نوروز و آیین های نوروزی در وَرارودان، مؤلف روزی احمد، ویرایش و پانوشت نادر کریمیان سردشتی، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور(پژوهشگاه)، ۱۳۸۲. سرزمین های نوروز، پهنه گسترده ای از مرزهای غربی و شمال غربی چین تا آن سوی میانرود (بین النهرین) و جای جای تا کناره های مدیترانه و از ورارودان(ماوراءالنهر) و قفقاز، تا کرانه های سند و شمال هند و خلیج فارس را در بر می گیرد. نوروز کهن ترین و جشن آیینی همه ملت های این حوزه گسترده فرهنگی است. ماندگاری هزاران ساله و بدون گسستگی این آیین ورجاوند و پرشکوه، نوروز را به مهم ترین عنصر هویت مشترک فرهنگی و ارجمند ترین میراث معنوی همه ملت ها و گروه های قومی و دینی منطقه تبدیل کرده است. هم بدین سبب نوروز در هر یک از کشورهای منطقه، یک عامل تحکیم وحدت ملی و در مجموعه این کشورها و سرزمین های پهناور، عامل مهم همبستگی منطقه ای است.
نوروز پیمان استواری است که مهر تاریخ و زندگی مشترک رمدمان این سرزمین ها را در پای خود دارد. و این مردمان در هر دوره و زمان، به هر جای جهان که رفتند، این سند هویت ملی خود را همراه خود بردند.استمرار تاریخی نوروز سبب شده است که در طول زمان با اندیشه ها، آرمان ها و جهان بینی های گوناگون که در حوزه جغرافیایی آن پدید آمدند، درآمیزد و باری از مجموعه عناصر بنیادین فرهنگی را از گذر تاریخ تا به زمانه ما عبور دهد. مجموعه بزرگ و گوناگون آیین های نوروزی را باید هر چه بیشتر و هر چه زودتر بشناسیم و بشناسانیم و از کارکرد وحدتآفرینآندرهرچهنزدیکترکردن ملت های هم فرهنگی گسترده نوروزی بهره بگیریم.
نوشته‌های مرتبط
کتاب که توسط پژوهشگر فرهیخته کشور تاجیکستان، آقای دکتر روزی احمد نوشته شده، آیین های نوروزی را در منطقه وَرارودان پیش چشم ما می گذارد. کار و کارهایی که باید در همه سرزمین های نوروز و نیز یادگارهای مانده از نوروز و در همه این پهنه فرهنگی پی گرفته شود و بر شناخت هر چه بیشتر آن ها همت گماریم.
مطالب کتاب در ۲۶۴ صفحه تنظیم شده و فهرست آن بدین قرار است:
سرآغاز
پیشگفتار/ میرزا شکورزاده
کلام نخست
فصل اول: کلیات نوروز شناسی
شناخت آیین های نوروزی
فصل دوم: گاهشماری محلی(تقویم های مردمی)
فصل سوم: ادبیات شفاهی مربوط به مراسم و آیین های بهاری
سُمَنَک (سَمَنو)
فصل چهارم: نوروز جشنی باستانی
فصل پنجم: نوروز در ادبیات تاجیکی
فصل هفتم: سروده ها و ترانه های بهاری
فصل هشتم: صنایع و سبک ادبی در ترانه های و سرودهای مردمی
فصل نهم: بهاریات و نوروزیات تاجیکی
گلگردانی
بای چیچک
سمنک نذر بهار است
ابرک بده تو باران
اشگلان
سوسخاتون
بهار
چو گل خندیده باشی
نوروزیات
ترانه های بهاری
کتابنامه
