اولین پییه برگردان باقر جهانبانی
پیر ژوزف پرودون در سال ١٨۵٨، دورانی نه چندان پذیرای افکار شادی آفرین، با روحیه ای پر توان چنین استدلال می کرد که « تمایل انسان به تقدیر گرائی نیست». بیانی درخشان در توانائی گفتن «نه» به نگارش تاریخ بدون آنکه کسی بتواند در آن دستی داشته باشد. آزاد اندیشه ای در گذار از تحول مقررات، امتناع در قبول کردن وضوحات که به ندرت شور وشوق همگان را بر می انگیزد. بدین سان ظهور ناگهانی مردم در انقلاب یا پشت سنگرها با سلاح که از مشخصات قرن نوردهم به شمار میرفت، بیشتر موجب وحشت می شد تا پشتیبانی. چون مسئله خشونت برای همه مطرح است. آیا خشونت اجتناب ناپذیر است؟ آیا موثر است؟ این پرسش تا به امروز، تمامی تفکر ها درمورد مسائل اجتماعی را بخود مشغول کرده است.
نوشته‌های مرتبط
برخی از متفکرین به دنبال ارائه سیستم هائی علیه سلطه گری بدون رویاروئی هستند. این روند را فیلسوف آلمانی مارتین بوبر متخصص هیدونیسم، گسترش داد. در کتاب مدینه فاضله وسوسیالیسم (١)، او پیشنهاد های نمایندگان اصلی سوسیالیسم تخیلی و بورژوا را با استقاده از توصیف کارل مارکس بررسی می کند. در مخالفت با مارکسیسم « اقتدار گرا»، طرح یک سوسیالیسم آزادیخواهانه بر پایه ساختار همکاری های اجتماعی، تولید و زندگی جمعی را توجیح می کند.
او در مسیر پرودون از خود گردانی و جنبش تعاون که قرار است به تدریج جایگزین اشکال استثمار سرمایه داری شده و وظیفه دولت را در حد مدیریت کاهش دهد، حمایت می کند. جامعه، با در نظر گرفتن شرایط، محلی، انعطاف پذیر، با امتناع از هر گونه الگوی از پیش ساخته شده ومتمرکز، یک واقعیت اجتماعی پدید می آورد که می تواند در حوزه سیاسی، آزادانه و بتدریج به فدراسیون واحدها گشترش یابد. سوسیالیسم در انتهای راه نیست، خود راه است، روندی که « در ارتباط بادرونی ترین قیامه، قیامی که به تدریج در اعماق روح انسان رشد می کند، قیامی علیه تنهائی سنگینی که همه گیر شده است» وبایست بی درنگ آغاز گردد.
این طرح سوسیالیسم با نماد جزایری کوچک، که هر گونه تمرکز گرائی را طرد می کند، مخالف تصرف این طرح از جانب احزاب است، با وارد کردن بعدی معنوی تعالی روحی و ارتباط زنده با دیگران، در قرن نوزدهم شکوفا شد. ولی با وجود جزابیتش نتوانست این واقعیت که خشونت سر سختانه وجود دارد را نابود کند، از جمله خشونت بی عدالتی اجتماعی، مگر آنکه چون پیروان اتین کابه به آمریکا رفته و مهاجر نشین شویم.. در سال ١٨۴٩، درست یک سال پس از انکه جمهوری دوم به روی کارگران پاریسی آتش گشود، کارگرانی که معترض خیانت حاکمان به تعهداتشان بودند، اولین جلد «راز ورمز مردم» اثر اوژن سو منتشر شد. اوزن سو شیک پوشی است از طرفداران فوریه و منتخب چپ. او می داند که خشونت مردمی پاسخی است به خشونت نظام حاکم. این جمله در سر لوحه هر یک از دوازده جلد منتشره نقش بسته است:« هیچ رفورمی، مذهبی، سیاسی، اجتماعی که پدران مادر طول قرنها به قیمت خونشان وادار به تسخیر آن شدند بدون قیام انجام نپذیرفت(٢)». ولی اکثرا، قیامهای مردمی مورد بی اعتمادی قرار می گیرد که ممزوجی است از ترسی پراکنده وتحقیر نسبت به فرو دستان. تا آنجا که آثار ترانه سرایان وشاعرانی چون شارل بدلر وآرتور رمبو که فوران خشمشان را در صحنه سیاست بروز داده اند ویا همراهی کرده اند، در این موارد نادیده گرفته شده اند…
این طرد کردنها سخت جانند. حتی اعتصابها امروز مظنون به « خشونت» هستند وشاید بد تر شاعری پیدا نمی شود که در مدح انها بسراید. در حالی که با دیدن مستند مبارزه طولان دو ساله کارگران پوژو سیتروئن در النه سو بوا که در سال ٢٠١٣ پایان یافت، تنها می توان نیروی خلاق وهوش جمعی آنها را تحسین کرد. در مورد خشونت در اینجا، غیر از تهدید عینی هزاران نفر به بیکار شدن، می توان به خشونت ساختاری اشاره کرد که جائی برای منابع قابل توجهی از هوشمندی وتفکر وانسانیت باقی نمی گذارد. اینجاست که نیاز شگفت انگیز به پرورش امکانهای دیگر آشکار می شود، اینجا و در حال حاضر.
١ – مارتین بوبار، مدینه فاضله وسوسیالیسم، اشاپه پاریس ٢٠١۶ ٢۵٠ صفحه ، ١٨یورو
٢– کانتن دولورموز و آنتونی گلینورقیام بین تاریخ و ادبیات(١٧٨٩-١٩١۴)، انتشارات سوذبن، پاریس ٢٠١۵، ١۵۵ صفحه، ٢٢ یورو
٣– فرانسواز داویس. فیلم سینمائی «مانند شیر» ١ ساعت ۵۵ دفیفه تاریخ نمایش در سالنها سینما از ٢٣ مارس ٢٠١۶
لوموند دیپلماتیک، آوریل ۲۰۱۶
انسان شناسی و فرهنگ ناشر رسمی نسخه فارسی لوموند دیپلماتیک در ایران است.
صفحه لوموند دیپلماتیک در انسان شناسی و فرهنگ
http://www.anthropology.ir/cooperation/566
