فهم توریسم شهری: تصویر، فرهنگ و تجربه نوشته مارتین سلبای
گردشگری یا توریسم امروزه یکی از مسائل مهم و مؤثر اقتصادی و یکی از عوامل برجستۀ ارتباط اجتماعی و فرهنگی است. گردشگری براساس وجود جاذبه‌های دیدارگر شکل می‌گیرد و بنابراین شهرها یکی از مکان‌های پرجاذبۀ گردشگری هستند. به دنبال آشکار شدن بازتاب های منفی زندگی شهری، برنامه ریزی در زمینه اوقات فراغت در صدر اولویت های شهرها قرار گرفته و این امر شکل گیری توریسم شهری را به دنبال داشته است. توریسم شهری یکی از عوامل مهم توسعۀ اقتصادی ـ اجتماعی و رفاهی شهر و شهرنشینان است، بنابراین، در حال حاضر با توجه به گستردگی مدیریت شهری بویژه در کلانشهرها، بهره‌گیری از جاذبه‌های توریستی، می‌تواند نقش مؤثری در معرفی شهرها، به عنوان یک جاذبه توریستی جهانی داشته باشد و تأثیر فراوانی بر اقتصاد این شهرها بگذارد.
در دنیای مدرن امروزی توریسم نقش مهمی در توسعه اقتصادی کشورها و شهر ها دارد. امروزه جهانگردی و توریسم به عنوان یک صنعت پر درآمد و اشتغال‌زا در صحنه جهانی و بین الملی اهمیت زیادی پیدا کرده است و این نیز در آینده دو چندان خواهد شد. توریسم بر طبق آمارهای جهانی بیش از ۱۰ درصد سهم تولید ناخالص دنیا را از آن خود کرده است و بزرگترین صنعت جهان بر حسب اشتغال و تجارت است. این سهم نیز بطور فزاینده‌ای در حال افزایش است. به بیانی دیگر گسترش صنعت گردشگری، گسترش اقتصاد وگسترش تعامل انسانی است. با توجه به افزایش رفاه اجتماعی، مردم سعی در خرج درآمدهای اضافی خود از طریق سیر و سفر به شهرها و دیگرکشورها را دارند .
کتاب فهم توریسم شهری با تأکید بر تصویر، فرهنگ و تجربه، به فقدان دانش در علوم اجتماعی معاصر نسبت به توریسم شهری اشاره دارد. کتاب همچنین با پرداختن به دیدگاههایی که بر مبنای علوم اجتماعی ترسیم شده اند قصد این را دارد که به ادبیات موجود در مورد توریسم شهری بیفزاید. با وجود اینکه شمار فزاینده ای از فعالین، محققان و دانشجویان به دنبال درک پدیده توریسم در شهرهای کوچک و بزرگ هستند، پتانسیل علوم اجتماعی معاصر هنوز به طور کامل محقق نشده است. بویژه باید گفت مفاهیم و روشهای پژوهشهای اجتماعی و فرهنگی به ندرت در توریسم شهری به کار گرفته شده است. این امر علی رغم چرخش فرهنگی به خوبی ثبت شده درون علوم اجتماعی است. رشته توریسم شهری، با وجود برخی استثناءات قابل توجه، تا حدی دانش ما نسبت به دنیای اجتماعی و فرهنگی را از تغییرات تکتونیک دور نگاه است. این امر بدین معنا نیست که بیشتر رویکردهای کاربردی و پراگماتیک معمول در مطالعات توریستی، از نظر فهم توریسم شهری، چیزی برای ارائه نداشته اند. بلکه نیاز ضروری وجود دارد به اینکه تحقیقات توریسم شهری را بواسطه مفاهیم و روشهایی که در حال حاضر دانش ما از جامعه را ارتقاء می دهد، کامل کنیم.
پدیده توریسم شهری دلالتهای مهم و مختلفی برای پیگیری علوم اجتماعی و مدیریت دارد. توریسم شهری در عین اینکه عملا مردم، مکان و مصرف را به یکدیگر پیوند می دهد، ولی تلفیق این موارد در عرصه دانشگاهیِ مفهوم‌سازی و تحقیق تا حدی زیادی پروبلماتیک است. به علاوه ، توریسم شهری برای شاخه‌های شکل گرفته علوم اجتماعی نیز مسئله‌برانگیز است. دوگانگی‌های چالش آمیز عرضه و تقاضا، ساختار و نمایندگی، نمایشها و چشم‌اندازها، داخل و خارج از مقصد، برای یک رشته مطالعاتی بسیار دشوار ایجاد می شود. مسائل بوسیله مشکلات شناخته شده‌ی هدایت تحقیق درون چنین صنعت پیچیده، چندپاره و ناهمگونی آمیخته شده‌اند. به عنوان مثال در جاییکه جغرافی‌دانان توجه خود را معطوف به توریسم شهری کرده اند، دغدغه کاری به سمت دیده‌بانی و توصیف الگوهای استفاده از زمین و جریانهای توریستی تمایل یافته است. همچنین اثرات افزاینده، جریانهای بازدیدکننده و چرخه های زندگیِ مقصد بر مطالعات جغرافیایی توریسم شهری غلبه یافته اند. گاهی چنان در مورد این الگوها و جریانها بحث شده که گویی به دلایل اساسی‌تری بستگی دارند. مطالعات فرهنگی مرتبط با بافتهای فرهنگی، بازنمایی و مصرف، پرس و جوهای فکری را به رشته های متعدد تبدیل کرده اند. نه تنها توریسم شهری نقش عمده ای در شکل دادن به هویت مردم و مکانها از طریق بازنمایی دارد، بلکه بایستی اذعان کرد که مقصد توریستی یک برساخت فرهنگی و اجتماعی مهم است که گروههای مختلف بر سر معنای آن با یکدیگر رقابت و مشاجره دارند. هرچند، نقاط پیوند اندکی بین تحلیل‌گران فرهنگی و متخصصان توریسم وجود داشته است.
اندیشمندان اجتماعی دریافته اند که فراغت و توریسم به واقع نقش مرکزی در زندگی اجتماعی دارند و به نوبه خود تعیین‌کننده های اولیه فضا هستند. بنابراین توریسم شهری نقش اصلی را در توسعه “فضای خنده آور” که بر محیطهای معاصر چیرگی یافته، ایفا می کنند. هنگامیکه بازنمایی مکانها تبدیل به وجه مشترک سازمانهای بازاریابی مکان و رسانه می شود، نشانه‌شناسی توریسم شهری نیز برای جامعه اهمیت می یابد. توریسم شهری از طریق آرزوها و اسطوره ها کار می کند که هر یک نقشی محوری در تفکیک فضاها درون مکانها ایفا می کنند. همانگونه که توریسم شهری حاکی از تحرک اجتماعی فزاینده است، همچنین در تبیین جامعه معاصر به واقع عرصه مرکزی محسوب می شود. اگرچه تعداد نسبتا اندکی از اندیشمندان اجتماعی مشتاق بوده اند با پدیده آشفته توریسم شهری گلاویز شوند. بنابراین ضروری است که نگاه جانبی‌تری اتخاذ شده و ژانرهای متفاوت نوشتاری و تحقیقی به منظور کسب نگرشهای جایگزین در نظر گرفته شود.
بنابراین هدف از کتاب حاضر کشف تصاویر، فرهنگ و تجربه توریسم شهری و ارزیابی دلالتها و پیامدهای چنین موضوعاتی برای مفهوم سازی و تحقیق است. با کاوش در باب اینکه چگونه توریسم شهری بر طبق دیدگاههای نظری مختلف مفهوم سازی شده و مورد پژوهش قرار گرفته است، در واقع تلاش شده که مزایا و مضرات این دو بازشناسی شود. در بین مباحثی که دغدغه شهر معاصر، پسامدرنیته و تعقیب علوم اجتماعی را دارند، گفتمانهای موجود بر اهمیت توریسم شهری تأکید می کنند. کتاب با ترکیب هم‌بخشی‌ها از یک طیف ادبی و نوشتاری، یک مدل مفهومی و یک دستورالعمل تحقیقی برای توریسم شهری ارائه داده است.
کتاب با اینکه فی‌نفسه دغدغه نظری ندارد، ولی از سوی دیگر از انواع مختلف دانش نسبت به تحقیقات و مدیریت توریسم شهری بهره برده است. فصلهای کتاب به طور کلی مطالعاتی با دیدگاههای خاص را مورد بازبینی قرار می دهند و مفاهیم با جزئیات بیشتر مورد بحث قرار می گیرند، همچنین محدودیتهای این دیدگاه و پیشنهاداتی برای راه‌حلهای ممکن مورد ارزیابی قرار می گیرد. در هر فصل برای گواه قائل شدن ضمن اینکه معرفت‌شناسی‌های مختلف استفاده شده است، بر موضوعات و زمینه های ادبی نیز تأکید می‌شود و ممکن است مرز بین آنها نامعلوم باشد. سنتزی از دیدگاهها نیز مطرح می شود و مقصود از این کار ترسیم طیف متنوعی از مفاهیم و روشهای در کنار یکدیگر است. مارتین سلبای با بهره‌گیری از مطالعات موردی و ادبیات نظری، پتانسیل غنی علوم اجتماعی معاصر برای گردشگری شهری را آشکار می کند. کتاب همچنین مورد استقبال دانشجویان و مدرسین رشته های مرتبط با گردشگری و گرشگری شهری قرار خواهد گرفت.
فهرست مطالب
۱.مقدمه
مطالعه توریسم شهری
چشم اندازهای توریسم شهری
۲. توریسم شهری
مقدمه
توریسم شهری معاصر
تولید توریسم شهری
توریسم شهری در نظریه و عمل
مطالعه موردی ۲.۱
تحقیقات توریسم شهری
مطالعه موردی ۲.۲
نتیجه گیری
۳. توریسم شهری و پسامدرنیته
مقدمه
توریسم شهری و شهر پسامدرن
دیدگاههای ماتریالیستی
محدودیتهای دیدگاه ماتریالیست
مطالعه موردی ۳.۱
پذیرش فرهنگ
نتیجه گیری
۴. تصویر مکان و توریسم شهری
مقدمه
مفهوم تصویر مکان
تصویر مکان و تصمیم‌گیری توریست شهری
تحقیقات تصویر مکان
پیامدهای بازاریابی مقصد
مطالعه موردی ۴.۱
محدودیتهای مطالعات تصویر مکان
محدودیتهای نظری
نتیجه گیری
۵.فرهنگ توریسم شهری
مقدمه
تحلیلهای فرهنگی
فرهنگ و توریسم شهری
فرهنگ شهری
چشم انداز بر مصرف‌کنندگان
مشخصات کتاب:
Sellb , Martin (2004). Understanding Urban Tourism: Image, Culture, Experience, I.B.TAURIS & Co Ltd, 228 pages