دشتی،ع. (۱۳۸۵)، کوی دانشگاه تهران از آغاز تا…(۱۳۲۴-۱۳۸۵)، انتشارات دانشگاه تهران: ۱۳۸۵
کتاب کوی دانشگاه تهران از آغاز تا … (۱۳۲۴ تا ۱۳۸۵)، نوشته‌ی عسگر دشتی تا حدودی می‌تواند برای آشنایی مقدماتی با تاسیس و تاریخچه‌ی کوی دانشگاه تهران کمک‌کننده باشد.
نوشته‌های مرتبط
این کتاب با توضیح محدوده‌ی جغرافیایی و تعدادی نقشه از محدوده‌ی امیرآباد آغاز می‌شود و درباره‌ی قریه‌ی امیر آباد توضیح میدهد. به دلیل اینکه کوی دانشگاه پیش از این محل سکونت سربازان متفقین بوده‌است از امکانات و تاسیسات نسبتاً مناسبی برخوردار بوده است.
در ادامه روند تأسیس مجموعه‌های خوابگاهی دخترانه و متاهلی توضیح داده می‌شود. اطلاعات این کتاب با جزییاتی از روند ساخت و ساز و ساختار اداری مجموعه همراه است و اطلاعات کمیابی است، احتمالا به دلیل اینکه انتشارات دانشگاه تهران آن را منتشر کرده‌است، نویسنده به اطلاعاتی دسترسی داشته‌است که مربوط به مباحث اداری و درونی کوی دانشگاه است.
از سال تأسیس به مرور ساختمان‌هایی به مجموعه اضافه می‌شود و تا سال ۸۱ این روند ادامه داشته‌است. در سال ۱۳۴۴ هم اولین خوابگاه دختران تأسیس می‌شود. نکته‌ی قابل توجه این که پیش از سال‌های ۵۶-۵۷ خوابگاه دختران با مدیریت جداگانه و توسط زنان اداره می‌شد. این اداره‌ی مجزای خوابگاه دختران در نسبت با مدیریت متمرکز که امروزه در کوی پسران مستقر است، امکان‌های بیشتری را برای دانشجویان دختر فراهم می‌کرد تا در برای تعامل با مدیریت خوابگاه خود دسترسی بیشتری داشته‌باشند. در حالی که امروزه تردد دختران به مجموعه‌ی کوی پسران برای پیگیری کارهایشان با دشواری صورت میگیرد و این دختران و پسران خارج از مجموعه‌ی کوی را در موقعیت نابرابری نسبت به پسران ساکن کوی در دسترسی به تشکیلات اداری قرار میدهد.
«بعد از دوران مسیولیت به نسبت کوتاه خانم حجازی، در بهمن ۱۳۵۳ ریاست کوی دختران به دکتر فرشته نورایی محول گردید و تا ۲۶/۲/۱۳۵۶ به مدت دوسال و شش ماه عهده‌‌دار این مسئولیت بودند و با استعفای ایشان دکتر زهره عابدین زاده –دانشیار تمام وقت موسسه‌ی علوم و فنون هسته‌ای به مدت شش ماه (تا ۱۶ آذر ۵۶) رییس کوی دختران شدند و در نهایت در آذر ماه همان سال جای خود را به دکتر گلسرخ شرقی سپردند که ایشان نیز یکسال بعد از وقوع انقلاب استعفا دادند تا خوابگاه‌های دانشگاه تهران بعد از این تاریخ به صورت متمرکز اداره گردد.» (عسگری، ۱۳۸۵: ۶۹)
در ادامه‌ی کتاب به بحث خیرینی که در ساخت کوی نقش داشته‌اند اشاره می‌کند وبخش بعدی اشاره به حوادث تاریخی و سیاسی است که در کوی دانشگاه تهران رخ داده‌است. خوابگاه‌های دانشجویی به دلیل اینکه محل زندگی دانشجویان هستند، استقلال از خانواده را ممکن می‌کنند، فضاهای گفت‌گو وتضارب آرا را فراهم می‌آورند، از جناح‌بندی‌های درون دانشگاه تاثیر می‌پذیرند، وقایع بیرون بر آن‌ها موثرند و متقابلاَ دانشجویان خوابگاهی در آن دخالت می‌کنند همه این‌ها دلایلی است که دانشجویان خوابگاهی و خوابگاه‌ها در وقایع اجتماعی و تاریخی تاثیر گذار می‌کند. یک مثال از جمله این فعالیت‌ها:
«چند ماه بعد از ضرب و شتم دانشجویان در مرداد۱۳۵۲ همان دانشجویان به دلیل گران شدن بلیط اتوبوس شرکت واحداز دو ریال به پنج ریال برای همراهی و همدردی با مردم بدون اتوبوس و پیاده به دانشگاه رفتند و در مسیر نیز به هر ایستگاه که می‌رسیدند مردم را از سوار شدن اتوبوس منع کرده و همراه خود می‌بردند و این در حالی بود که رفت وآمد دانشجویان کوی رایگان بوده‌است.» (همان:۱۱۵)
از اولین روزهای تاسیس کوی دانشگاه، جرقه‌های فعالیت دانشجویی در آن پدیدار شد و در نقاط مختلف تاریخی پیش و پس از انقلاب هم ادامه داشته است. بخش‌هایی از این کتاب به فعالیت‌های دانشجویی می-پردازد ولی این اطلاعات به صورت محدود و سوگیرانه نوشته شده‌است و بسیاری ازرویدادها حذف شده-اند. در مجموع کتاب پرداخت کمی به نقش دانشجویان در تاریخ کوی دانشگاه دارد.
نکته‌ی دیگری که به فضای دانشجویی مربوط می‌شود بحث آیین‌نامه‌ها و اجاره‌بها و تحولات مربوط به آن است. برای مثال از جمله فعالیت‌های دانشجویی مشارکت مستقیم نمایندگان دانشجویان در اداره‌ی بخش-هایی از خوابگاه بوده است که با توجه به آیین‌نامه سال ۱۳۲۵ و کمیسیون‌های دانشجویی این امر قابل تحقق بوده‌است.
«آیین‌نامه داخلی کوی دانشگاه- (مهر ۱۳۲۵)
ماده۱- کارهای مختلف کوی دانشگاه مربوط به دانشجویان به چند قسمت شده و هر قسمت توسط کمیسیونی مخصوص که زیر نظر هیات مدیره انجام وظیفه می‌کند اداره خواهد شد این کمیسیون‌ها عبارت-اند از:-
۱- کمیسیون پذیرش و راهنمایی ۲- کمیسسیون وسائط نقلیه ۳- کمیسیون رستوران وپذیرایی‌ها ۴- کمیسیون بهداشت ۵- کمیسیون ورزش ۶- کمیسون آموزش، کتابخانه و قراِئت خانه ۷- کمیسیون نمایش و تفریحات ۸- کمیسیون پاسبانی و بازرسی ۹-کمیسیون انضباطی
ماده ۲- کمیسون ها در آذر مااه برای مدت یکسال تعیین می‌گردند و هریک به استثنای کمیسیون انضباطی، وسائط نقلیه، بهداشتت وورزش که چگونگی تشکیل آن‌ها در مواد بعی ذکر شده‌است مرکب از پنج عضو می‌باشد که به شرح زیر است:
سرپرست کوی دانشگاه و چهار دانشجو که دو تن به پیشنهاد سرپرست و تصویب هیات رییسه و دوتن دیگر توسط دانشجویان طبق ماده ۲۲ از میان آن‌ها انتخاب می‌شوند. ماون سرپرست می‌تواند در جلسات کمیسیون‌ا حضور یافته و اظهار نظر کند.» (همان: ۱۶۱)
کتاب هم چنین به بخش‌های مختلف فرهنگی، ورزشی و مذهبی کوی می‌پردازد و درباره‌ی تاریخ ساخت آن صحبت می‌کند. البته بیشترین اطلاعات و بخش‌های کتاب درباره‌ی کوی پسران امیرآباد دانشگاه تهران است و درباره‌ی خوابگاه‌های دختران و بقیه‌ی خوابگاه‌های پراکنده‌ی پسران صحبت کمی شده و به اشاراتی اکتفا شده‌است. اشاراتی که گویی بقیه ی خوابگاه‌ها را حاشیه‌ای و کم اهمیت‌تر میپندارد. علاوه براین کتاب با اینکه اطلاعات بعضا کمیابی دارد نقصان‌های زیادی هم دارد و بسیاری از مسایل و رخدادها را از قلم انداخته است. باید در نظر داشت که این کتاب برای بیش از یک دهه پیش است و تحول مناسات، سیاست-ها، رخدادهای مختلف تاریخی و.. تاثیرات فراوانی بر داده‌های این کتاب دارد و نیاز برای به روز رسانی آن بسیار وجود دارد.
