انسان شناسی و فزهنگ
انسان شناسی، علمی ترین رشته علوم انسانی و انسانی ترین رشته در علوم است.

معرفی کتاب “مقدمه ای بر ادبیات، نقد و نظریه”

بنت، اندرو و نیکولاس، رویل (۱۳۸۸) مقدمه ای بر ادبیات، نقد و نظریه، ترجمه تمیم­داری، احمد، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی

خواندن ادبیات و آشنایی با آن علاوه بر لذت و تجربه خاص و منحصر بفردی که نصیب خواننده می کند؛ دریچه ای برای پی بردن به شیوه زندگانی هر قوم و ملت است. ادبیات هر قوم و ملت بازتابی از مسائل و مشکلات و شیوه اندیشه و نگاه آن قوم و ملت به هستی و انسان و دیگر امور را بیان میکند. پس فهم ادبیات و پی بردن به لایه های آن، دریچه ای مهم برای فهم یک ملت و قوم است. اما این فهم و درک چگونه رخ می دهد و چگونه میتوان بطور نظام مند و به شیوه ای قابل دفاع بدان دست یافت؟

آشنایی با نظریه ادبی و مفاهیم مهم آن از راههای اساسی فهم ادبیات و پی بردن به لایه های عمیق هر اثر ادبی است. لایه های عمیقی که گاه خود صاحب اثر نیز از آن غافل است زیرا در خلق و ایجاد اثر ادبی و یا هنری ناخودآگاه صاحب اثر نیز دخیل است. برای آشنایی با نظریه ادبی شیوه های و مطالعه نظام‌مند آن، روش های مختلفی را می توان پیش گرفت. پرداختن به تاریخ نظریه ادبی و بررسی مکاتبی که نظریه ادبی مطرح هستند و یا پرداختن به مهمترن مفاهیم و موضوعات آن حوزه از جمله این روش ها است.

کتاب «مقدمه ای بر ادبیات، نقد و نظریه؛ مفاهیم مهم نقد» کتابی است با ۴۴۱ صفحه به همراه دیباچه ناشر و مقدمه ای از مولف برای آشنایی با مهم ترین مفاهیم اساسی و کلیدی در حوزه نقد ادبی که توسط دکتر احمد تمیم داری، دانش آموخته رشته ادبیات فارسی و عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، ترجمه شده و توسط پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی به چاپ رسیده است.

مسائلی مانند «چگونه یک متن ادبی را بخوانیم، بدان بیاندیشیم و درباره اش بنویسیم» ازجمله مسائلی است که در این کتاب بدان پرداخته میشود. در این کتاب تلاش شده است تا «راه های جدیدی را برای اندیشیدن درباره ادبیات و آنچه که مربوط به قرائتی نقادانه است» به خوانندگان معرفی نماید. نویسندگان کتاب تلاش کرده اند با پرهیز از خلاصه هایی بسته بندی شده از مکتب های نظریه ادبی به ارائه مهمترین مفاهیم نقد ادبی در شکل مقالات کوتاه و خواندی بپردازند. بررسی و موشکافی این مفاهیم از خلال قرائت متون ادبی خاص صورت گرفته است.اگر چه کتاب به منظور استفاده دانشجویان تهیه شده است اما سادگی و وضوح مقاله ها بگونه ای است که کسانی که مطالعه ادبیات و اندیشیدن درباره آن را شروع کرده اند بسیار مناسب و مفید فایده می باشد. مقالات بگونه ای نگارش یافته که خواننده ذیل هر مفهوم، علاوه بر آشنایی با نظرات و دیدگاه های متفاوتی که در آن باره وجود دارد با متون مهم ادبی که از طریق و خلال آنها مفاهیم مورد بررسی قرار گرفته است نیز آشنا می‌شود.

کتاب بیست و چهار مفهوم مهم نقد ادبی را در بر میگیرد که از شروع داستان، شروع می شود و با بررسی مفهوم پایان، به پایان می پذیرد.

مفاهیم مورد بررسی قرار گرفته به شرح ذیل در کتاب ساماندهی شده اند:

فصل اول: شروع داستان

فصل دوم: خوانندگان و خواندن

فصل سوم: نویسنده

فصل چهارم:متن و جهان

فصل پنجم: عجیب و غریب

فصل ششم: داستان سرایی (روایت)

فصل هشتم: صدا

فصل نهم: صناعات ادبی و مجازها

فصل دهم: خنده

فصل یازدهم: آثار تراژیک

فصل دوازدهم: تاریخ

فصل سیزدهم: من

فصل چهاردهم: تفاوت های جنسیتی

فصل پانزدهم: خدا

فصل شنزدهم: ایدئولوژی

فصل هقدهم: گرایش

فصل هجدهم: تعلیق

فصل نوزدهم: تمایز نژادی

فصل بیستم: قابلیت اجرایی متن

فصل بیست و یکم: رموز و اسرار

فصل بیست و دوم: پسا مدرن

فصل بیست و سوم: لذت

فصل بیست و چهارم: پایان

در انتهای کتاب نیز فرهنگ و اصطلاحات نقد و فهرست آثار ادبی بحث شده و کتابشناسی آثار نظری و انتقادی آمده است.

چینش و سامان دهی مقالات بگونه ای است که هر فصل/مقاله مقدمه شروع فصل / مقاله دیگر است. در مقدمه ای که به قلم مولف در کتاب آمده ذکر شده که «هر فصل همراه است با پیشنهادهایی برای مطالعه بیشتر» که گویی در ترجمه کتاب این بخش خذف گردیده است. کتاب فاقد نمایه می باشد. امید است در چاپ های بعدی ناشر محترم نسیت به تهیه نمایه و معرفی کوتاه ای از نویسندگان کتاب و اهمیت و جایگاه کتاب در نسبت با دیگر آثار در حوزه نقد ادبی اقدام نماید.

 

احمد ملکوتی، کارشناس پژوهشی، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم

http://anthropology.ir/node/26734