جولیان ام. مارچسیون،۱۳۹۳، مردم نگاری(طراحی، هدایت و ارائه ی تحقیق)، ترجمه ی سید قاسم حسینی، تهران:نشرجامعه شناسان، چاپ اول، ۳۰۰ صفحه
مقدمه ی مترجم
نوشتههای مرتبط
مطالعه فرهنگ در میدان تحقیق بعنوان یک پروژه طولانی مدت علمی آغازش به انسانشناس معروف مالینوفسکی برمیگردد. در نتیجه کار میدانیای که مالینوفسکی در چندین سال متوالی طول کشید یک مردم نگاری غنیای را نوشت. کاراو بعنوان یک تجربه شخصی در میدان عنصر کلیدی در جمعآوری دادهها در مردم نگاری شد. از آن به بعد بود که یک مردمنگار مجبور بود با گروه فرهنگی مورد بررسی خود زندگی کرده و به توصیف آن بپردازد. بنابراین از دوره دهه ۱۹۲۰ بود که این روند از کار میدانی در مردم نگاری بیشتر در جهت کار میدانی کل گرا سوق پیدا کرد. محققانی که قصد مطالعه فرهنگها را داشتند مجبور بودند که محل زندگی یا دانشگاهشان را ترک کرده و به انجام کار میدانی بپردازند تا از این طریق تجربههای دست اولی از جامعه و سبک زندگیشان بدست آورده و در مردم نگاری شان به توصیف بپردازند. روشهای مردمنگاری شامل شرح سفر، مصاحبهها، گفتگوها و گزارشهائی از فرهنگ مردم مورد بررسی بود.
در اواخر دهه ۱۹۲۰ جامعهشناسان آمریکایی کار میدانی را بعنوان یک روش مناسب برای مطالعه پدیدههای اجتماعی در حوزههای شهر و در متن خودشان نه متن دیگری مورد استفاده قرار دادند. مکتب شیکاگو در جامعهشناسی شهری آغازگر این سنت در کار میدانی جامعهشناختی بود. در این سنت شهر به مانند یک مکان دور افتاده یا اگزوتیک مورد مطالعه قرار میگرفت. محققان به مشارکتهای مستقیم در گروهها و فرهنگها میپرداختند و در جستوجوی چیزهای خاص و متمایز بودند. مکتب شیکاگو به ویژه در مراحل اولیهاش، مشتاقانه شکلی از ارائه کارهای خود را حمایت میکرد که از بسیاری جهات به ژانر مستندسازی ژرنالیستی شباهت داشت. پدیدههای اجتماعی غالباً به شیوه سرراست و مستقیم توصیف میشد، مثل اینکه اهمیتشان بدیهی به شمار میرفت. برای محققان مفروض این بود که به کاوش دادهها بپردازند و آنها را برای گفتن یک داستان واقعی استفاده کنند.
واقعیتهای اجتماعی حوادثی بودند که یک محقق میدانی شاهد بصری و شنیداری آنها بود و به ثبت و ضبط آنها به صورت گزارش در متن میپرداخت. در واقع واقعیت از خودشان از طریق این متنها صحبت میکردند. نکته کلیدی و عمده در اینجا آن است که بازنمای جهان اجتماعی از طریق متن نوشته شده بصورت پروبلماتیک از نقطهنظر روششناسی و تئوری علمی دیده نمیشد. در این سنت، که بسیاری آن را مردمنگاری واقعگرا مینامند، کار میدانی و تجربه شخصی و درگیری در میدان بعنوان عناصر کلیدی روش علمی بود.
در اغلب کارهای کلاسیک مردم نگاری که به مردم نگاری رئالیستی نیزمعروف است ،تجربههای شخصی، جنسیتی، طبقهای در متن ارائه داده نمیشد. ذهنیت محقق از سبک ارائه شده در متن کاملاً جدا بود. محقق در پسزمینه متن نوشته شده رانده میشد و ناپیدا بود. پیچیدگیها، احساسات قوی، حادثههای خشونت و عشق، ناکامیها یا شکست و تغییرات حیاتی در دورههای تحقیق اساساً از متن منتشر شده خارج بود.
متن در مردمنگاری کلاسیک برای سوژههای تحقیق از بالا به پایین تولید میشد. واقعیت این است که در واقع محقق یا مردم نگار در مورد کسانی که میبیند، میشنود، فکر میکند و یا مینویسد، در متن خود نمیآورد. بنابراین درمردمنگاریهای رئالیستی اغلب عنصر تعیین بخشی و یقین مطلق در تفسیر به نمایش گذاشته می شد، و مؤلف با واژهها و بیانهائی چون، به عقیده من؛ و یا از نقطه نظر من را در متن خود استفاده نمی کرد..
نتیجه فرعی برای مردمنگاریهای کلاسیک این است که دیدگاه و نمائی از فرهنگ بعنوان واحدهای ثابت و ساختاربندی شده قلمداد میشد. حوزههای فرهنگی در قالب بخشهای میان خود و دیگری توصیف میشدند.
آن عقلانیت علمی جهان غرب بود که موقعیتی را برای توصیف ارائه میداد وجوامع مورد بررسی بعنوان مقولههای توصیف شده در قالب این عقلانیت در نظر گرفته میشدند. محقق مردمنگاری این سنت کم و بیش خارج از چارچوب متنی قرار میگرفت. در واقع این فرهنگ یا دیگری بصورت چیز بیرونی مجسم میشد و در یک معنی معین باید گفت که توسط یک مردمنگار بعنوان مولف به نمایش گذاشته میشد تا خوانده شود.
در طول دهههای ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ سنت رئالیستی برتری و هژمونی مطلق خود را در مردمنگاری از دست داد. مردمنگاران شروع به نوشتن تجربههای میدانیشان در درون متن کردند. این نوشتن به گونهای بود که با فرمها و هنجارهای کلاسیک به دور بود. اصل توجه شده در این دوره در جهت مردمنگاری بعنوان متن است. جیمز کلیفورد این تغییرات قواعد مردمنگاری را تحت عنوان «بازی مردمنگارانه» نامگذاری کرد که از سقوط قدرتهای استعماری بزرگ در طول دوره جنگ سرد به وقوع پیوست.
کتاب ترجمه شده یک راهنمای جامع و عملی برای تحقیق مردمنگاری است که این روند را با ذکرمثال هایی نشان داده و ابزار چندمنظورهای استکه متناسب با بسیاری از نیازهای پژوهش نوشته شده است. کتاب خوانندگان را از طریق فرایند و روندی هدایت و راهنمایی میکند که با اصول انتخاب ارائهی موضوع و انتخاب طرح پژوهش و طراحی پروپوزال تحقیق شروع میشود. این کتاب همچنین روشهای جمعآوری دادهها(همانند یادداشتبرداری، مشاهدهی مشارکتی، مصاحبه، شناسایی تمها و مسائل، ایجاد نقشهها و جداول و نمودارهای مردمنگاری و ارجاع به منابع ثانویه) را توضیح داده و مواردی چون تحلیلکردن و نوشتن مردمنگاری(همانند مرتبسازی و کدگذاری دادهها، پاسخدادن به سؤالات، انتخاب سبک ارائه و مونتاژ مردمنگاری) را بیان میکند. اگرچه محتوای این کتاب بر روی تولید یک مردمنگاری نوشتاری تمرکز میکند، اما بسیاری از اصول و روشهای قابل بحث در اشکال دیگر مردمنگاری وجود دارد که میتواند شامل فیلم مردمنگاری شود. این کتاب هر شخصِ تازهوارد به مردمنگاری را قادر میسازد تا بهطور موفقیتآمیزی هیجان و چالشهای تحقیق میدانی را کشف کند.
جولیان ام مارچیسون استاد انسانشناسی در کالج میلساپس در جکسون میسیسیپی است. او تحقیق مردمنگاریاش را در تانزانیای جنوبی تقریباً در حدود دوسال انجام داد. او بهطور منظم به تانزانیا با دانشجویان خود سفر میکند و راهنماییهای پروژههای تحقیق مستقل و نوشتن مردمنگاریشان را راهنمایی میکند. / سید قاسم حسنی
پیشگفتارنویسنده
هدف از این کتاب، هدایت مردم نگاران نسبتاً جدید از طریق فرآیند مرحله به مرحله تحقیق میباشد. دانشجویان در سطح پیشرفته در زمینه انسانشناسی، جامعهشناسی ،آموزش و پرورش و زمینههای دیگری که از « مردم نگاری» استفاده کردند، این متن را درک میکنند . مردم نگاری میتواند روشهای سودمندی را برای دانشجویان فارغالتحصیل شده در سطح مقدماتی، برای اکثر دانشجویان سطح پیشرفتهای که بدنبال یک راهنمای کار برای انجام تحقیق میباشند و حتی متخصصان و کارشناسان مردم نگاری در سازمانها و نهادهای خارج از دانشگاههافراهم سازد. این کتاب با این فرض شروع شد که محققان در تحقیقاتشان بر روی موضوع مردم نگاری در طول ترم یا دورههای مشابه با آن مشغول به فعالیت خواهند بود.
معمولا تجریبات قبلی در خواندن تحقیقات مردم نگاری یا انجام تحقیقات مردم نگاری یک امتیازمحسوب میشود. با این فرضیات، کتاب کارش را در مرحله اول در فرآیند تحقیق شروع میکند و سپس خواننده کتاب در طول کل پروژه و اغلب به ترتیب زمانی پیش می رود. خوانندهای که در زمینهی مردم نگاری ، تجریباتی را بدست میآورد ممکن است دریابد که بعضی از بخشهای کتاب، مروری بر مطالب هستند. چنین مرورها و بازبینیهایی میتواند به این خوانندگان در ارزیابی افکار شخصیشان راجع به مردم نگاری کمک کند. این کتاب بهمنظور افزایش دادن سودمندی و قابلیت دستیابی، نوشته شد. خواننده در کل متن با نظریات و مفاهیم مهمی مواجه خواهد شد، (که اغلب به عنوان واژههای کلیدی نشان داده شدند). من در اینجا سعی دارم تا موضوعات و نظریات مهم و پیچیده را به روشهای بسیار سادهتر و مستقیمتر، بیان کنم.
خواننده این کتاب باید روشها و هدف مربوطه را شناسایی کند تا بتواند پروژههای گوناگون و مربوط به انسان شناسی را پیگری کند. مردم نگاری به عنوان یک استراتژی از تحقیق، فرضیات و تکنیکهای بسیار منطقی را تحت پوشش قرار میدهد. البته ناسازگاریها و اختلافات زیادی در رابطه با اینکه مردم نگاری چیست و یا چه می تواند باشد، وجود دارد.
من سعی کردم تا سوالات و انتقادات اساسی که در رابطه با بحث مردم نگاری وجود دارد را مورد بررسی قرار دهم وشرح دادم که چرا استفاده واژههایی مثل اطلاع رسان و میدان، میتواند موضوع اصلی مباحث مهم قرار گیرد .اما سعی کردم تا از این واژهها استفاده کنم زیرا اغلب محققان مردم نگاری در جاهای دیگر باآنها مواجه میشوند و آن بحث در زمینه موضوعات معین، متدها و استراتژیها را بسیار آسانتر میکنند.
در ایجاد این راهنما برای تلاش مردم نگارانه، میخواهم به دانشجویان و خوانندگان دیگر اجازه دهم یا آنها را تشویق کنم تا احتمالات متعدد در انجام تحقیق مردم نگاری را کشف کنند. البته هدف از این متن، بکارگیری از تکنیکهای متعدد در زیر چتر مردم نگاری است. محقق در این کتاب روشی باید اطلاعات سودمندی را برای کارشان در متن پیدا کنند. گهگاهی، درچندگانگی تکنیکها،محقق باید تکنیکی را برای خود انتخاب کند که برای تحقیقات مناسبتر بنظر برسد. من پیشنهادات و معیاری را برای این تصمیمگیریها و انتخابات ارائه دادم و روشهایی را مورد تأکید قرار دادم که تصمیمات و استراتژیها موجود در آن با استراتژیها و متدهای تحقیقاتی جمعآوری دادهها در رابطه هستند و تحلیل آنها نیز از درون بهم مرتبط میباشد.
موضوع اصول اخلاقی درتحقیق مردم نگاری فقط به بخش نهایی یا ضمیمه محدود نمیشود. در سراسر متن، موضوعات اخلاقی مورد توجه است. این بکارگیری منظم از اصول اخلاقی باید در شناخت و اهمیت موضوعات اخلاقی و روشی که در آن تمامی مردم نگاران این موضوعات را مورد بررسی قرار میدهند، کمک کند. این کتاب سعی دارد تا مفهومی از سوالات اخلاقی مربوطه را ارائه دهد که در آن مردم نگاران مسائل اخلاقی را مورد بررسی قرار دادند.
مبنای اصلی این کتاب
تعدادی از کتابهای خوب و مناسبی وجود دارند که کل مفهوم مردم نگاری و یا بخشی از اجزاء آن را مورد بررسی قرار میدهند. بخش نسبتاً کمی از این کتابها، برای مخاطبین فارغالتحصیل نشده در نظر گرفته شده اند و بسیاری از آنها بیشتر بر روی مسائل نظری تمرکز دارند نه مسائل کاربردی. آن دسته از کتابهائی که هم کاربردی هستند و هم در دسترس دانشجویان فارغالتحصیل نشده قرار دارند دستههای نسبتاً محدودی از پروژه را نشان داده و یا مجموعهای از عملکردهای مردم نگاری جداگانهای را نشان میدهند. بنابراین دراین متن بنظر میرسد که شما از طرحریزی و انجام پروژههای خاص سود میبرید که در آن از ترکیبی از متدهای مختلف استفاده میشود.
این کتاب، الزامات مربوطه برای مردم نگاری را به صورت نوشتههای بسیار متمرکز و دقیق منعکس میکند. تمرکز نهایی بر روی مردمنگاری نهایی نوشته شده است. این کتاب نیز بر روی فرایند نوشتن متمرکز میباشد که از شروع تا پایان اتفاق میافتد. مردمنگاران نیز بهمنظور ثبت اطلاعات می نویسند، و آنها نوشتن را برای روشی از تحلیل اطلاعاتی که جمع میکنند مهم می دانند. اگر آنها از مرکزیت نوشتن بعنوان یک فرآیند، اطلاع کافی داشته باشند میتوانند بعنوان محققان و تحلیلگران خوب از نوشتن به بهترین نفع استفاده کنند.
در این کتاب فرض براین است که مردمنگاری نهایی یک مردمنگاری مکتوب است. بسیاری از اصول و متدهای شرح داده شده در اینجا همچنین برای فیلمهای مردم نگارانه و برای رسانههای دیگر بکار میروند اما نگارش مردمنگاری با فرصتها و معضلات خاص خود همراه میباشد و اینها از موضوعات اصلی این کتاب هستند.
سازماندهی این کتاب
این کتاب اساساً مطابق با ترتیب زمانی سازماندهی شده، و با انتخاب موضوع و طرح تحقیقی شروع می شود و سپس انجام مردمنگاری را برحسب روشهای خاص ویا داشت برداری بررسی می کند و در نهایت آنرا با تمرکز به روی فرآیند نوشتن به پایان میرساند که یک مردمنگاری نهایی را ایجاد میکند. تقریباً تمامی موضوعات مردمنگاری به یک فرم یا به فرم دیگر از این پیشرفت اصلی تبعیت میکنند. فصل مربوط به تحلیل دادهها در طول مسیر نشان میدهد که تحلیل و جمعآوری دادهها باید به جای اینکه از همه جدا شوند باید به هم مرتبط شوند. بنابراین شما با تعبیه در سازماندهی و اندیشیدن راجع به شرح وقایع به ترتیب زمانی میتوانید ایده مهمی را راجع به ارتباط بین مراحل مختلف تحقیقاتی پیدا کنید.
نکاتی به دانشجویان
تحقیقات مردمنگاری باید یک فرصت جالبی باشد. این تحقیق دانشجو را از کتابخانه و آزمایشگاه بیرون آورده و وارد دنیای اجتماعی اطرافشان میکند. این پروژه بهترین فرصت برای شما در یادگیری از دیگران و دستیابی به اطلاعات مربوط به چیزی است که در دنیای واقعی اطرافوجود دارد. این کتاب بهمنظور هدایت مرحله به مرحله دانشجودر طول فرآیند تحقیق طرحریزی شد. این تحقیق احتمالا از تحقیقاتی که شما برای کلاسهای دیگر انجام دادید، متفاوت میباشد. سعی کنید بیشترین فرصتها را ایجاد کرده و خودتان عمل تحقیق را انجام دهید. شما یک محقق و ابزار تحقیقاتی به حساب میآیید. اگر آمادهاید تا آزادانه بیاندیشید (با فکر باز) و از همسایگان خود و انسانهای اطرافتان مطالبی را فرا گیرد، آماده خواهید بود تا پروژه مربوط به مردم نگاری خود را شروع کنید.
فهرست مطالب
بخش نخست: چرایی و چیستی مردمنگاری
فصل اول:مردمنگاریچیست؟
فصل دوم:انتخابموضوعمردمنگاری
فصل سوم:طرحتحقیق
فصل چهارم: نوشتنپروپوزالوطرحتحقیق
بخش دوم: مردمنگاری در میدان (جمعآوری دادهها)
فصل پنجم: راهنماییبرایجمعآوریدادههاویادداشتبرداری
فصل ششم: مشاهدهیمشارکتی
فصل هفتم: مصاحبه
فصل هشتم: تحلیلدرجریانتحقیق
فصل نهم: نقشههایمردمنگاری
فصل دهم: جداولونمودارها
فصل یازدهم: آرشیوهاودادههایثانوی
بخش سوم: تحلیل و نوشتن
فصل دوازدهم: مرتبسازیوکدگذاریدادهها
فصل سیزدهم: پاسخبهسؤالاتوساختمدل
فصل چهاردهم: انتخابسبکمناسببرایارائهیمردمنگاری
فصل پانزدهم: جمعبندیکلروندمردمنگاری
تعریف مفاهیم
منابع