علاوه بر بهداشت عمومی و اهمیت حفظ آن برای مقاصد بازتولیدی، زنان به خاطر ویژگیهای آناتومیک و جایگاه اجتماعی-فرهنگی به خصوص، با مسائل بهداشتی و سلامتی خاصی در ارتباط هستند. از دیدگاه سازمان بهداشت جهانی، ابتلا به بیماری ایدز، سقط جنین غیرایمن و حاملگیهای ناخواسته برخی از مهمترین عوامل تهدیدکننده سلامت زنان و دختران نوجوان و جوان دانسته شده است که شایسته ی بررسی و توجه ویژه ی دولت هاست.
ایران در چند دهه ی اخیر به پیشرفت های چشمگیری در زمینه ی ارتقای سلامت و بهداشت جامعه و زنان دست پیدا کرده است. طوری که تغییرات اساسی در نرخ مرگ و میر نوزادان، سلامت زنان در دوران بارداری و افزایش امید به زندگی رخ داده است. با این وجود به نظر می رسد در زمینه ی بهداشت جنسی در وضعیت خوبی قرار نداریم. هشدارهای اخیر در زمینه ی افزایش ابتلا به بیماری های مختلف به دلیل برقراری روابط کنترل نشده ی جنسی نشان دهنده ی این است که اطلاع رسانی و آموزش کافی در این زمینه ها وجود ندارد.
نوشته‌های مرتبط
البته انتقال بیماری ها از طریق روابط جنسی در کشورهای توسعه یافته که به لحاظ بهداشتی و شاخص های سلامت در سطح بالایی قرار دارند نیز وجود دارد، در ایران، عدم وجود آموزش جنسی مناسب در نظام آموزشی کشور به بروز این مسائل دامن زده است. آموزش رسمی روابط جنسی اخیرا در سطح بسیار محدودی در دوره های راهنمایی و متوسطه در قالب های درس ها یا برنامه های مشاوره ای (نه در تمام مدارس و نه به شکل رسمی و مدون) به وجود آمده است. ولی برای بسیاری درس تنظیم خانواده که در دانشگاه ارائه می شود اولین آموزش رسمی ای است که دریافت می کنند. درسی که چنان چه از نام اش بر می آید بیش از آن که به آموزش های روابط بپردازد به روش های جلوگیری از بارداری می پردازد.
این در حالی است که بسیاری از دختران جوان در کشورهای در حال توسعه، در سنین پایین ازدواج می کنند طوری که یا پیش از ورود به دانشگاه با مسائل جنسی و تنظیم خانواده برخورد داشته اند و یا این که اصلا وارد دانشگاه نمی شوند. ضمن این که در همین کشورها در میان دختران ۱۵ تا ۱۹ ساله، بارداری های نا خواسته و عوارض ناشی از آن به عنوان یکی از علل و عوامل مرگ و میر دختران نوجوان محسوب می شود.
در کشورهای در حال توسعه، سالانه بیش از ۵۰۰ هزار نفر زن در اثر زایمان می میرند. بنا به گزارش سازمان بهداشت جهانی، روش های پیشگیری از باروری در طول ۳۰ سال اخیر توانسته است تا اندازه ای از تعداد زنانی که در اثر زایمان جان می دهند، بکاهد. پیشگیری از بارداری یک دستاورد مهم در زندگی بشر و به خصوص در زندگی زنان است که باید به درستی آموزش داده شده و به عنوان یک حق به رسمیت شناخته شود.
هم چنین سقط جنین های غیر ایمن توسط افراد غیر متخصص و در محیط های غیر بهداشتی که در تمام نقاط جهان اتفاق می افتد نیز از تبعات بارداری های ناخواسته در سنین کم است که خود یکی از پیامدهای نبود آموزش های درست است. بدیهی است حل مشکلات بهداشتی و سلامتی ناشی از این مسائل با پاک کردن صورت مساله حل نمی شود. معضل بارداری های ناخواسته (چه پیش و چه پس از ازدواج) یک واقعیت موجود است که نیاز به توجه جدی دارد.
ضمن این که عوامل بیولوژیکی، فقدان دسترسی به اطلاعات و خدمات بهداشتی و پزشکی، آسیب پذیری اقتصادی و نابرابری در روابط جنسی، سبب می شود که زنان جوان بیشتر در معرض مسائل و آسیب های ناشی از روابط جنسی باشند. برای نمونه آمارها نشان می دهد که ابتلا به بیماری ایدز در میان زنان از طریق روابط جنسی افزایش یافته است.
از طرفی ویژگی های فرهنگی و تابویی بودن مکالمه در ارتباط با مسائل جنسی حتی میان نزدیک ترین اعضای خانواده، به مشکلات موجود دامن می زند و نیاز به آموزش رسمی را ضروری تر می سازد. به نظر می رسد به تعویق انداختن آموزش تا دوران تحصیل در دانشگاه یکی از معضلات این حوزه است که نیازمند توجه جدی است.
نویسنده: لادن رهبری
contact ladan rahbari at:
rahbari.ladan@gmail.com
