انسان شناسی و فزهنگ
انسان شناسی، علمی ترین رشته علوم انسانی و انسانی ترین رشته در علوم است.

نماز و روزه در سنت کلیسای شرق آشوری

عبادت و روزه داری سنتی پایدار در بین تمام ادیان محسوب می شود که هر یک دستورالعمل ها و شیوه های خاص خود را برای آن ارائه می دهند.در مسیحیت، نماز تکلیف فردی است که شخص را درگیر قید و بند خاصی نمی کند. طهارت و تمیزی در هر زمان برای یک مسیحی واجب است، حال این تمیزی گاه نماز باشد یا خواب. بنابراین شستشوی ویژه ای برای نماز خواندن در مسیحیت وجود ندراد. موعد نماز نیز سفارش شده، نیست. اما طبق یک سنت قدیمی، اغلب مسیحی ها صبح زود، ظهر و شب رو به شرق نماز می خوانند در کتاب مقدس مردم هنگامی نماز می خواندند که زانو زده اند یا ایستاده اند . متن نماز توسط عیسی مسیح(ع) به حواریونش آموزش داده شده است:

ای پدر ما که در آسمانی

نام مقدس تو گرامی باد.

ملکوتت برقرار گردد.

خواست تو آن چنان که در آسمان مورد اجراست،

بر زمین نیز اجرا شود

نان روزانه ما را امروز نیز به ما ارزانی دار

خطاهای ما را بیامرز چنان که ما نیز آنان را که به ما بدی کرده اند، می بخشیم

ما را از وسوسه ها دور نگاه دار و از شیطان حفظ فرما؛

زیرا ملکوت و قدرت و جلال تا ابد از آن توست.

آمین!

مسیح(ع) یارانش را از نماز ریا کارانه بر حذر می دارد و از آنان می خواهد نماز را در تنهایی بخوانند و از تکرار اوراد فراوان پرهیز کنند (متی، باب ۶ آیات ۵ الی ۱۸) . تنها نماز همگانی در مسیحیت روزهای یکشنبه و در نمازخانه کلیسا بر گزار می شود. نمازهای روزانه نیز توسط افراد در منزل خوانده می شود. برخی از افراد در منزل مکان ویژه ای را برای نماز خواندن اختصاص می دهند. جز این کشیش و شماسان، نمازهای روزانه ویژه ای دارند که در داخل نمازخانه کلیسا ادا می کنند (الف ۳، ۲۰ و ۱۷).

روزه

در بین آشوری ها سه نوع روزه مرسوم است که شباهت های عمده ای با یکدیگر دارند. روزه برای یک فرد مسیحی اجباری است، اما عدم روزه گرفتن با مجازات خاصی همراه نیست. مسیح (ع) روزه گرفتن پس از صعود به آسمان را امری اجباری کرده است (متی، باب ۹، آیات ۱۴ الی ۱۶). طبیعی است که روزه با تحریم غذایی ویژه همراه است. برداشت یک مسیحی از روزه، نخوردن مواد پروتئینی است. به طور کلی سه نوع روزه در بین آشوری ها مرسوم است. روزه بزرگ و کوچک، روزه هفتگی و روزه نینوائیها.

روزه هفتگی

شرکت در مراسم عشای ربانی با روزه ویژه ای همراه است. افرادی که قصد شرکت در مراسم یکشنبه را دارند، معمولاً شب قبل اقدام به گرفتن روزه می کنند. به این ترتیب که از ساعت ۱۲ نصف شب به بعد هیچ نوع خوراکی مصرف نمی کنند. این تحریم غذایی تا ساعت ۱۱ صبح روز بعد ادامه پیدا می کند و فردا پس از خوردن نان و شراب مقدس مجاز به خوردن مجدد هستند. البته شرط لازم برای شرکت در مراسم، گرفتن روزه نیست اما شرط واجب برای تناول نان و شراب رعایت این قانون است. یعنی فرد می تواند بدون روزه گرفتن نیز در مراسم شرکت کند اما حق خوردن نان و شراب مقدس را ندارد. گرفتن این روزه برای کشیش ها، شماسان و گروه کر کلیسا اجباری است (الف ۲، ۳، ۱۲).

روزه کوچک و بزرگ

بزرگترین روزه مسیحی ها، روزه پنجاه روزه ای است که به روزه بزرگ نیز شهرت دارد. این روزه پنجاه روز قبل از عید قیام شروع می شود و با اجرای مراسم عشاء ربانی در روز عید به پایان می رسد. روزه کوچک نیز که بیست و پنج روز ادامه دارد قبل از سال نو میلادی آغاز می شود و با عید میلاد به پایان می رسد. در هر دوی این روزه ها افراد به ترتیب پنجاه و بیست و پنج روز از خوردن گوشت، لبنیات و حبوبات پرهیز می کنند و اغلب به تناول غذاهای گیاهی می پردازند. گشودن روزه پس از خوردن نان و شراب ممکن می شود. در بین آشوری ها رسم است، پس از شرکت در مراسم در منزل حلیمی به نام هریسه /harise / تهیه می کند و با مصرف آن جشن می گیرند. این حلیم ترکیبی از گوشت و حبوبات است. خوردن کله پاچه نیز در بین برخی از افراد مرسوم است (الف،‌۲۰ و ۱۴).

روزه نینوائی ها

روزه هایی که قبلاً ذکر شد، در بین تمام مسیحیان مشترک است اما روزه نینوائی ها مختص آشوری هاست. این روزه منسوب به حضرت یونس(ع) است. یونس (ع) فرمان خداوند را برای ارشاد مردم نینوا اجابت نکرد چرا که از شقاوت و درشتی بزرگان نینوا هراسان بود. یونس(ع) در داخل کشتی از نینوا دور می شد که طوفانی سهمناک در گرفت. ملاحان قرعه انداختند که این طوفان به سبب معصیب کدام یک از مسافران رخ داده، قرعه به نام یونس نبی افتاد. وی خود را به دریا افکند طوفان آرام گرفت اما ماهی بزرگی او را بلعید. یونس (ع) سه شب و سه روز داخل شکم ماهی به زاری پرداخت و بعد از نجات به سمت شهر نینوا راهی شد و به آن ها هشدار داد که پس از چهل روز نینوا با خاک یکسان خواهد شد. اهل شهر بیمناک شدند و پس از توبه، چهل روز روزه گرفتند خداوند نیز بر آنان رحم آورد و نینوا ویران نشد. آشوری ها در قرن پنجم میلادی به علت طاعون خطرناکی که ناحیه بین النهرین را فرا گرفته بود، این روزه را تجدید کردند و چون طاعون از بین رفت پاتریارک وقت، روزه نینوا را برای همه کلیساها اجباری کرد. امروزه کلیساهای شرق آشوری و کلدانی این روزه را با مراسم نماز ویژه که در طی سه روز به مدت شش الی هفت ساعت طول می کشد، اجرا می کنند. شروع این روزه در فوریه یا بهمن ماه است و طبق تقویم آشوری در روزهای دوشنبه، سه شنبه و چهار شنبه می باشد. به این روزه، سه روز با عوتا نیز می گویند یعنی سه روز التماس به خداوند. نحوه روزه گرفتن نیز متنوع است. برخی از افراد که تحمل بالایی دارند در طی این سه روز هیچ غذایی نمی خورند. برخی از صبح زود تا غروب و برخی نیز از صبح تا ظهر غذایی تناول نمی کنند و در موقع افطار نیز از خوردن گوشت، حبوبات و لبنیات پرهیز می کنند (الف، ۵ و ۱۳ و ۲۱).

این مطلب بخشی از پژوهشی میدانی و اسنادی است و متن منتشر شده برای جلوگیری از تقلب های احتمالی فاقد منابع است. نقل قول و هر گونه انتشار این مطلب بدون اجازه کتبی و رسمی موسسه انسان شناسی و فرهنگ ممنوع و قابل پیگرد قانونی است.