لیلا اردبیلی و بلقیس روشن(۱۳۹۱).مقدمه ای بر معناشناسی شناختی، تهران: انتشارات علم
علوم شناختی دانشی میانرشتهای است که ادعا میکند رشته‌هایی مانند هوش‌مصنوعی، فلسفه، زبان‌شناسی، روان‌شناسی، عصب‌شناسی و غیره… اساساً یکسان هستند و صرفاً در جنبههای روساختی مانند روش‌شناسی و اینکه کدام جنبه خاص از علم را مورد بررسی قرار میدهند از هم متفاوتند. مدت‌ها مطالعه زبان و مطالعه شناخت دو عرصه جدا از هم در نظر گرفته میشد و به ندرت زبان را نوعی عملکرد شناختی بنیادین به‌شمار میآوردند. ولی در چند دهه اخیر زبان و به تبع آن مقوله‌بندی و فهم انسان به عنوان کارکرد بنیادین ذهن در نظر گرفته می‌شود و علوم شناختی این دو حوزه مطالعه را با هم ادغام کرده‌اند. بنابراین دیگر زبان به عنوان پدیدهای جدا و مستقل محسوب نمیشود بلکه در حال حاضر زبان‌شناسان از مطالعه ذهن و کارکردهای آن صحبت میکنند. در زبان‌شناسی شناختی، زبان یکی از جلوههای کارکرد شناختی ذهن است و اندیشمندان این رشته برای پی بردن به سازوکار ذهن و مغز از زبان و به‌خصوص نگاشتهای ذهنی که در زبان وجود دارند برای تبیین کارکردهای شناختی ذهن استفاده میکنند.
نوشته‌های مرتبط
معناشناسی شناختی نیز که یکی از شاخه‌های اصلی زبان‌شناسی شناختی به‌شمار می‌رود به بررسی رابطه بین نظام مفهومی و ساختار معنایی رمزگذاری شده در زبان میپردازد. به بیان تخصصی‌تر، در معناشناسی شناختی محققان به بررسی بازنمایی دانش(ساختار مفهومی) و سازه معنایی(مفهوم سازی) می‌پردازند. معناشناسی شناختی را می‌توان لنزی در نظر گرفت که از طریق آن می‌توان پدیدههای شناختی را بررسی کرد. تحقیقات در معناشناسی شناختی تا جایی که به معنای زبانی مربوط می‌شود به ارائه الگوهایی از ذهن آدمی گرایش دارند.
این شاخه از علم که در نتیجه تاثیرپذیری زبان‌شناسی از روان‌شناسی گشتالتی و روان‌شناسی شناختی پدید آمده بر این باور است که تکوین مفاهیم و گزاره‌ها، استعاره و مجاز و مقوله‌بندی‌های زبانی و ذهنی از پدیدههای جهان همگی به عنوان بخشی از روند کلی شناخت آدمی از جهان خارج محسوب می‌شوند. به بیان ساده در این شاخه از علم فرایندهای زبانی زیرمجموعه‌ای از فرایندهای شناختی در معنای عام آن به‌شمار می‌آیند.
فهرست عناوین
پیشگفتار
دیباچه
فصل اول معناشناسی شناختی چیست
۱. مقدمه
۱.۱. برخی از اصول معناشناسی شناختی
۱.۱.۱.ساختار مفهومی بدنمند است
۲.۱.۱.بازنمایی معنایی دایرهالمعارفی است
۳.۱.۱. ساخت معنایی، مفهوم‌سازی شده است
۲.۱. پدیدههای مورد بررسی در معناشناسی شناختی
۱.۲.۱. پایه جسمیت یافتگی معنا
۲.۲.۱. ساختار مفهومی
۳.۲.۱. معناشناسی دایرهالمعارفی
۴.۲.۱.نگاشت
۵.۲.۱. مقوله‌بندی
۶.۲.۱. معنای کلمه و چند‌معنایی
۳.۱. روش‌شناسی
۴.۱. خلاصه مطالب
فصل دوم بدنمندی و ساختار مفهومی
۲. مقدمه
۱.۲. طرحوارههای تصوری
۱.۱.۲. طرحواره تصوری چیست
۲.۱.۲. ویژگی‌های طرحوارهها
۱.۲.۱.۲. افکار انتزاعی و طرحواره تصوری
۲.۲.۱.۲. طرحواره تصوری ذاتاً پیش‌مفهومی است
۳.۲.۱.۲. طرحواره تصوری از تعامل با محیط ایجاد می‌شود
۴.۲.۱.۲. طرحواره تصوری بهصورت ذاتی معنادار است
۵.۲.۱.۲. طرحواره تصوری دارای بازنمایی آنالوگی است
۶.۲.۱.۲. طرحواره تصوری می‌تواند بهلحاظ درونی پیچیده باشد
۷.۲.۱.۲. طرحوارههای تصوری با تصویر ذهنی یکی نیستند
۸.۲.۱.۲. طرحوارههای تصوری دارای الگوهای چندگانه هستند
۹.۲.۱.۲. متحرک و مکان ثابت
۳.۱.۲. طرحوارههای تصوری، معنای زبانی و تفکر انتزاعی
۲.۲. ساختار مفهومی
۳.۲. ساختار معنایی
۴.۲. خلاصه مطلب
فصل سوم دیدگاه دایرهالمعارفی
۳. مقدمه
۱.۳. دیدگاه لغتنامهای و دیدگاه دایرهالمعارفی
۱.۱.۳. دیدگاه لغتنامهای
۲.۱.۳. کاستی‌های دیدگاه لغتنامهای
۳.۱.۳. دیدگاه دایرهالمعارفی
۲.۳. معناشناسی قالبی
۳.۳. نظریه قلمروها
۱.۳.۳. قلمرو چیست
۲.۳.۳. قلمروهای انتزاعی و پایه‌ای و طرحواره های تصوری
۳.۳.۳. نظریه قلمروهای پایه‌ای لنگاکر و طرحوارههای تصوری
۴.۳.۳. ویژگی‌های دیگر قلمرو
۴.۳. سازمان شرح صحنه – پایگاه (قلمرو)
۵.۳. خلاصه مطالب
فصل چهارم مقوله‌بندی و الگوهای شناختی آرمانی شده
۴. مقدمه
۱.۴. مقوله‌بندی و معناشناسی شناختی
۱.۱.۴. اصول مقوله‌بندی
۲.۱.۴. اصل نظام مقوله‌بندی
۲.۴. ویژگی مقولههای پیشنمونهای
۳.۴. مشکلات موجود در نظریه پیشنمونهای
۴.۴. نظریه الگوهای شناختی آرمانی شده
۵.۴. ساختار الگوهای شناختی آرمانی‌شده
۶.۴. خلاصه مطالب
فصل پنجم استعاره شناختی
۵. مقدمه
۱.۵. استعاره و پیشینه مطالعات مربوط به استعاره مفهومی
۲.۵. استعاره مفهومی
۳.۵. نظریه استعاره مفهومی
۱.۳.۵. تک‌سویگی در استعاره
۲.۳.۵. انگیزه برای مقصد و مبدا
۳.۳.۵. الزامات استعاری
۴.۳.۵. نظامهای استعاری
۵.۳.۵. استعاره و طرحواره تصوری
۶.۳.۵. اصل ثبات
۷.۳.۵. ماهیت مفهومی استعاره
۸.۳.۵. نهان سازی و برجسته‌سازی
۴.۵. نظریه استعاره اولیه
۵.۵. تشخیص استعاره‌های اولیه از استعاره‌های مرکب
۱.۵.۵. فقر نگاشت
۲.۵.۵. فقدان اساس تجربی واضح
۶.۵. مجاز چیست
۷.۵. مجاز مفهومی
۱.۷.۵. مجاز به مثابه مکانیسم دسترسی
۲.۷.۵. رابطههای تولیدکننده مجاز
۳.۷.۵. ابزار مجاز
۸.۵. تعامل مجازی- استعاری
۱.۸.۵.استعاری– مجازی
۲.۸.۵. پایههای مجازی در استعاره
۹.۵. خلاصه مطالب
فصل ششم نظریه فضاهای ذهنی و ساخت معنا
۶. مقدمه
۱.۶. معنای جمله در معناشناسی صوری
۲.۶. ساخت معنا در معناشناسی شناختی
۳.۶. درباره نظریه شناختی ساخت معنا
۴.۶. ساختمان سازه فضای ذهنی
۱.۴.۶. فضاسازها
۲.۴.۶. عناصر
۳.۴.۶.ویژگیها و روابط
۴.۴.۶. شبکههای فضای ذهنی
۵.۴.۶. نقاط متناظر و رابطها
۶.۴.۶. اصل دسترسی
۷.۴.۶. نقشها و ارزشها
۵.۶. فضاهای ذهنی به مثابه واقعیتهای جعلی
۶.۶. خلاصه مطالب
فصل هفتم نظریه آمیختگی مفهومی
۷. مقدمه
۱.۷. منشاء نظریه آمیختگی
۲.۷. نظریه آمیختگی
۳.۷. ماهیت آمیختگی
۱.۳.۷. عناصر آمیختگی مفهومی
۲.۳.۷. نمونههای غیرزبانی از آمیختگی مفهومی
۴.۷. روابط حیاتی و فشرده سازی
۱.۴.۷. روابط حیاتی
۲.۴.۷. طبقه‌بندی روابط حیاتی و فشرده‌سازی آنها
۵.۷. تجزیه و پراکندگی
۶.۷. فهرستی از شبکههای تلفیقی
۱.۶.۷. شبکههای ساده
۲.۶.۷. شبکههای آینه‌ای
۳.۶.۷. شبکههای تک‌ساحتی
۴.۶.۷. شبکههای دوساحتی
۵.۶.۷. آمیختگی چندگانه
۷.۷. تحدید و اصول بهینگی در نظریه آمیختگی
۸.۷. آمیختگی فرایندی در صحنه حاضر
۹.۷. خلاصه مطالب
کتابنامه
واژه‌نامه فارسی به انگلیسی
واژه نامه انگلیسی به فارسی
دوست و همکار گرامی
چنانکه از مطالب و مقالات منتشر شده به وسیله «انسان شناسی و فرهنگ» بهره می برید و انتشار آزاد آنها را مفید می دانید، دقت کنید که برای تداوم کار این سایت و خدمات دیگر مرکز انسان شناسی و فرهنگ، در کنار همکاری علمی، نیاز به کمک مالی همه همکاران و علاقمندان وجود دارد. برای اطلاع از چگونگی کمک رسانی و اقدام در این جهت خبر زیر را بخوانید
http://anthropology.ir/node/11294
پیوست اندازه
PDF icon ۱۶۹۶۶.pdf 398.89 KB
