مرگ، پدیده ای فراگیر است و همواره یکی از دغدغه ها و پرسش های اصلی بشر بوده است. درعین‌حال اندیشه های مرتبط با مرگ در یک زمینۀ اجتماعی شکل می گیرند؛ و سنت‌های دینی یکی از منابع اصلی برای پاسخگویی به مسئلۀ مرگ و غلبه بر تجربه های ناخوشایند مرتبط با آن بوده اند. درعین‌حال، با اشاعۀ نظام های معنابخش غیردینی در جامعۀ جدید، این پرسش مطرح می شود که افراد در نظام های معنابخش غیردینی چگونه با مسئلۀ مرگ و دغدغه های مرتبط با آن مواجه می‌شوند. موضوع موردمطالعه در این مقاله از این حیث اهمیت دارد که مسئلۀ مرگ، موضوع تأمل و تفکر بسیاری از اندیشمندان و بزرگان تاریخ اندیشه بوده است و همچنین، برای تک‌تک انسانها در هر جایگاه اجتماعی مرگ و پرسش های مرتبط با آن یک دغدغۀ جدی بوده است. بنابراین هر مطالعۀ تجربی در خصوص آن، به‌خصوص مطالعه جامعه‌شناختی، از اهمیت بالایی برخوردار است. پرداختن به مرگ و مرگ اندیشی نه‌تنها شناخت ما را نسبت به این مسئله افزایش می‌دهد، بلکه ما را در برخورد بهتر با این امرِ گریزناپذیر یاری می کند.
علاوه بر این، مقالۀ حاضر قصد دارد به تفاوت در نوع مرگ اندیشی و به‌طورکلی، نگرش به مرگ و مرگ آگاهی افرادی که دارای انواع متفاوتی از اعتقادات دینی هستند بپردازد. این موضوع از حیث اهمیت دارد که جامعه ایران و به‌خصوص جوانان و دانشجویان با افکار و دیدگاه های جدید فکری و فلسفی آشنا شده و تحت تأثیر آنها تغییراتی در دیدگاه ها و نگرش های آنها پیش آمده است. این مطالعه نشان می دهد آیا در خصوص موضوع بااهمیتی همچون مرگ هم با دیدگاه ها و نگرش های تازه مواجه هستیم یا نه؟، و آیا اندیشه ها و نظام های معنایی بدیلی برای دیدگاه های دینی مرسوم در جامعه شکل گرفته است یا خیر؟، و از این حیث دارای اهمیت نظری و تجربی است. و آخر اینکه، با توجه به ناچیز بودن مطالعات جامعه شناسانه دربارۀ موضوع مرگ در ایران، مطالعاتی از این نوع می تواند در جهت گسترش و رشد حوزۀ «جامعه شناسیِ مرگ» در ایران گامی بردارد و به‌نوبه‌ی خود سهمی در توسعه معرفت علمی در این زمینه ایفا کند.
نوشته‌های مرتبط
افزون بر این، داده های پژوهش با نمونه‌گیری هدفمند و نمونه گیری نظری و از طریق مصاحبه باز و عمیق گردآوری شده و برای تجزیه‌وتحلیل اطلاعاتِ به‌دست‌آمده، از روش نظریۀ زمینه ای استفاده شده است. نتایج مطالعه در هشت مقولۀ عمده صورتبندی شده اند. «مرگ اندیشیِ معطوف به زندگی» به‌عنوان مقولۀ هسته مطرح شده و مرگ اندیشی دانشجویان در دو نگرش لاهوتی (دینی) و ناسوتی (غیردینی) باهم مقایسه شده است.
نویسندگان این مقاله: سید حسین سراج زاده، مقصود فراستخواه، مسعود زمانی مقدم
مقاله در فایل پیوست و نیز در لینک زیر در دسترس است:
http://jcsc.iaocsc.ir/article_16821_2455.html