اصغری، فیروزه (۱۳۹۳)، علوم انسانی از دیدگاه صاحبنظران؛ مجموعه مصاحبه‌ها و گفت‌وگوها، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی
آشنایی با نظرات و دیدگاه‌های صاحبان اندیشه در زمینه و رشته ای که فعالت می‌کنند از جمله روش‌های مناسب برای فهم و درک بهتر نسبت به مسائل، موضوعات و مشکلات مطرح در آن حوزه است. این آشنایی همچنین می‌تواند افق‌های پیش‌رو برای آن رشته یا حوزه مطالعاتی را ترسیم نماید. علوم انسانی نیز از این قاعده مستثنی نمی‌باشد. اعلوم انسانی منظر صاحبنظران علوم انسانی که سالیان زیادی از وقت و عمر خود را در آن حوزه گستره و برای آن صرف نموده‌اند حایز اهمیت است. توجه ویژه‌ای که در این سال‌های اخیر به علوم انسانی و صاحب آن شده است اهمیت این آشنایی را دوچندان می‌کند.
نوشته‌های مرتبط
کتاب «علوم انسانی از دیدگاه صاحب نظران؛ مجموعه مصاحبه‌ها و گفت و گوها»، برگرفته از مجموعه مصاحبه ها و گفت و گوهایی است که در دو ماهنامه فارابی ـ که توسط پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی به چاپ می‌رسد ـ از اواخر سال ۸۶ تا ۹۰ به چاپ رسیده و با تلاش خانم اصغری، عضو هیئت علمی این پژوهشکده، در ۶۲۱ صفحه و پنج بخش باز نشر یافته است. در این باز نشر تلاش شده است که با انجام دسته‌بندی و حذف و اضافاتی مطالب در قالب و شکلی بهتر ارائه شود. به گفته تدوینگر این مجموعه به دلیل حجم بالای مطالب، بخشی از مصاحبه ها ذیل عنوان «علوم انسانی و کرسی های آزاد اندیشی» و «توسعه علوم انسانی از نگاه اندیشمندان خارجی» در جلد دوم خواهد آمد. این مصاحبه‌ها نه بر اساس تاریخ بلکه براساس حوزه مباحث به پنج محور دسته بندی شده است. کتاب شامل ۶۶ مصاحبه و یک میزگرد است. سهم بخش اول ۲۴ مصاحبه می‌باشد. این بخش ارتقای جایگاه علوم انسانی (موانع و راهکارها) نام گذاری شده است. بخش دوم با عنوان بومی سازی علوم انسانی در ایران با ۲۰ مصاحبه و یک میزگرد، بخش سوم با عنوان آموزش و پژوهش در علوم انسانی با ۱۱ مصاحبه، بخش چهارم مالکیت فکری و اخلاق علمی در علوم انسانی ۷ مصاحبه و بخش پنجم علوم انسانی و ترجمه در ایران با ۴ مصاحبه سامان یافته است.
آشنایی با آراء و نظرات نزدیک به ۶۶ نفر از صاحبنظران حوزه علوم انسانی، که در این کتاب آمده، بسیار مغتنم است. از مقدمه بر می‌آید که مخاطبین اصلی کتاب؛ سیاستگذاران، مدیران دانشگاه‌ها و سایر مراکز دانشگاهی و سر آخر هم علاقمندان و پژوهشگران جوان علوم انسانی هستند که هر یک به فراخور حال و موقعیت از این اندیشه‌ها بهره خواهند برد. شمارگان کتاب در ایران، به عنوان نمونه همین کتاب، نشانه‌های خوبی را از وضعیت مطالعه و بهره مندی از اندیشه اندیشمندان و صاحبنظران نمایش نمیدهد. اگر چه امید است محققان جوان و پژوهشگران علاقمند علوم انسانی با خواندن این کتاب بتوانند از تجربیات صاحبان اندیشه و نظر بهره وافر ببرند. بهر روی قرار است محققین جوان سخنان این برزگان را آویزه گوش کنند و سیاستگذاران پیام صاحب نظران را دریافت و در تصمیم‌گیری‌های کلان خود از آن سود جویند. این هدف‌گذاری و دغدغه بسیار خوب و مهم است، بخصوص با نقشی که این علوم در مدیریت و کشورداری ایفا می‌کنند و در جوامعی مانند کشور ما که بیشتر مدیران حتی مدیران نهاد دانش و دانشگاه از میان مهندسان انتخاب می‌شوند آشنایی و فهم بهتر از علوم انسانی توسط مسئولین و مدیران بیشتر احساس میشود. حال سخن این است که مدیران و سیاستگذاران چگونه باید از این اندیشه‌ها در تصمیمگیری ها و سیاستگذاری های خود از آن سود جویند؟ لابد با خواندن کتابی با ۶۲۰ صفحه! جلسات متعدد و متفاوتی که مدیران دارند مسلما به کمتر مدیری وقت مطالعه این کتاب را میدهد. بهتر بود در انتهای هر بخش خلاصه‌ای کاربردی و سیاستگذارانه از مهمترین اندیشه ها و دیدگاه‌ها مطرح آورده میشد. این کار باعث میشود که ضمن آشنایی با عصاره و خلاصه اندیشه‌ها و نظرات در وقت نیز صرفه جویی شده و کتاب را برای مدیران و سیاستگذاران کاربردیتر کند. نمایه نیز در گزینش مطالب و موضوعات و صرفه جویی در وقت هنگام استفاده خوانندگان ـ بخصوص مدیران ـ نقش خوبی را می‌توانست ایفا کند که متاسفانه کتاب فاقد آن است. امید است در چاپ های بعدی این نقیصه رفع شود.
در آغاز هر مصاحبه، سال گفت و گو و محل کار مصاحبه شونده آمده است. به نظر می‌رسد ـ با اینکه برخی از صاحبنظران برای جامعه علمی کاملا شناخته شده اند ـ معرفی هر چند کوتاه و مختصر از مصاحبه شونده و حوزه تخصص و جایگاه علمی ایشان خالی از فایده نباشد. همانطور که در مقدمه کتاب هم آمده است جالی خالی برخی افراد و مصاحبه ها کاملا احساس می شود که قرار است در جلد دوم مصاحبه های جدید بدان افزوده شود. پیشنهاد میشود به موضوعات و مباحتی که در این چند سال اخیر علوم انسانی در ایران با آن درگیر بوده نیز توجه جدی شود؛ مانند تجربه بومی سازی و اسلامی سازی علوم انسانی و همچنین موضوعات کاربردی‌تری مانند نقش علوم انسانی درخصوص مسائل و مشکلات جامعه و نهاد دانش و دانشگاه، از جمله تقلب علمی که گریبان گیر نظام دانشگاهی در ایران شده است.
احمد ملکوتی
کارشناس پژوهشی٬ پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم
http://anthropology.ir/node/26734
