اروپا: گوش قدرتمندان (لوموند دیپلماتیک: مه ۲۰۱۴)

رونو لامبر برگردان شیرین روشار

مجری برنامه به دوربین خیره می شود. او می داند که برنامه اش تماشاچی بسیار دارد؛ واژه هائی که بر زبان خواهد آورد، مهم هستند. با اندکی خودنمائی، قیافه جدی به خود می گیرد و می گوید : «دستمزدها به آن سرعتی که بایست بالا نمی روند. چهل و پنج سندیکالیست اروپائی، نماینده ده ها میلیون کارمند، از این احساس کندی که خیلی ها نیز همین عقیده را دارند، خشمگین اند و زنگ خطر را به صدا درمی آورند. آنها خواستار پول بیشتر برای کارمندان هستند. (…) فعالیت آن چهل و پنج سندیکالیست آغازگر این برنامه بوده است که سه تن از نمایندگان آنها در اینجا حضور دارند…» این برنامه واقعاً وجود داشته : عنوان آن «حرکت قرن» بوده و در ١٨ سپتامبر ١٩٩١ از شبکه ٣ تلویزیون فرانسه پخش شده است. مجری برنامه، ژان-ماری کاوادا نیز این واژه ها را واقعاً بر زبان آورده. تنها نقص واقعیت : میهمانان او سه سندیکالیست نبوده بلکه سه تن از بزرگترین کارفرمایان بوده اند، غصه دار از اینکه اروپا هنوز به اندازه کافی باعث افزوده شدن منافع شرکت هایشان نمی شود. برای دقایقی طولانی، تلویزیون دولتی این امکان را به آنها داد تا مطالبات خود را مطرح کنند، بدون آنکه مجری برنامه حرفهای آنها را مدام قطع کند.

روزنامه نویس فرانسوی، فرانسوآ روفن (François Ruffin)، در کتابی که به اروپا اختصاص دارد (١)، این برنامه را برای نشان دادن مضحک ترین اشکال کنش گرائی لیبرال در خصوص مسائل اروپا، از بوته فراموشی بیرون می آورد. ولی در عین حال بازیگران دیگری را نیز مطرح می کند، به ویژه ارتش لابی ایست ها را که با گام های بلند راهروهای نهادهای اروپائی را طی می کنند. آنها با ظرافت بیشتری در مقایسه با کاوادا، مجری برنامه تلویزیون، عمل می کنند : اصول خود را در برابر دوربین جار نمی زنند؛ آن را در گوش قدرتمندان نجوا می کنند. بنا به گفته دبیر ملی حزب چپ، گابریل آمار، در کتابی کوچک و مفید (٢) : «واژه لابی، در اصل به معنای راهروهای مجلس عوام انگلستان است که در دسترس گروه های فشار برای تحمیل منافع خود به نمایندگان منتخب قرار داشت».

تبادلات از این پس در حین جلسات سازماندهی شده توسط دفاتر مشاوره شناخته شده و نیز از طریق شبکه های نفوذی غیررسمی انجام می پذیرند. می گوئید فساد؟ ایو دو لسپینه، رئیس « Society of European Affairs Professionals – SEAP » ، فدراسیون اروپائی لابی اینگ، در رد این مدعا می گوید : «بر عکس! لابی ایست ها ضامن دمکراسی هستند. مشتریان ما فقط شرکت های چندملیتی نیستند؛ ما سازمان های غیر دولتی (ONG) نیز داریم.» در پاسخ روفن که می پرسد، سندیکا چطور؟ : «نه، چون سندیکاها به منافع گروهی وابسته اند.»

پس لابد برای دفاع از منافع عمومی است که حدود پانزده تا سی هزار لابی ایست مقر خود را در بروکسل قرار داده اند. با بودجه ای بیش از یک میلیارد یورو در سال از سوی بخش خصوصی، این دستهای کوچک لیبرالیسم بلدند چگونه حرف خود را به گوش برسانند : به گفته گابریل آمار (Gabriel Amard)، آنها « در تولید سیاست ها شریک اند» یا «اصلاً مدارک مربوط به جهت گیری های سیاسی، دستورالعمل ها، اصلاحات و غیره را تنظیم می کنند».

پس لابی ایست ها قدرت را به دست گرفته اند؟ جامعه شناس بلژیکی، ژوفری گوئنس، این ایده و واژه را رد می کند چون معتقد است که آنها توجه را از مشکلی جدی تر دور نگه می دارند. با ارجاع به اصلی ترین لابی کارفرمایان اروپائی، «میزگرد صنعتگران اروپائی» (European Round Table, ERT)، گوئنس یادآوری می کند که این لابی «در اوایل سالهای ١٩٨٠ به ابتکار سیاسی دو کمیسر اروپائی به وجود آمده : از یک سو، فرانسوآ-اگزاویه اورتولی، که بعدها مدیر عامل شرکت نفتی توتال و نماینده شورای ملی کارفرمایان فرانسوی (CNPF) می شود، و از سوی دیگر، اتین داوینیون بلژیکی. آنها هستند که از پر گیلن هامر، رئیس سوئدی کمپانی اتوموبیل سازی ولوو می خواهند که چهل تا از بزرگنرین گروه ها را گردهم آورده و رؤسای آنها را در یک «باشگاه» جمع کند.

روفن از او می پرسد : «پس میزگرد اروپائی لابی ای است که به درخواست کمیسیون اروپا به وجود آمده؟». « دقیقاً همینطور است. به همین خاطر از به کار بردن واژه لابی اکراه دارم. میزگرد اروپائی نیازی به فشار آوردن بر کمیسیون ندارد : کلید اروپا به محافل اقتصادی و مالی داده شده است.» آیا تابحال دیده اید که مرغ ها با این خوشروئی کلید مرغدانی را به روباه بدهند؟

پی نوشت ها :

١-

François Ruffin, Faut-il faire sauter Bruxelles ?, Fakir Editions, Amiens, 2014, 124 pages, 7 euros

٢-

Gabriel Amard, Le Grand Trafic néolibéral. Les lobbys en Europe, Bruno Leprince, Paris, 2014, 198 pages, 7 euros.

پرونده «لوموند دیپلماتیک» در انسان شناسی و فرهنگ
http://anthropology.ir/node/15007