آوات مکاری
وقتی که ملاک انتخاب مقصد و انگیزه رفتن به دل طبیعت بر اساس تفاوت در دیدن جاذبه‌ها باشد، کردستان یکی از متفاوت‌ترین مقاصد گردشگری در ایران است. زیرا که فرهنگِ همیشه پویا و زنده مردم کردستان در دل طبیعت بکر جاری و هماهنگ با طبیعت است و از سویی دیگر، تنوع و بکر بودن جاذبه‌های طبیعی در تمام زمینه‌ها، گردشگران را به اشتیاق بیشتر برای سفر به کردستان تشویق می‌کند. تنوع رنگ در لباس‌های باوقار کردی منشعب از طبیعت هزار رنگ کردستان است. طبیعتی که کوهستان‌های رفیع، جنگل‌های بلوط، پرندگان هزار رنگ، رودخانه‌های خروشان، روستاهای زیبا با معماری متفاوت، دشت‌های مرتفع و ده‌ها دریاچه و آبشار‌های فصلی و دائمی را در دل خود جای داده است و وقتی که همه این تنوع و تفاوت در کنار فرهنگ مهمان‌نواز مردم کردستان قرار می‌گیرد لبخند رضایت و آرامش بر جان گردشگران و خاطره فراموش نشدنی را در اذهان به جای می‌گذارد که همیشه کردستان را به مقصد شماره یک طبیعت‌گردان کشور تبدیل می‌کند.
نوشته‌های مرتبط
این تنوع در طبیعت و فرهنگ متناسب با آن به گونه‌ای بوده است که مسئولان بخش گردشگری و طبیعت‌گردی در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور را به آن واداشته است که برخی از همایش‌ها و رویدادهای مهم طبیعت‌گردی کشور را در کردستان برگزار کنند.
گزارشی که می‌خوانید، جاذبه‌های طبیعی این خطه از سرزمین‌مان را کاویده است. نگارنده این یادداشت ضمن بررسی طبیعت بکر کردستان، آداب و رسوم و سنت‌های رشد یافته در این طبیعت دلفریب را مورد توجه قرار می‌دهد.
اولین همایش طبیعت‌گردی سازمانمیراث فرهنگی، صنایع دستی و گرشگری کردستان با عنوان طبیعت و کوهستان در خردادماه سال ۱۳۹۱ در هورامان تخت یک رویداد موفق بود. همچنین برگزاری موفق اولین فم تور طبیعت‌گردی ایران در اردیبهشت ماه سال جاری در مناطق کمتر شناخته شده هورامان که با حضور ۲۵ نفر از مدیران ۱۵ آژانس برتر طبیعت‌گرد ایران برگزار شد. بازتاب تاثیرگذار آن در این دفاتر مسافرتی موجب شد که استان کردستان به عنوان استان نمونه در زمینه برگزاری تورهای طبیعت‌گردی به سایر استان‌های کشور توسط معاون گردشگری کشور معرفی شود و دومین تور طبیعت گردی استان در پاییز امسال در منطقه ژاوه رو برگزار خواهد شد. اگر در مورد مناطق و مقاصد جدید طبیعت‌گردی در کردستان سخن بگوئیم بهتر است که آن نگاه قدیمی به طبیعت‌گردی و به کردستان را کم‌کم کنار بگذاریم زیرا که اثر منفی تبلیغات که عمدتا مربوط به دوره‌هایی از زمان بوده (و عمدتا نادرست) از یک سو و از سوی دیگر شیوه‌های سنتی نگاه به طبیعت که بیشتر توسط کوهنوردان راهنمای طبیعت ارائه می‌شد که مربوط به فتح قلل بلند کردستان بود و معمولا مانع از لذت بردن گردشگران از دامنه نوردی و گل‌گشت ارتفاعات پایین بود. این خود موجب محروم‌ماندن علاقه‌مندان طبیعت کردستان می‌شد.
امروزه با توجه به حضور نسل جدید راهنمایان و امنیت حاکم بر کردستان و کشش تورگردانان پایتخت به سمت کردستان تعداد تورهای طبیعت‌گردی رو به افزایش است و خوشبختانه دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری استان تحت تاثیر فضاهای جدید مبادرت به برگزاری تورهای طبیعت‌گردی می‌نمایند. تا جائی‌که ارائه مجوز اولین آژانس طبیعت‌گردی استان در بهار امسال برای آژانس شوان گشت به مدیریت آقای شوان نصرت پور صادر گردید که با برگزاری مکرر و متنوع تورهای طبیعت گردی، بار دیگر موجب معرفی صحیح کردستان و طبیعت زیبای آن به هم استانی‌ها و سایر هم‌میهنان گرامی شد که مصداق آن اجرای اولین فم تور طبیعت‌گردی کشور در مناطق کمتر شناخته شده هورامان بود که پیشتر صحبت از آن شد و موجب شد تا کردستان به عنوان استان نمونه در زمینه طبیعت گردی به سایر استان‌های کشور توسط معاون گردشگری کشور معرفی گردد.
گردشگری روستایی مهمترین عامل جذب گردشگران به کردستان
مهمترین پتانسیل طبیعت‌گردی استان کردستان، روستاهای گردشگری با محیط پیرامون آن است که می‌توان در چهار گوشه استان در بیشتر آنها از طبیعت لذت برد و باید اذعان کرد که روستاهای کردستان به حقیقت همان جائی است که مورد توجه گردشگران و طبیعت‌گردان واقع شده است چون که طبیعت و فرهنگ در کنار هم قرار گرفته و گردشگرانی که از اقصی نقاط کشور از طریق تورهای طبیعت‌گردی به روستاهای هدف گردشگری استان وارد شده‌اند از تورهای اجرا شده راضی بوده‌اند.
بخش عمده‌ی روستاهای گردشگری کردستان در مناطق جنوب غربی و غرب استان واقع شده است که معمولا این منطقه را هورامان می‌نامند. بخشی از هورامان که در سنندج و کامیاران قرار گرفته به منطقه ژاوه‌رو مشهور بوده که محل اجرای تورهای طبیعت‌گردی است. بافت معماری پلکانی که به صورت خشکه چین و بدون استفاده از ملات در شیب‌های تند کوهستانی، خانه‌های سنگی را در هورامان به وجود آورده که از نظر بصری بسیار زیبا بوده و مورد توجه گردشگران است. استفاده از ظروف چوبی در سرو غذا به همراه ارائه غذاهای سنتی و نان‌های محلی که تنوع و ارائه آن در بیشتر روستاهای کردستان که محل حضور گردشگران است رو به افزایش است. امروزه بیشتر گردشگران با برخی از نان‌های کردستان مانند کلانه، شلکینه، کلیره و برساق آشنا هستند و عرضه آنها در بیشتر روستاهای گردشگری استان وجود دارد. تاثیر و تقابل صنعت گردشگری بر جامعه میزبان و گردشگران در برخی روستاها ی کردستان به‌گونه‌ای شده است که مدیران و راهنمایان تورهای گردشگری ضمن هماهنگی و اجازه از باغداران در روستاها، خود اقدام به برداشت برخی از میوه‌ها در باغ‌های روستائیان می‌کنند که از جمله آن می‌توان به تجربه به یادماندنی برداشت میوه زیبا و پر خاصیت توت فرنگی اشاره کرد که خاص منطقه کردستان بوده و در تورهای گردشگری نباید این تجربه زیبا را از یاد برد که هم خوردن آن خوشمزه است و هم برداشت آن و امروز از این تجربه خوب به نام گردشگری کشاورزی یاد می‌شود که مصداق آن در تورهای طبیعت‌گردی کردستان وجود دارد.
همچنین نباید از یاد برد که بیشتر روستاهای گردشگری کردستان، محل تولید انواع محصولات صنایع دستی است که گردشگران حتما در قسمتی از سفر خود به روستاها به علت اصالت محصولات و قیمت مناسب آن اقدام به خرید این محصولات می‌نمایند. از مهمترین آنها می‌توان به محصولات ارغوان بافی (سبد بافی)، نساجی سنتی (مانند رختخواب پیچ، رومیزی‌های زیبا، پارچه کم عرض لباس کردی مردانه)، کفش منطقه کردستان به نام کلاش (که نباید آن ار با گیوه اشتباه کرد)، انواع قالی و گلیم، محصولات چوبی مانند قاشق، ملاقه و ظروف چوبی که همه این محصولات ریشه در طبیعت کردستان دارد. به علت خصوصیات ذکر شده در مورد روستاها و طبیعت کردستان و اقامت شب‌مانی در این روستاها، اکنون به صورت تدریجی بحث بوم‌گردی در کردستان در حال اجرا و شکل گرفتن است. گرچه بیشتر خانه‌های هورامان‌تخت و روستای پالنگان تحت نظارت اداره کل میراث فرهنگی به اجاراه داده می‌شود اما هنوز هیچ‌کدام از این خانه‌ها به صورت رسمی اقامتگاه بوم‌گردی عنوان نشده‌اند و خوشبختانه متقاضیان احداث اقامتگاهای بوم‌گردی در کردستان در حال افزایش بوده که در نهایت موجب توسعه طبیعت‌گردی در کردستان می‌شود. به جز هورامان تخت و پالنگان در برخی از روستاهای دیگر ماننده روستاهای دولاو از توابع سنندج روستای ناو و پایگلان و دیوزناو از توابع سرو آباد اقامتگاه بوم گردی وجود دارد که هنوز مجوز رسمی از سازمان دریافت نکرده‌اند اما با توجه به هماهنگی های به عمل آمده با دهیارها، می‌توان برای اقامت شب‌مانی در روستاها از آنها استفاده کرد.
رودخانه‌های خروشان
یکی از منابع طبیعت‌گردی در کردستان وجود ۲۸ رودخانه بزرگ و کوچک دائمی است که حاشیه این رودخانه‌ها محل اتراق گردشگران و کمپینگ طبیعت‌گردان است. از رودخانه‌های مشهور استان می‌توان به رودخانه خروشان سیروان به عنوان طولانی‌ترین رودخانه، رودخانه خروشان زاب در قسمتی از شهرستان بانه، رودخانه قشلاق، رودخانه قزل اوزن (سرچشمه سفید رود)، رودخانه کوماسی اشاره کرد. بیشتر این رودخانه‌ها به ویژه رودخانه سیروان و زاب محل تمرین و برپایی مسابقات قایقرانی در آب‌های خروشان قهرمانان تیم ملی کشور است که استان کردستان به علت وجود این موهبت طبیعی هر سال شاهد برگزاری مسابقات در سطح ملی و منطقه‌ای بوده و این خود موجب معرفی کردستان به عنوان یک استان زیبا و پر آب و برخوردار از مواهب طبیعی است. امید است در آینده با اجرای رافتینگ به صورت فنی برای گردشگران در برخی مناطق و حواشی رودخانه‌ها شاهد پیشرفت گردشگری آبی در کردستان باشیم که خوشبختانه متقاضی و سرمایه گذار رافتینگ در حال انجام امورات اولیه احداث پیست رافتینگ در استان هستند.
دریاچه‌ها منابع مهم گردشگری آبی در کردستان
دریاچه زریوار شهر مریوان به عنوان نگین آبی غرب کشور یکی از مهمترین جاذبه‌های گردشگری استان کردستان محسوب می‌شود. در تورهای طبیعت‌گردی استان کردستان جایگاه ویژه‌ای دارد، قرابت شهر مریوان و به تبع آن دریاچه زیوار با منطقه مهم طبیعت‌گردی هورامان ارزش و جایگاه این دریاچه را در برنامه‌ریزی تورهای طبیعت گردی بالا برده است.
به علت وجود منابع آبی زیاد در کردستان به ویژه رودخانه‌ها، در سال‌های اخیر شاهد پیشرفت سد سازی در کردستان بوده‌ایم که منجر به وجود آمدن تعداد زیادی دریاچه پشت سدها شده است. به جز اثرات زیان‌بار زیست محیطی و تغیرات اقلیمی حاصل از به وجود آمدن سدها، اگر با دید مثبت به این پدیده‌های دست ساز انسانی در کردستان نگاهی مثبت داشته باشیم، این دریاچه‌ها می‌توانند با هماهنگی با نهادهای نظارت دولتی نقش مثبتی در راستای جذب گردشگر از طریق احداث تاسیسات گردشگری ارائه نمایند. نمونه این دریاچه‌ها که باتوجه به موقعیت جغرافیایی می‌تواند در جذب گردشگر به استان موثر واقع شود می‌توان به دریاچه سد آزاد در مسیر سنندج به مریوان، دریاچه‌های سورال و سنگ سیاه در دهگلان، سیازاخ در دیواندره، سد زرینه رود در شهرستان سقز، سد چراغ ویس در مسیر سقز به بانه، دریاچه سد سبد لو در ورودی شهر بانه، دریاچه سد داریان در شهرستان سرو آباد و چندین دریاچه مهم و بزرگ دیگر اشاره کرد.
پرنده‌نگری در طبیعت کردستان
بحث پرنده‌نگری به عنوان شاخه‌ای از طبیعت‌گردی وارد مباحث و تورهای گردشگری کردستان در چند سال اخیر شده است. برگذاری چند دوره پرنده‌نگری به همراه برپائی نمایشگاه عکس در شهرهای سنندج و مریوان از جمله فعالیت‌های اداره کل میراث فرهنگی برای ترویج بحث پرنده‌نگری شده است. دریاچه زیوار به عنوان یکی از پایگاه پرنده‌نگری که با کوه‌های اطرافش حدود ۲۰۰ گونه پرنده را در خود جای داده است که انتظار می رود با هماهنگی اداره کل محیط زیست استان در آینده نزدیک سایت پرنده‌نگری در منطقه‌ای به نام شروان ایجاد گردد که می‌تواند موجب توسعه پرنده‌نگری درکردستان شود.
دریاچه سد زرینه رود (سد شهید کاظمی) یکی دیگر از سایت‌های پرنده‌نگری است که علاقه‌مندان می‌توانند از روستاهای قلندر ولگزی که توسط اداره کل محیط زیست استان پیشنهاد شده است پیگیر این شاخه از طبیعت‌گردی در استان باشند و به جز این سایر مناطق حفاظت شده بیجار و زیستگاه عبدالرزاق در شهرستان سقز از دیگر مکان‌هایی هستند که می‌توانند با نظارت نهادهای مرتبط تبدیل به سایت‌های پرنده‌نگری در استان شوند هم اکنون بحث پرنده‌نگری به صورت جدی در شهرستان مریوان به علت پتانسیل‌های بالای دریاچه زیوار پیگیری می‌شود که امید است در آینده موجب رونق طبیعت‌گردی با حفظ موازین محیط زیستی در استان شود.
نقش غارها در طبیعت‌گردی کردستان (اجرای تورهای ماجراجویانه)
تا کنون بیش از ۱۰۰ دهنه غار در کردستان شناسائی شده است که پراکندگی آن شامل تمام شهرستان‌های کردستان می‌شود. مهمترین غار استان کرفتو است که به علت معماری دست‌کن و صخره‌ای آن در ۴ طبقه به زیباترین غار استان دست‌کند و صخره‌ای ایران مشهور است. این غار در ۶۷ کیلومتری شمال شهر دیواندره قرار گرفته و زیباترین و با اهمیت‌ترین غارهای طبیعی و دست‌ساز ایران است. تعدادی از غارهای طبیعی استان که ارزش تاریخی نیز داشته و مورد بازدید غارنوردان قرار می‌گیرند عبارتند از غار شم شم در مریوان، غار درویش خاکی در بیجار، غار گلستانه دربیجار، غار قالوجه در دیواندره و غار سمنگان دیواندره.
هم‌اکنون به جز غار کرفتو که سالانه هزاران نفر از آن بازدید می‌کنند به‌تازگی برخی غارها مانند غار سمنگان دیواندره توسط آژانس طبیعت‌گردی شوان گشت در تورهای اخیر خود معرفی و مورد بازدید طبیعت‌گردان واقع شده است. در صورت آگاهی و علم به نحوه حضور در غارها به ویژه در حیطه آژانس‌های طبیعت‌گردی، کردستان می‌تواند یکی از مقاصد جدید غار‌نوردی و غار‌پیمائی برای گردشگران طبیعت‌گرد در آینده باشد که این امر سرمایه‌گذاران خاص را می‌طلبد که با حفظ محیط زیست کردستان بتوانند جاذبه‌ای دیگر بر سایر جاذبه‌های طبیعی استان در زمینه بازدید از غارها را افزایش دهند.
هوارگردی: متفاوت‌ترین نوع گردشگری در کردستان
هوار به مناطق ییلاقی مرتفع گفته می‌شودکه روستائیان منطقه هورامان از اردیبهشت تا اواخر شهریورماه به علت وجود مراتع خوب و خنکی منطقه به آن‌جا کوچ می‌کنند. هوار بستگی به موقعیت روستا معمولا فاصله نسبتا نزدیکی با روستا دارد. خانه‌ها به صورت ساده و چهار دیواری و بدون سقف است. وسایل زندگی بسیار ساده‌تر از آن‌چه که در روستا (به ویژه شرایط سخت و کم امکانات دوره‌های پیشین) بوده در هوار موجود است. در دهه اخیر زندگی هوارنشینی و زندگی در هوار کمتر شده است اما هم‌چنان برخی از روستاها که تعداد آنها زیاد نیست چند ماه از سال را در مناطق مرتفع کوهستانی سپری می‌کنند در واقع دلیل اصلی این کوچ عمومی، به علت دست‌یابی به چراگاه‌های بهتر در مناطق مرتفع است که دیرتر در فصل تابستان به علت برودت هوا از بین می‌رود. زندگی در هوار دارای فراز و نشیب‌های زیادی است. تا کنون چندین فیلم مستند توسط کارگردان‌های مشهور مستندساز در مورد زندگی در هوارهای هورامان تهیه شده که بسیار مورد توجه بینندگان قرار گرفته است.
گردشگری هوار یا هوارگردی می‌تواند با برنامه‌ریزی صحیح تورگردانان طبیعت به عنوان نوع خاصی از آشنائی با معیشتی متفاوت در ارتفاعات بدون کمترین امکانات در دامان طبیعتی پاک که از خود روستاها نیز بکرتر و طبیعی‌تر است، جایگاه ویژه‌ای در طبیعت‌گردی کردستان پیدا نماید زیرا که این‌گونه از معیشت در طبیعت و در ارتفاعات در هیچ‌جای کشور مشهود نیست و نباید آن را با زندگی عشایر دامدار اشتباه به حساب آورد. گردشگری از این نوع می‌تواند با ایجاد درآمد برای هوارنشینان، حتی موجب احیای این نوع از زندگی که به علت غلبه زندگی شهری بر روستاها در حال فراموشی است، گردد. خوشبختانه روستای گردشگری پالنگان شهرستان کامیاران دارای زندگی هوارنشین است هوارهای هانیه و گوزیبان دو هوار مشهور این روستا هستند که می‌تواند مورد بازدید و برنامه‌ریزی تورهای طبیعت‌گردی قرارگیرد و روستای پالنگان تنها روستای منطقه هورامان است که به دلیل شرایط خاص جغرافیایی در ۴ فصل سال مورد بازدید گردشگران است که در هر حال برگزاری تور هوارگردی همراه با بازدید از روستای پالنگان از امتیازات این منطقه از طبیعت کردستان است. هم اکنون تنها آژانس طبیعت‌گردی استان بازدید از هوارهای کهنه و قدیمی که بیشتر متروک شده‌اند را در کنار هوارهای دایم را در برنامه‌ریزی تورهای خود قرار داده است. امید است که دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری انسان بتوانند با برگزاری تورهای طبیعت‌گردی کردستان بیش از پیش تقویت نمایند. برخی از هوارهای مشهور که می‌توان با حضور و شب مانی در ان لذت حقیقی از طبیعت وهمنشینی با مردمانی اصیل را تجربهای فراموش ناشدنی کرد تا جاییکه بار ها و بارها به کردستان فقط برای گردشگری هوار سفر کرد
-هوارهای هورامان تخت : هوار مشهور به هوار بنن همراه با هوارهای پیرامونش مانند هانه ی هور، زهوره، گناوه، مروچلم، مرومامالی، هساریه در حوزه جغرافیایی هورامان تخت قرار گرفته است که هم اکنون تورهای طبیعت گردی به آنها اجرا می گردد.
-هوارهای روستای سلین : هوار درویان، هوار هشه دوول با این توضیح که روستای سلین در پایین دست هورامان تخت قرار گرفته است.
– هوارهای روستای بلبر: هوار شیردره
– هوارهای روستای ژیوار: هوار هانه‌ی لار، هوار همرودول قلامیان (بر فراز کوهستان مرتفع کوسالان)، هوار خوی سمله
– هوارهای روستای نوین: هوار کراویه دول
– هوارهای روستای کلجی: هوار گلی goli، هوار راویه
– هوار روستای ناو: هوار سراجگاه
– هوار روستای عباس آباد (هواس آوا) : هوار راسه بان
– هوار روستای رودبار (رووار): هوار مشهور ژونی
– هوار روستای دل: هوار هیشور
– هوار روستای دیوزناو : هوار مشهور به هواره برزه به عنوان مرتفع ترین هوار کردستان بیش از ۳۰۰۰ متر ارتفاع
– هوار روستای تنگی ور : هوار شیخ عزیز، هوار دشته
– هوار روستای تیله‌کو: هوار موردزناو
– هوار روستای نی‌یر: هوار زیبای میرگه‌وار
– هوار روستای بیساران: هوار پلور
– هوار روستاهای هویه و سرهویه: هوار گیسر
– هوارهای مورد اشاره از مهمترین هوارهای منطقه هورامان هستند هرچند که تعداد هوارهای منطقه بسیار بیشتر از موارد فوق است. اما باید دانست که هوارها نقطه قوت و ناشناخته طبیعت‌گردی در کردستان هستند که لازم است توسط دفاتر مسافرتی طبیعت گردی به علاقه‌مندان و مهمانان ورودی به کردستان معرفی شوند.
کوهنوردی ظرفیت مهم طبیعت‌گردی استان
کردستان را مردم ایران با کوه‌های مرتفعش می‌شناسند. حدود ۳۰ قله از کوه‌های استان ارتفاع نزدیک به ۳۰۰۰ متر و بالای ۳۰۰۰ متر دارند از جمله کوه شاهو (قله حوی خانی) با ارتفاع ۳۳۹۰ که دیواره مشهور آن حدود ۶۰ کیلومتر و دارای چندین قله است. (هرچند بخشی از آن در استان مجاور است). سایر کوه‌های مشهور مانند شانشین در منطقه چل‌چمه دیواندره، بدروپریشان در شهرستان قروه، سلطان سراج الدین مشرف به روستای نران سنندج و کوه آوالان در مسیر سنندج به کامیاران از جمله این کوه‌ها هستند.
ویژ‌گی مهم کردستان از لحاظ پدیده‌های جغرافیایی غلبه کوه بر دشت است به طوری‌که به جز مناطق نسبتا محدود در شرق استان مانند دشت لیلاخ و قروه و بیجار، قسمت اعظم کردستان در مقایسه با سایر استان‌ها، کوه است و جالب این‌که برای فتح برخی قلل در منطقه هورامان باید از ارتفاع زیر ۱۰۰۰ متر از سطح دریا شروع، تا بعد از کوه پیمائی طولانی به قله آن دسترسی پیدا کرد و این موضوع برای برخی کوهنوردان جالب و مورد توجه است. با این وصف کوهنوردی یکی از ظرفیت های مهم طبیعت‌گردی استان کردستان است که هر ساله برای تعداد زیادی علاقه‌مند به ورزش کوهنوردی به استان کردستان انگیزه ایجاد می‌کند. صعودهای سالانه به برخی قلل به صورت منظم می‌تواند به عنوان تقویم ثابت در ورزش کوهنوردی استان ثبت و موجب حضور کوهنوردان و سایر برنامه‌ریزی‌های لازم جهت بازدید از سایر جاذبه‌های استان گردد.
جنگل‌های استان کردستان
وجود جنگل در مناطق غربی استان با مساحتی نزدیک به ۲۴۲۱۵۸ هکتار از مهمترین عارضه‌های طبیعی کردستان به شمار می‌روند. که حدود ۱۰درصد از مساحت استان را پوشانده است. اساسا جنگل در برنامه‌ریزی تورهای طبیعت‌گردی کردستان، هنوز جایگاه خود را به دست نیاورده است و حتی بیشتر جنگل‌ها که عمدتا درخت بلوط است نام مشخصی مانند سایر مناطق کشور ندارند اما در تورهای طبیعت‌گردی بیشتر چشم انداز زیبای آنها در کنار کوهستان‌های رفیع و رودخانه‌های خروشان مورد توجه طبیعت‌گردان بوده است. تا جائی‌که در تورهای طبیعت‌گردی کردستان چیزی با عنوان جنگل‌نوردی کمتر مورد توجه بوده است. شاید غلبه کوه بر جنگل و ارتفاع به‌نسبت کوتاه درخت‌های بلوط کمتر انگیزه پیاده‌روی در جنگل را به وجود آورده است با این وجود جنگل منبع مهم اکسیژن و حیات و مامن زندگی حیوانات بومی و پرندگان استان است که باید با حفظ قوانین زیست محیطی بیشتر مورد توجه طبیعت‌گردان و برنامه‌ریزان تورهای داخلی قرار گیرد. با این وصف مهمترین مناطق جنگلی استان که تورهای طبیعت گردی در ان اجرا می‌شود شامل :
– جنگل های منطقه کوسالان مابین روستاهای دورود ، رزاب ، دگاگا و کولیج
– جنگل های اطراف دریاچه زریوار مسیر روستاهای برده رش، ینگیجه، کانی سانان و سردوش
– جنگل های جنوب مریوان در منطقه سیاناو
– جنگل های منطقه تاجوان شهرستان بانه
معرفی مهمترین مناطق طبیعت‌گردی استان
به علت وجود کوهستان‌های رفیع، جنگل‌های سرسبز و رودخانه‌های خروشان به همراه دشت‌های بلند بیشتر مناطق کردستان دارای ظرفیت‌های طبیعت‌گردی هستند که از جمله می‌توان به:
– منطقه هورامان در شهرستان سرو آباد
– منطقه ژاوه رو و آبیدر در شهرستان سنندج،
– منطقه سورین و بویین و طبیعت زیبای اطراف بانه
– منطقه سارال و چل چمه در دیواندره،
– منطقه سرشیو شمالی در شهرستان سقز به همراه حاشیه سد زرینه رود در این شهرستان،
– مناطق ژاوه رو شرقی و مسیر پالنگان در کامیاران،
– منطقه سرشیوجنوبی به همراه منطقه پیرامون دریاچه زریوار و مناطق جنگلی در شهرستان مریوان،
– منطقه حفاظت شده شهرستان بیجار،
– منطقه بدر و پریشان در شهرستان قروه
– و لیلاخ شمالی در دهگلان از مهمترین مناطق طبیعت گردی استان کردستان به شمار می‌روند.
منبع: ماهنامه سفر شماره ۵۹ مهر ۱۳۹۵
www.safar.me
