شهر جهان سومی

دراکاکیس اسمیت ، دیوید،(۱۳۷۷)،شهر جهان سومی ،جمالی ، فیروز ،نشر توسعه ،تهران.

مشخصات ظاهری:۱۴۲ صفحه، مصوّر،جدول بندی، نقشه ، سیاه و سفید

کتاب شهر جهان سومی ، مجموعه مقالات است که در ۶ فصل جمع آوری شده است .کتاب شهر جهان سومی با رویکردی خاص به بررسی برخی ویژگی های «شهر جهان سومی» می پردازد و به نحوی بی نظرانه و بدون جهت گیری ، جنبه هایی از خصائل آن ها را بر می شمارد،با توجه به بحث های رایج ،طرح های شهری در حال انجام و همچنین گسترش رشته های برنامه ریزی شهری و طراحی شهری در کشورمان،متنی مناسب است.

فصل اول ، با عنوان « رشد شهری در جهان سوم:دورنمای جهانی»، بررسی ویژگی فرایند شهرنشینی در جهان سوم و به دست آوردن نتایجی چند درباره ی ماهییت تغییری که شهرنشینی موجب تشدید آن شده است را یکی از اهداف عمدۀ این کتاب معرفی می کند و در این فصل به این مطالب پرداخته می شود که فرایند شهرنشینی مفهومی بسیار گسترده تر از رشد ساده جمعیت را در خود دارد و در عین حال تحلیلی از تحولات اقتصادی ،اجتماعی و سیاسی مربوط به آن را در بر می گیرد. با وجود این ،ابعاد رشد جمعیت شهری برای توزیع و توسعه فرایند شهرنشینی زمینه و سابقه ای اساسی به وجود می آورد.
فصل دوم با عنوان «دور نمای تاریخی:ماهیّت متغیر شهرنشینی استعماری و دوره بعد از استعمار»،تعریف ساده و روشن استعمارگرایی سرمایه داری را به عنوان نمودی از قدرت سیاسی برای مقاصد اقتصادی به کار می گیرد.مباحث تاریخی در این فصل با تأکید بر این واقعیت است که ما بدون اینکه جایگاه جهانی تحولات و تکامل شهرها را بشناسیم ،نمی توانیم به درک ماهیت حقیقی آنها امیدوار با شیم.
فصل سوم با عنوان «جنبه های جمعیت شناختی شهرنشینی دوره بعد از استعمار» دو مؤلفه اصلی گسترش جمعیت – مهاجرت و رشد طبیعی را بررسی می کند . در این فصل بیان می شود که این دو مؤلفه مربوط به رشد جمعیت شهری از نظر اهمیت نسبی از طریق زمان و مکان فرق می کند ، ولی عموماً در مراحل اولیه رشد جمعیت شهری زمانی که نسبت جمعیت ملی موجود در شهرک ها و شهر ها پایین است ، اهمیت مهاجرت بیشتر است و به موازات افزایش جمعیت شهری ، نقش مشارکت رشد طبیعی نیز ، افزایش می یابد.
فصل چهارم با عنوان «فقر و سیاست در شهرهای جهان سوم»، پاسخِ سئوالاتی از قبیل اینکه چگونه فراز و نشیب های اقتصادی با توسعه شهری پیوند یافته و چرا تودۀ در حال گسترش تهیدستان شهری در اعتراض به وضع نابسامان خود بر خورد قاطع تری نداشته باشد؟ را در شکل مدیریت شهری معمول در جهان سوم مستتر می داند که در آن دولت های ملی و نهادهای بین المللی در درون پوشش فرایند برنامه ریزی در جهت ایجاد زمینه مناسب برای گسترش سرمایه داری جهان متحد شده اند . بررسی این قبیل توسعه ها بخش نخست این فصل را تشکیل می دهد . بحث بر سر ظرفیتِ تهیدستان شهری برای ایستادگی در برابر چنین استثماری ،سال های سال شدت داشته است و بخش دوم این فصل قبل از مرور برخی از شیوه هایی که فقرا از طریق آنها اعتراض های خود در برا بر نظام موجود انجام داده اند،هر دو طرف مباحثه را بررسی خواهد کرد.
فصل پنجم با عنوان «اشتغال در شهر » ، بخش های مهم اقتصاد شهری که با صنعت گستری آغاز شده را بررسی می کند و به منظور نشان دادن اهمیّت نسبی هر یک از بخش ها در شرایط دنیای واقعی برای هر کدام به پیوست ف یک مطالعه موردی نیز ارائه می دهد.
فصل آخر با عنوان «مسائل اجتماعی در شهر »گزینشی است و سه نوع مختلف از مسائل اجتماعی شهر را پوشش می دهد که عبارتند از برآورده کردن اساسی ترین نیاز ،یعنی خانه سازی ارزان قیمت ،تنش های بین گروهی در شهرهای مختلط از نظر قومی و نقش در حال دگرگونی زن شهری.