غنچه های سرخ را کنون که میتوانی برچین…زمان سالخورده در گذر است…همین گلی که امروز لبخند میزند…فردا خواهد مرد. انجمن شاعران مرده با شروع ترمی در پیش دانشگاهی دلتون آغاز میشود.دبیرستانی پسرانه با سابقه ای درخشان که با نظم و ترتیب و اجبار، دانش آموزان را برای ورود به دانشگاه آماده میکند؛ ولی با حضور دبیر جدید ادبیات انگلیسی هیچ چیز همانند سابق نخواهد بود. فیلم در ابتدا فضایی پُر شور را برایمان به تصویر میکشد و با کمک تصاویر دانش آموزان شاداب و سکانس های زیبا از پرواز پرندگان ما را به وجد می آورد ؛ در ادامه کارگردان با استفاده از نشانه های مختلف که سردی را به بیننده القا میکند مخاطب را به هدفی که داشت میرساند تا به نقطه ی زخمدار فیلم و حرف های تلخ آن میرسیم. انجمن شاعران مرده فیلمی درباره ی امید است و آرزو، شور و شوق و عشق. تقابل نظم و اشتیاق ، تقابل دبیر های سخت گیر و خشک در برابر دبیری که روح نو و تازه در دانش آموزان دمیده است. پرواز و اوج گرفتن پرندگان در ابتدای فیلم تلنگری به آزادی میزند. گویی کارگردان(پیتر ویر) قصد دارد بی کلام به ما بفهماند که در قفس نگاه داشتن غاز های وحشی و آزاد، پیامدی جز مرگشان ندارد. فیلم نظم و انظباط افراطی مدرسه و اجبار والدین بر فرزندان را به تصویر میکشد و به طرز کوبنده ای آنها را زیر سوال می برد. پیتر ویر در این فیلم به طرز غریبی نظریات میشل فوکو را به تصویر می کشد.
به نظر میشل فوکو در نظام های اقتدارگرا مرسوم است که قدرت در اختیار دولت باشد و به نام ملت یا حاکمیت قدرتش را از طریق نهاد های مشخص عملیاتی کند؛ نهاد هایی همچون دستگاه اداری، پلیس و ارتش. نهاد هایی که کارشان انتقال قدرت دولت، اجرای آن و مجازات نافرمانان است. اما به باور وی قدرت سیاسی، نهاد های کارگذار دیگری نیز دارد که به ظاهر اینگونه پنداشته میشود که هیچ وجه اشتراکی با قدرت سیاسی ندارند؛ نهاد هایی مانند مدرسه، دانشگاه، رسانه های جمعی و… که به نظر میرسد مستقل اند ولی در واقع اینگونه نیست. مدرسه، دانشگاه و سایر نظام های آموزشی که ظاهرا قرار است تنها دانش را گسترش دهند، در حقیقت ایجاد شده اند تا قدرت را در دستان نظام حاکم نگه داشته و دیگر طبقات و گروه های اجتماعی را از دسترسی به این قدرت محروم سازند. به نظر فرکو بنیاد کنش های آزادی خواهانه در جوامع اقتدار گرا باید انتقاد از کارکرد نهاد هایی باشد که به ظاهر بی طرف و مستقل اند. بنابراین بر اساس این نظریه انجمن شاعران مرده نقدی است نمادین بر نظام های اقتدارگرا .سیستم اقتدارگرایانه حاکم بر این مدرسه از مدیران مدرسه و خانواده ی دانش آموزان تشکیل شد اند. هدف این نظام آموزشی ساختارمند کردن دانش آموزان در چارچوب ارزش های حاکم بر جامعه است. مدیران مدرسه هرگونه کنش آزادی خواهانه را به صلاح دانش آموزان و به تبع آن جامعه نمی دانند و نظام خانواده نیز در همراهی با این سیستم اقتدارگرا، هرگونه نگرش متفاوت فرزندانشان را خطری برای خود و جامعه می پندارند و با خود می اندیشند که این ساختارگریزی مجالی برای ادامه ی حیات در جامعه نمی یابد.
نوشته‌های مرتبط
سرانجام فیلم به پایانی تراژدیک می رسد و در انتها بوی مرگ و خاموشی از سایه ی “نیل پری” (با بازی رابرت شان لئونارد) بر می خیزد و با این سکانس گویی کارگردان در گوشمان زمزمه میکند که هنگامی که آرزوهایت را سرکوب کنند تنها سایه ای سرد و بی روح از تو باقی میماند. انجمن شاعران مرده در این جمله خلاصه می شود: سکوت نکن، آرزوهایت را فریاد بزن.
