پدرخوانده (۱۹۷۲-۱۹۹۰)؛ کوته‌نوشت‌هایی بر فیلم‌های بزرگ قرن بیستم(۱۲)
فرانسیس فورد کاپولا (۱۹۳۹) فیلمساز آمریکایی را می‌توان از برجسته‌ترین نمایندگان دوران طلایی هالیوود در دهه‌های ۶۰ تا ۸۰ دانست. هرچند او شاهکارهایی چون «پتون»(۱۹۷۰)، «اینک آخرالزمان» (۱۹۷۹)، «گتسبی بزرگ» (۱۹۷۴) و «جوانی بدون جوانی» (۲۰۰۷) را نیز در کارنامه خود دارد، اما سه‌گانه «پدرخوانده» (۱۹۷۲-۱۹۹۰) به باور نظریه‌پردازان سینما بهترین فیلم او به حساب می‌آید. فیلمی که مارلون براندو و آل پاچینو در آن بازی‌های خیره‌کننده‌ای ارائه دادند: تصویری دقیق درباره سیستم مافیایی ایتالیایی از درون و در طول سه نسل: از ورود نخستین مهاجران تا تبدیل مافیا به یک سرمایه‌داری متعارف.
نوشته‌های مرتبط
فیلم کاپولا، صرفا روایتی جنایی نیست، بلکه می‌توان آن را یک «اتنوگرافی» جذاب از یک جماعت فرهنگی مشخص در طول بیش از نیم قرن دانست. نگاه بی‌طرفانه فیلم که انتقادات زیادی را نیز به بهانه تقدس دادن به خشونت متوجه آن کرد، نه در پی توجیه جنایت سازمان‌یافته بلکه در پی درک فرهنگ خاص در دورانی خاص است. هم از این رو این سه گانه را باید از برترین فیلم‌های تاریخ سینما دانست برخی از منتقدان پدرخوانده را سرآغاز ژانری جدید از فیلم‌های مافیایی و خشونت‌بار دانستند که در سالهای بعد به وفور ساخته شدند، اتهامی که به خودی خود نادرست نبود اما در این میان نمی‌توان کاپولا را مقصر به حساب آورد و پدرخوانده را نوعی تقدس بخشیدن به جنایت و زیباسازی مافیا دانست. کاری که کاپولا در پدر خوانده کرد، نشان دادن ساختار درونی مافیای مادر اروپایی یعنی مافیای ایتالیایی بود که اصل و اساسش نظام خویشاوندی است و از این لحاظ کاری موفق ارائه داد. اما برعکس این ادعا که او صحنه‌های خشونت‌بار را با زیبایی روابط خانوادگی، لطافت بخشیده نوعی حسدورزی هالیوودی تلقی می شود و به گمان ما اتفاقا پدرخوانده در برتری دادن به تصویر خانواده بر جنایت و به خصوص تصویر گذار از جنایت های زیرزمینی خشونت بار به سرمایه داری و فساد اداری و سیاسی بسیار موفق بود.
در سالهای بعد برعکس، تمایلی دوباره به فراموش کردن نقش نظام خویشاوندی در مافیا گسترش یافت. در این رابطه البته نباید چرخشی اساسی را که ورود مافیای روس پس از فروپاشی شوروی پیشین در روابط جهانی داشت نادیده انگاشت زیرا این مافیا در آن واحد هم بسیار کمتر به روابط خانوادگی وابسته بود هم درجه خشونت در آن بسیار بیشتر بود. اما در خود ایتالیا نیز از سالهای دهه ۱۹۸۰ مافیا بیش از پیش خشونت را در رده نخست کار خود قرار داد.
مشخصات فیلم: The Godfather ,1972 ,1974,1990 Francis Ford Coppola, 175, 202, 162 minutes, US.
لینک در کانال تلگرامی فیلم‌های بزرگ قرن بیستم همراه با سکانس‌هایی از آن https://t.me/iiaccinema/76