورای صنفی اکران هست که در آن شورا، یک سری سینماها را به عنوان سرگروه انتخاب کردند که سینمای ما هم به عنوان سینمای سرگروه هست. یک فیلم برای این که اکران بشود باید قراردادی با سینمای سرگروه داشته باشد که [وقتی] قراردادش را با سینماهای سرگروه بست، [فیلم] می تواند در سینماهای زیرمجموعه تهران و شهرستان اکران بشود. حالا این بحث های کلی بود.
اما [این که] ما فیلم ها را چطور انتخاب می کنیم [به این صورت است که] یک سری فیلم هایی که برای اکران می آید در جشنواره ها این ها را من سعی می کنم ببینم. یک سری فیلم ها را هم قبل از اکران عمومی، [که] اکران های خصوصی می گذارند در اکران های خصوصی می بینیم و نهایتا اگر فیلم را در این دو حالت ندیدیم قبل از نمایشش می توانیم از تهیه کننده و دفتر پخشش دعوت کنیم که فیلم را برای ما بیاورد و ما فیلم را ببینیم و در موردش تصمیم بگیریم که آیا می خواهیم با این [فیلم] قرارداد امضا بکنیم یا نمی خواهیم. یا حتی اگر هم یک مورد فورس ماژور باشد قطعا اخبار و اطلاعات فیلم ها در سایت های سینمایی و رسانه ها هست، با توجه به این که ژانر فیلم چه باشد و کارگردان فیلم کی باشد بازیگر کی باشد و خودمان هم برحسب تجربه مان می توانیم تشخیص بدهیم که آیا می شود با این فیلم قرارداد بست [یا] نبندیم، پتانسیل فروش دارد [یا] ندارد به این شکل بررسی می کنیم.
عکس: نوید رهبری