انسانشناسی کودکی
دیوید،اف. لانسی
نوشتههای مرتبط
انتشارات دانشگاه کمبریج
ویرایش دوم، ۲۰۱۵
ISBN-10: 0521887739
ISBN-13: 978-0521887731
انسانشناسی دوران کودکی حوزهی جدیدی در انسانشناسی است که از دههی ۱۹۷۰، ۱۹۸۰ میلادی شکل گرفت. پیش از آن در زمینهی مطالعات انسانشناختی در رابطه با کودکان، میتوان به پژوهشهای ماگارت مید، دههی ۱۹۴۰-۵۰ ، اشاره کرد که در نظریهی فرهنگ و شخصیت جای داشت. در این دیدگاه بر تفاوتهای فرهنگی در جوامع مختلف، انتقال فرهنگ از بزرگسالان به کودکان، یادگیری، جامعهپذیری و درونی کردن ارزشها تإکید میشد. در جریانهای بعدی و نقدهایی که به این نظریه وارد میشود؛ کودکان را کنشگران فعال در نظر میگیرد و از تأثیرگذاری کودکان بر جهان اجتماعیشان صحبت میکند.
اینگونه، انسانشناسی کودکی پدیدار میشود و کودکان با رویکردها و جهانبینی خودشان در گروههای مختلفی مانند دوستان، خانواده، مدرسه و… در نظر گرفته میشوند که نقش ایفا میکنند و میتوانند فعالانه مشارکت کنند. «… آنها باید بهمثابهی کودک فهم شوند و نه بهجای بزرگسالان نسل بعد. برخلاف معادلهی مشهور ِکودکان دارای وابستگی، شایلد کروت میپرسد:« اگر کودکان نباشند؛ چه اتفاقی (جز انقراض) برای جهان بزرگسالان رخ میدهد؟» و «از چه طرقی بزرگسالان به کودکان وابستهاند؟» » [۱] همچنین توجه به کودکان بهعنوان تهدید اجتماعی و قربانیان اجتماعی در رابطه با بزهکاری و سوء استفاده از کودکان در سالهای ۱۹۵۰ و ۱۹۷۰ مطرح شد.[۲]
تحولات جهان در دهههای اخیر، تحولات سازوکارهای بازار، مبادلات، ارتباطات جمعی، تبادل فرهنگی، افزایش نظامیگری و جنگهای خشونتبار در سراسر جهان، مهاجرتها و بی خانمانی، کار گستردهی کودکان، خشونت، فقر، آموزشهای رسمی مدارس و… از جمله عواملی هستند که کودکان را تحت تأثیر قرار داده و موجب توجه و تمرکز بیشتر انسانشناسان بر کودکان شدهاست.
این کتاب نوشتهی دیوید، ف. لانسی، استاد دانشگاه یوتا است که حوزهی تخصصی او بر انسانشناسی کودکی است و در این زمینه دربارهی برنامهی درسی، نیروی کار ذخیره، فرهنگ پذیری، فرهنگ کودکان خیابانی و… کار میکند. او جز این کتاب، چهار کتاب دیگر در حوزهی انسانشناسی کودکان تألیف کردهاست. ویرایش دوم از این کتاب از نظر متخصصان و خوانندگان کتاب غنیتر، جامعهتر و دربرگیرندهی کتابشناسی بسیار پرباری است که بیش از ۷۵۰ منبع به ویرایش نخست افزوده شدهاست. و این مجموعهی ارزشمندی از منابع گوناگون را در رابطه با مطالعهی کودکان برای گروههای مختلف پژوهشگران، معلمان، داشجویان و والدین فراهم آورده و از اصلیترین شاخصههایی است که این کتاب را از منابع برجسته در این حوزه قرار میدهد.
در زیر نگاهی به دیدگاه برخی صاحبنظران دربارهی کتاب میپردازیم:
بری بوگن: «جامعترین و شاید تنها مرور تاریخی که دربارهی کودک انسان، در حوزهی اصطلاحات زیستشناسی تطوری و انسانشناسی فرهنگی-اجتماعی است و بر پایهی بهترین تئوری و مردمنگاری میدانی بناشدهاست؛ برای هر مطالعهای دربارهی رشد و طبیعت انسان منبعی ضروری است.» پیتر گری: «اگر بخواهم تنها یک کتاب در زمینهی روانشناسی کودک به دانشجویان معرفی کنم که خواندنش ضرورت دارد؛ این همان کتاب است. این کتاب دیدگاههای بیشاز حد وابسته به کلیسای ما را، به فرصتهای دوران کودکی میگشاید.»[۳]
«کودکان چگونه در فرهنگهای مختلف رشد داده میشوند؟ نقش کودکان درجامعه چیست؟ خانوادهها و جوامع چگونه پیرامون آنها ساختاریافتهاند؟ این ویراست تجدید نظرشدهی این کتاب مجموعهای است برای پاسخ دادن به این سؤالها و استدلال میکند که فهم مشترک ما از کودکان شدیداً مبتنی بر فرهنگ است. [این کتاب] با مثالهایی از مردمنگاری و مطبوعات روزانه غنی شدهاست؛ ساختار خانواده، تولید مثل، نمایی از سرپرستان کودک درخانواده یا اجتماع، رفتارشان در سنین مختلف، بازی، کار، تحصیل و گذارشان به بزرگسالی را شرح میدهد. در نتیجه شمایی موثق و متنوع از دوران کودکی در فرهنگها و زمانهای مختلف ارایه میدهد.» [۴]
سه مفهومی که روی جلد هم به آنها اشاره میشود، cherub، chattel، changeling هستند. این سه مفهوم بازنمایندهی رویکردهایی است که نسبت به کودکان در فرهنگهای مختلف وجود دارد. واژهی cherub واژهای الهیاتی است و به ردهای از فرشتگان اطلاق میشود و منتقل کنندهی دیدگاهی به کودکان است که آنها را موجوداتی معصوم و فرشتهگون درنظر میگیرد. واژهی دیگر (chattel) در نظر گرفتن کودکان بهعنوان دارایی و اموال را نشانگر است و اصطلاح chageling اغلب در داستانها، برای کودکانی بهکار میرود که با یک دیوبچه یا بچهی اجنه جابهجا شده باشد و در این دیدگاه کودک موجودی خواستهشده یا دوستداشتنی نیست. به این ترتیب لانسی بر تنوع فرهنگی انگشت گزاردهاست.
در ادامه فهرست کتاب آورده میشود:
کودکان از کجا می¬آیند؟
ارزش¬گذاری کودکان
ساختن کودکی
«تا دهکده چقدر طول می¬کشد؟» [۵]
ساختن احساس
درباره¬ی تیله¬ها و اخلاقیات
برنامه¬ی درسی طاقت¬فرسا
زیستن دربرزخ
مهارکردن یادگیرندگان خود مختار
دوران کودکی، خیلی کم؟ خیلی زیاد؟
فهرست منابع:
[۱] http://www.encyclopedia.com/children/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/sociology-and-anthropology-childhood
[۲]همان
[۳] http://www.usu.edu/anthro/davidlancyspages/.html
[۴] https://www.amazon.com/Anthropology-Childhood-
Cherubs-Chattel-Changelings/dp/0521887739
[۵] نام کتابی با عنوان اصلی «it takes a village»، نوشتهی هیلاری رودهام کلینتون، ۱۹۹۶