بررسی بازتعریف گفتگومندی در آرا میخاییل باختین با نقاشی‌های فتحعلی شاه در دوره اول قاجار

توسط پژوهش های انسان شناسی ایران در مهر ۸, ۱۳۹۸

الهه پنجه باشی

چکیده
مطالعه گفتگو یکی از رویکردهای مطالعه تصاویر در زمان معاصر است و از جمله موضوعاتی است که به طور عمده مورد مطالعه و بازاندیشی انتقادی واقع شده است. حضور انسان در آثار هنری در همه دوره‌ها از موضوعات هنری بوده است. مطالعه انسان و نقش انسان در تقابل با گفتمان زیبایی‌شناسی در آغاز قرن بیستم از نظریه‌های میخاییل باختین است. او شیوه مطالعاتی خود را بر مبنای انسان، خود و دیگری و گفتگوی مابین آن‌ها قرار داده است. هدف از پژوهش حاضر مطالعه گفتگومندی و بررسی زمینه فکری گفتگو در آرا باختین به صورت زیرساخت نظری و در پیوند با نقاشی‌های فتحعلی شاه قاجار است. فرض پژوهش حاضر تحول معانی و جایگاه گفتگو در پیوند با هنر نقاشی قاجار است که انسان‌مدار است. ابتدا حوزه نظری باختین و مطالعه گفتگومندی و جایگاه تک‌صدایی و چندصدایی مورد بررسی قرار گرفته است و بر این مبنا جایگاه آن در نقاشی قاجار با مطالعه موردی نقاشی از فتحعلی شاه قاجار تحلیل و بررسی شده است. پرسش اصلی این پژوهش این است که گفتگومندی در آثار نقاشی دوره ابتدایی قاجار چگونه است؟ روش پژوهش حاضر کیفی و بر اساس روش‌شناسی تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای بوده است. نتایج یافته‌ها حاکی از آن است گفتگو‌گرایی در هنر نقاشی دوران قاجار وجود داشته و به صورت عاملیتی فعال و پویا در تعامل با مخاطب به صورت تک‌صدایی و چندصدایی با محوریت انسان نمایان می‌شود. تک‌صدایی بیشتر از چندصدایی در نقاشی‌های ابتدایی قاجار وجود داشته است.

نوشته‌های مرتبط