نقش گروه های اجتماعی-فرهنگی در شکل گیری کوی های مسکونی دوره پهلوی دوم در تهران

سیده مهسا کامی شیرازی؛ حسین سلطان زاده؛ فرح حبیب

چکیده

افزایش جمعیت، کمبود زمین و شیوه­های معماری نوین، طراحان را به ساخت مجتمع­‌های مسکونی سوق داد. در ایران ساخت کوی­‌های مسکونی برای اقشار مختلف اجتماع از دوره­ی پهلوی دوم آغاز شد. رابطه­ بین بنیان­‌های اجتماعی و فرهنگی قشر ساکن در مجتمع­‌های مسکونی و معماری مسکن از مسائل اساسی است که عدم توجه به آن می­‌تواند فعالیت‌­های ساکنان را مختل نماید. هدف پژوهش بررسی نقش گروه‌های اجتماعی-فرهنگی در چگونگی شک‌ل­گیری کوی­‌های مسکونی دوره­ پهلوی دوم در تهران است. گروه­‌های اجتماعی- فرهنگی در شکل‌­گیری فضاهای شهری و به تبع آن معماری نقش داشته­اند. این پژوهش چگونگی این تأثیرگذاری را به روش تاریخی-تفسیری تحلیل می­‌کند. منابع اطلاعاتی، مطالعات کتابخانه­‌ای و اسنادی بوده و نمونه­ کوی‌­های مسکونی پهلوی دوم در تهران بر اساس گروه اجتماعی- فرهنگی ساکنان آن اعم از کارگری (پایین)، کارمندی (متوسط) و مرفه (بالا) گزینش شده و با توجه به شاخص­‌های اجتماعی-فرهنگی مسکن مورد ارزیابی قرار گرفتند. تحولات دوره پهلوی دوم و ویژگی­‌های فرهنگی معیشتی ساکنان کوی­‌های مسکونی بر معماری خانه‌­ها تأثیر گذاشته است. در مسکن گروه­‌های پایین با درآمد کم، برنامه­‌های دولتی و توان مالی اندک ساکنان باعث بروز سادگی در شکل­‌گیری فضاهای مسکونی و کاهش کمیت و کیفیت شاخص‌­های اجتماعی- فرهنگی مسکن شده است. در مسکن گروه­‌های متوسط و مرفه تحول در طرح خانه‌­ها به صورت دوبلکس نمایانگر تمایز اجتماعی این گروه بوده و شاخص‌­های کمی و کیفی مسکن افزایش یافته است.

کلیدواژه‌ها
پهلوی دوم؛ فرهنگ معیشتی؛ قشر کارگر؛ قشر متوسط؛ قشر مرفه؛ کوی مسکونی؛ گروه اجتماعی فرهنگی

مجله علمی پژوهشی پژوهش‌های انسان شناسی ایران، دوره ۷، شماره ۲ – شماره پیاپی ۱۴، پاییز و زمستان ۱۳۹۶، صفحه ۲۵-۴۹

برای مطالعه متن کامل مقاله به لینک زیر در سامانه مجله علمی پژوهشی پژوهش‌های انسان شناسی ایران مراجعه کنید:

https://ijar.ut.ac.ir/article_69468.html