برگردان : آذر جوادزاده
۱۳- چوگان، یک بازی اسب سواری همراه با موسیقی و داستان سرایی
نوشته‌های مرتبط
بازی چوگان در سال۲۰۱۶ توسط سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری ایران به یونسکو پیشنهاد داده شد و در سال ۲۰۱۷ در فهرست نمایندگان میراث ناملموس بشریت ثبت شده است.
چوگان یک بازی سنتی اسب سواری است که با موسیقی و داستان سرایی همراه است. سابقه آن در ایران به بیش از ۲۰۰۰ سال می رسد. این بازی بیشتر در زمین های سلطنتی و مناطق شهری انجام می شده است. دربازی چوگان ، دو تیم سوارکار مسابقه داده و هدف این است که توپ را از تیرک های دروازه تیم مقابل با استفاده از یک چوبدستی مخصوص عبور دهند. چوگان شامل بازی اصلی ، اجرای موسیقی مربوط به آن و داستان سرایی است. حاملان فرهنگ بازی چوگان، شامل سه گروه اصلی هستند: شرکت کنندگان در مسابقه‌ی بازی چوگان، روایت‌کنندگان قصه و نوازندگان موسیقی. چوگان یک بازی با مولفه های فرهنگی ، هنری و ورزشی است که با هویت و تاریخ حاملان و شرکت کنندگان در آن ارتباط قوی دارد. بازی چوگان در ادبیات ، داستان‌نویسی ، ضرب المثل ها ، صنایع دستی و زیور آلات که از قطعات ارزشمند نمادگرایی است ، حضوری پررنگ دارد. چوگان به عنوان عنصری که سلامت جسم و روح را ارتقا می دهد، ارتباطی معنادار بین طبیعت ، نوع بشر و اسب برقرار می کند. به طور سنتی ، انتقال شیوه‌ی بازی به طور غیررسمی در داخل خانواده یا در کارگاه های آموزشی اتفاق می افتد و اصول اساسی بازی چوگان همچنان به طور فعال توسط خانواده ها و بازیکنان محلی حفظ شده، گسترش یافته و تداوم دارد.چندان که طی دهه های گذشته انجمن های چوگان نیز تاسیس شده اند که دوره های آموزشی برگزار می کنند ، همچنین از استادان محلی حمایت کرده و در عین حال از تنوع محلی در انتقال تمام جنبه های بازی چوگان بهره برداری می شود.
۱۴- مهارت سنتی ساخت ساز دوتار
مهارت ساخت و نوازندگی ساز دوتار نیز از شاهکارهای ناملموس ایرانی است که در سال ۲۰۱۹ در فهرست نمایندگان میراث فرهنگی ناملموس بشریت ثبت شده است.
مهارت سنتی ساختن و نواختن دوتار یکی از برجسته ترین مولفه های اجتماعی و فرهنگی موسیقی فولکلور و مردم پسند در میان اقوام و جوامع ایرانی است. حاملان و تمرین کنندگان ساز دوتار عمدتا از کشاورزان و صنعتگران مرد و گاه نوازندگان زن هستند. دوتار یک ساز موسیقی فولکلوریک با کمان گلابی شکل است که با چوب خشک درخت توت ، گردن ساخته شده از چوب زردآلو یا گردو و دو رشته سیم ساخته شده است. برخی معتقدند که یک سیم مردانه است و به صورت آکورد کار می کند ، در حالی که دیگری زن است و ملودی اصلی را اجرا می کند. نوازندگان در مناسبت های مهم اجتماعی و فرهنگی مانند عروسی ، مهمانی ها ، جشن ها و مراسم آیینی دوتار می نوازند. در دهه های اخیر نیز در جشنواره های محلی ، منطقه ای ، ملی و بین المللی از ساز دوتار استفاده شده است. هنگام پخش آوای موسیقی دوتار ، بازیکنان روایات حماسی ، تاریخی ، غزل ، مضامین اخلاقی و عرفانی را بازگو می کنند که در تاریخ، احساس غرور و هویت قومی آنها مهم است. دانش سنتی مربوط به صنعت دستی ساخت ساز دوتار و نواختن دوتار به طور غیررسمی از طریق روش هنرآموز-هنرجو منتقل می شود و این عنصر در ادبیات محلی شفاهی و نوشتاری نیز وجود دارد که تاریخ و پیشینه حاملان را منعکس می کند. ساز دوتار همزیستی مسالمت آمیز ، احترام متقابل و تفاهم را در بین جوامع مختلف و کشورهای همسایه پرورش می دهد.
۱۵- هنر نگارگری (مینیاتور)
هنر نگارگری (مینیاتور) بطور مشترک با کشورهای آذربایجان ، ترکیه و ازبکستان در یونسکو مطرح شده و در سال ۲۰۲۰ در فهرست نمایندگان میراث فرهنگی ناملموس بشریت ثبت شده است.
مینیاتور نوعی اثر هنری دو بعدی است که شامل طراحی و ایجاد نقاشی های کوچک روی کتاب ها ، فرش ، منسوجات ، دیوارها ، سرامیک ها و سایر موارد با استفاده از مواد اولیه مانند طلا ، نقره و مواد آلی مختلف است. از نظر تاریخی ، مینیاتور را می توان با نقاشی در کتاب که در آن متن از نظر بصری پشتیبانی می شد ، مثال زد؛ اما این عنصر تکامل یافته و هم اکنون در معماری و یا به عنوان یک تزیین در فضاهای عمومی نیز مشاهده می‌شود. الگوهای مینیاتور نمایانگر اعتقادات ، جهان بینی و سبک زندگی به روشی تصویری است و همچنین با تأثیر عناصر اسلامی هویت جدیدی پیدا می کند. در عین حال که تفاوت هایی از نظر سبک بین آنها وجود دارد ، هنر مینیاتور توسط کشورهای عضو ارائه شده دارای ویژگی های اساسی و منحصر بفرد است. در همه موارد ، این یک کار سنتی است که به طور معمول از طریق آموزش مربی به کارآموز (آموزش غیر رسمی) منتقل شده و به عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از هویت اجتماعی و فرهنگی هر جامعه در نظر گرفته می شود. مینیاتور نوع خاصی از چشم انداز را نشان می دهد که در آن اندازه‌ی ارقام با توجه به اهمیت آنها تغییر می کند و این یک تفاوت اساسی با سبک های واقع گرایانه و طبیعت گرایانه است. گرچه این هنر قرن‌های متمادی وجود داشته ، اما همچنان در حال توسعه بوده و در نتیجه پیوندهای گذشته و حال را تقویت می کند. اصول و فنون سنتی نقاشی حفظ شده ، اما هنرمندان همچنین خلاقیت فردی را در این روند وارد می‌کنند.
۱۶- آیین زیارت کلیسای سنت تادئوس
آیین زیارت کلیسای تادئوس توسط وزارت میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری ایران و وزارت فرهنگ ارمنستان در سال ۲۰۱۹ به یونسکو پیشنهاد شد و نهایتا در سال ۲۰۲۰ در فهرست نماینده‌ی میراث فرهنگی ناملموس بشریت ثبت شده است.
سفر زیارتی سه روزه سالانه کلیسای سنت تادئوس در شمال غربی ایران هرسال در ماه جولای(تیرماه) برگزار می شود. این زیارت احترام به دو مقدسین برجسته دارد: سنت تادئوس ، یکی از اولین رسولان تبلیغ مسیحیت ، و سنت سانتخد ، اولین شهید مسیحی زن. حاملان این عنصر، جمعیت ارامنه در ایران ، ارامنه ایرانی مقیم ارمنستان و پیروان کلیسای تادئوس ارمنستان هستند. زائران قبل از عزیمت به کلیسا در تبریز جمع می شوند. آنها سالانه ۷۰۰ کیلومتر از ایروان تا کلیسا را طی می کنند. مراسم بزرگداشت شامل مراسم مذهبی ویژه ، موکب ها ، نماز و روزه است. اوج آن در یک تشییع مقدس با همدلی مقدس است. اوقات ویژه ای برای نمایش‌های سنتی محلی ارمنستان در نظر گرفته شده و غذاهای ارمنی سرو می شود. زیارت کلیسای تادئوس اولین رویداد اجتماعی و فرهنگی سال در میان ارامنه است. از آنجا که حاضران در چادرها و در مجاورت یکدیگر زندگی می کنند ، احساس همدلی و همبستگی در جامعه افزایش می‌یابد. کلیسای تادئوس بیش از نوزده قرن یک مکان زیارتی بوده. با این حال در طول سال‌های قدرت شوروی در ارمنستان ، شرکت در زیارت ممنوع بود. حاملان این عنصر خاطرات فرهنگی سفرهای زیارتی را حفظ کرده و به خانواده ها و جامعه‌ی خود منتقل می‌کردند. تنها پس از استقلال در دهه ۱۹۹۰ سفر زیارتی از ارمنستان از سر گرفته شد.
منابع :
https://ich.unesco.org/en/RL/chogan-a-horse-riding-game-accompanied-by-music-and-storytelling-01282
https://ich.unesco.org/en/RL/traditional-skills-of-crafting-and-playing-dotar-01492
https://ich.unesco.org/en/RL/art-of-miniature-01598
https://ich.unesco.org/en/RL/pilgrimage-to-the-st-thaddeus-apostle-monastery-01571
