کتاب «زنان و کیفیت زندگی؛ با نگاهی به کیفیت زندگی زنان در شهر» تالیف خانم دکتر فریبا سیدان عضو هیات عملی دانشگاه الزهرا؛ عنوان اولین کتاب درباره کیفیت زندگی زنان به زبان فارسی است. این کتاب که در ۲۴۶ صفحه تنظیم شده، توسط نشر تیسا و در سال ۹۷ وارد عرصه نشر شده و شامل پنج فصل مفصل درباره زنان و کیفیت زندگی، کیفیت زندگی و فضاهای شهری، ادراک زنان از کیفیت زندگی در فضاهای شهری، اشتغال و کیفیت زندگی و مهاجرت و کیفیت زندگی زنان در شهر است.
کتاب با مقدمه ای جامع و علمی از مولف شروع می شود. مقدمه ای که گزارشی دقیق از محتوای کتاب داده و مخاطب را در تسلط به هسته اصلی بحث، همراهی می کند. مولف از چگونگی شکل گیری و رشد مفهوم کیفیت زندگی در دهه های اخیر گفته و بر این باور است که شکافهای جنسیتی موجود در حوزه های خصوصی و عمومی زندگی زنان، کیفیت زندگی آنان را متاثر کرده و تاثیرات سوئی بر پیشرفت توانایی ها و انتخابهای آزادانه آنان در زندگی داشته و از همین رو باید مورد توجه بیشتر برنامه ریزان و سیاستگذاران قرار گیرد.
نوشته‌های مرتبط
فصل اول کتاب با عنوان زنان و کیفیت زندگی؛ کیفیت زندگی زنان را ماوراء تامین رفاه و آسایش دانسته و تلاش می کند تا عوامل مختلف موثر بر کیفیت زندگی زنان را با توجه به نیازهای اساسی و نقشهای اجتماعی آنان شرح داده و رابطه توسعه جنسیتی پایدار و کیفیت زندگی را تجزیه و تحلیل کند. توسعه انسانی، نظریه اصلی مورد نظر مولف در این بخش از کتاب است. وی نیازهای زنان را در دو دسته نیازهای استراتژیک و نیازهای عملی دسته بندی کرده و نیازهای استراتژیک را شامل قدرت تصمیم گیری یا کنترل بر منابع دانسته و نیازهای عملی زنان را نیازهای مرتبط با مسئولیت و وظایف سنتی آنان برشمرده و نتیجه می گیرد که انسانها به منظور دستیابی معنادار به کیفیت زندگی باید قابلیت های اساسی را کسب کنند و در این راه باید از خودمختاری و آزادی در عمل برخوردار بوده و توانایی گزینش آگاهانه را داشته باشند.
در فصل دوم کتاب با عنوان زنان، کیفیت زندگی و فضاهای شهری؛ مولف به بررسی کیفیت زندگی زنان در شهرها پرداخته و با طرح مباحثی در زمینه طراحی فضاهای شهری و نیازهای زنان در این فضاها از امنیت رفت و آمد، خدمات و حمل و نقل عمومی و کیفیت زندگی زنان در شهر سخن گفته است. در این بخش از کتاب نظریاتی که فضا را امری اجتماعی می دانند و به همین دلیل فضاهای شهری را برساخته ای اجتماعی می انگارند؛ مدنظر مولف قرار گرفته و پس از آن از تحقیقات متنوعی که تا کنون در بررسی نسبت زنان با فضاهای شهری انجام شده، یاد شده است.
اینکه زنان چه ادراکی از فضاهای شهری دارند، این فضاها را چگونه درک می کنند و در نهایت در تعامل با این فضا از چه روشهایی بهره می گیرند هسته اصلی بحث فصل سوم کتاب «زنان و کیفیت زندگی با نگاهی به کیفیت زندگی زنان در شهر» است. مباحثی چون نیاز استراتژیک زنان به امنیت در فضاهای شهری، تجارب زنان از امنیت در شهر تهران، ترس زنان از فضاهای شهری، امنیت زنان، درک و تجربه آنان از کیفیت معابر شهری و نحوه و چگونگی تردد در شهر از جمله مباحث خواندنی این فصل از کتاب است. ابتکار مولف در دست زدن به مطالعه ای کیفی از تجربه و ادراک زنان تهران از شهر، با انجام مصاحبه های عمیق همراه شده و به جذابیت علمی این فصل افزوده است.
اشتغال زنان، بحث محوری فصل چهارم این کتاب است. اشتغال و نسبت آن با کیفیت زندگی زنان، اقتصاد و دوگانگی های جنسیتی، تقسیم کار خانگی، نحوه برقراری تعادل میان حرفه و مسئولیتهای خانوادگی، به حاشیه رانده شدن زنان در اشتغال شهری و موانع زنان در راه ارتقاء شغلی از جمله مباحث این فصل است. مولف در ابتدای فصل با تشریح روند اشتغال زنان ایران در دهه های اخیر؛ از چگونگی به حاشیه رانده شدن آنان با اشتغال در بخش های غیررسمی، دستمزد کم، شرایط نامطلوب کار و … سخن گفته و نشان داده که هر یک از این عوامل چه تاثیرات منفی بر کیفیت زندگی شغلی زنان در شهرهای ایران داشته است.
در بخش پنجم؛ نسبت مهاجرت و کیفیت زندگی زنان در شهر مورد بررسی قرار گرفته و افزایش مهاجرت زنان به شهرها و تاثیرات آن بر کیفیت زندگی زنان با توجه به توازن جنسیتی در مهاجرت، روند جهانی شدن و افزایش مهاجرتهای بین المللی زنان مدنظر قرار گرفته است.
از آنجائیکه بهبود زندگی و رشد قابلیتهای انسانی زنان یکی از معیارهای اصلی توسعه یافتگی جوامع امروزی محسوب می شود و اکثر شاخصهای ارزیابی بین المللی؛ توانمندی و کیفیت بالای زندگی زنان را جزئی از رشد ملی می دانند، پرداختن به موضوع کیفیت زندگی زنان جای تحسین دارد. از سویی دیگر و از جنبه داخلی نیز تا کنون کتابی در زمینه کیفیت زندگی زنان به زبان فارسی تالیف نشده و این دو دلیل، نشانگر آن است که کتاب «زنان و کیفیت زندگی با نگاهی به کیفیت زندگی زنان در شهر» خانم دکتر سیدان، کتابی در خور تامل است. مولف از دانشی جامع در این خصوص برخوردار بوده و با استفاده از نظریات متنوع جامعه شناسی توانسته نظرات خود را به خوبی تحلیل نموده و کتابی ارزشمند تالیف کند. مطالعه این کتاب ارزشمند و قابل ارجاع به کلیه علاقمندان مسائل زنان توصیه می شود. لازم است برنامه ریزان و سیاستگذاران شهری نیز این کتاب را مطالعه کنند و به این وسیله آگاه شوند از عوامل شهری موثر بر ارتقاء کیفیت زندگی زنان.
