شناخت مازنداران(۱)

استان مازندران یکی از استان های شمالی ایران است سرزمینی که بین ۴۷ دقیقه و ۳۵ درجه تا ۸ دقیقه و ۳۸ درجه عرض شمالی از استوا و ۱۶ دقیقه و ۵۰ درجه تا ۱۰ دقیقه و ۵۶ درجه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ قرار گرفته و مساحتی حدود ۴/۲۳۷۵۶ کیلومتر مربع وسعت دارد .

استان مازندران یکی از استان های شمالی ایران است سرزمینی که بین ۴۷ دقیقه و ۳۵ درجه تا ۸ دقیقه و ۳۸ درجه عرض شمالی از استوا و ۱۶ دقیقه و ۵۰ درجه تا ۱۰ دقیقه و ۵۶ درجه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ قرار گرفته و مساحتی حدود ۴/۲۳۷۵۶ کیلومتر مربع وسعت دارد .این استان از شمال به دریای مازندران ، از شرق به خراسان ، از غرب به گیلان و از جنوب به سلسلهجبال البرز محدود می شود گرگان و دشت بخشی از این استان بود که اخیرا با نام استان گلستان از این محدوده جغرافیایی جدا شده است.

مازندران قطب کشاورزی است و زمین های ان استعداد قابل توجهی برای کشت انواع محصولات مانند : برنج ؛ گندم ؛ حبوبات ؛ پنبه ؛ مرکبات و صیفی جات دارد . از سلسله جبال البرز رشته کوه های متعدد و رودخانه های پرآب به سوی دریای مازندران جاری است . مهمترین آنها عبارتند از : هراز ؛ تجن؛ تالار؛ و رود چالوس ؛ سواحل درریای مازندران نیز محل مناسبی برای استخراج مواد پروتئینی است .

مرکز استان ، شهرستان ساری و در برگیرنده شهرستان های ، نکا ، جویبار ، سوادکوه ، محمودآباد ، رامسر ، تنکابن ، نوشهر و چالوس ، نور ، بابلسر ، آمل ، بابل ، قائمشهر ، بهشهر و گلوگاه است .

زمین شناسی
استان مازندران در شمال ایران قرار دارد و شرایط جغرافیایی و زمین شناسی استان مازندران در گذشته ، به تبعیت از فعالیت نیروهای داخلی و خارجی زمین ، پیشروی و پسروی دریاهای قدیمی و فرسایش ، امکان تشکیل در رسوبات تمامی دوران های زمین شناسی را فراهم کرده است .
قدیمی ترین سنگ های این استان از نوع سنگ های شیستی دوران پرکابرین است آثاری از این سنگ ها در ارتفاعات جنوبی شهرستان چالوس نیز وجود دارد.
در این استان دو گسل مشخص وجود دارد ؛ یکی گسل شمالی البرز که در ارتفاعات بالای ۲۷۰۰ متری از شرق استان تا لاهیجان امتداد دارد و دیگری گسل خزر ( مازندران ) که در محل فرخورد جلگه به کوهپایه ها ، از شرق استان تا تبرتاش ، به موازات خط ساحلی است.
ناهمواری های استان به گونه ای است که به روشنی می توان آنها را به دو قسمت جلگه ای و کوهستانی تقسیم کرد . امتداد و جهت رشته کوه های البرز ، به صورت دیواری مرتفع در مسافتی طولانی ، خط ساحلی و جلگه های کناره ای دریای مازندران را محصور کرده است .
بدین علت تقریباٌ در سراسر استان شیب زمین از ارتفاعات به سوی جلگه و دریای مازندران ( از شمال به جنوب به سوی سواحل جنوبی ، و از شرق به غرب به سوی سواحل شرقی دریا ) کاهش می یابد . در محل تلاقی جلگه و کوهپایه های شمالی البرز ، به علت شدت فرسایش و تراکم آبرفت ، قسمتی از ناهمواری های قدیمی به وسیله رسوبات جدیدتر پوشیده شده و تنها در بعضی نقاط به صورت تپه ظاهر شدند . در قسمت جلگه ای در سواحل جنوبی و شرقی دریا ، تحت تاثیر نسیم دریا و بادهای محلی تپه های ماسه ای ساحلی تشکیل شده و سدی طبیعی و کم ارتفاع بین دریا و جلگه پدید آمده است .
رشته کوه های البرز جلگه های ساحلی استان را از قسمت داخلی ایران جدا نموده است . نیمه شرقی البرز غربی و تمام البرز مرکزی و قسمتی از البرز شرقی در محدوده استان قرار دارند . بدین ترتیب ، همراه با سایر عوامل طبیعی ، شرایط جغرافیایی خاصی پدید آمده است .
جلگه های ساحلی که از غرب تا شرق استان گسترده شده است ؛ حد فاصل خط ساحلی دریای مازندران و کوهپاینه های شمالی البرز ؛ بصورت نوار جلگه ای وسیعی که عرض متغیر دارد تشکیل شده است .
در پیدایش و گسترش جلگه ها ، عواملی از قبیل میزان آب رودها ؛ وسعت حوضه رودها ، شیب بستر رودها ، مقاوت سنگ ها و عمق دریا موثر بوده اند. ولی این عوامل در هر نقطه ، با توجه به شرایط محلی ، به نسبت های مختلفی به هم ترکیب شده و توجیه کننده ویژگی ها و تفاوت های محلی و ناحیه ای جلگه ساحلی هستند.

آب و هوا
آب و هوای استان مازندران را با توجه به خصوصیات دما و بارش ، می توان به دو نوع معتدل خزری مرطوب و آب و هوای معتدل کوهستانی ( معتدل و سرد) تقسیم کرد .

الف – آب و هوای معتدل خزری
جلگه های غربی و مرکزی استان که تا کوهپایه های شمالی البرز محدود می شود ، آب و هوای معتدل خزری دارند . دراین نواحی ، بدلیل نزدیکی به دریای خزر ، دیوار کوهستانی البرز و کمی فاصله بین کوه و دریا ، دمایی معتدل و رطوبتی زیاد دارد . بطوری که میزان بارندگی سالیانه در این منطقه به ۱۳۰۰ میلی‌متر می رسد .

ب – آب و هوای معتدل کوهستانی
با افزایش تدریجی ارتفاع از اراضی جلگه های به سوی دامنه شمالی ارتفاعات البرز و دوری از دریای خزر تغییرات خاصی در آب و هوای استان بوجود می‌آید . بطوری که در نوار ارتفاعی تقریباٌ ۱۵۰۰ تا ۳۰۰۰ متری ( از غرب تا شرق ) شرایط آب و هوای معتدل کوهستانی بوجود می اید که زمستان های سرد یخبندان و طولانی و تابستان های معتدل و کوتاه دارد .
آب و هوای سرد کوهستانی نیز وجود دارد . در قلل های مرتفع دامنه شمال البرز در نوار ارتفاعی بالای ۳۰۰۰ متری ، دمای هوا به شدت پایین می آید و یخبندان های طولانی ایجاد می کند و بدین جهت زمستان های سرد و طولانی و تابستان های کوتاه و خنک دارد . در این قلمرو ، ریزش غالباٍ به صورت برف است که به علت سردی هوا ، در دوره سرما روی هم انباشته شده و تا اواسط دوره گرما نیز دوام می آورد .
در این محدوده آب و هوایی ، در قلل منفردی مانند علم کوه ، تخت سلیمان ، دماوند ، شرایط تشکیل یخچال های کوهستانی و انباشت دایمی برف فراهم شده است . بدین جهت حتی در گرم ترین ماه های تابستان نیز ذخایر برف و یخ در این نقاط وجود دارد .

رودها
رودخانه های استان مازندران در زمستان و اوایل بهار ، بدلیل ریزش باران وبرف در نواحی کوهستانی ، پرآب و در تابستان به علت کمبود باران و کاهش ذخیره برف و افزایش تبخیر کم آب شده و بعضی از آنها نیز خشک می گردند.
بیشتر رودها دایمی هستند و میزان آب رودها از غرب به شرق به صورت نامنظم کاهش می یابد .
هراز یکی از رودهای پرآب و دایمی استان است .این رود از دامنه های شمالی کوه های البرز و پالان گردن ( ۴۳۷۵ ) متر و لواسانات سرچشمه گرفته و تا پلور ، رود لار نامیده می شود و از پلور ، به بعد نام آن به هراز تبدیل یم شود . بر ریو هراز ، در قسمت بالای رود ، سدی به نام (لار) بسته شده است که از ای طریق سالانه ۲۴۰ میلیون متر مکعب آب برای آبیاری کشتزارهای آمل و بابل مورد استفاده قرار میگیرد.
رود چالوس از دیگر رودهای مازندران است که از اتصال رودهای کندوان ، انگوران و زانوسی تشکیل می گردد و پس از طی دره های عمیق و تنگ البرز غربی ، با شیبی تند به محل پل زغال رسیده و پس از آن با بستری کم شیب از مرکز شهر چالوس به دریای مازندران وارد می شود.
منابع آب استان به چند صورت وجود دارد که شامل :
۱- سدهای مخزنی و انحرافی که برای مهار و تامین آب مصرفی کشاورزی و تولید انرژی تشکیل شده است .
۲- چاه های عمیق که برای تامین آب زراعی و مصرفی موردنیاز بصورت نیمه عمیق و بتونی از سفره آب های زیرزمینی به طور گسترده بهره برداری می شود.
۳- قنات ها که بعلت وجود ناهمواری ها ، مجاورت کوه با جلگه ، نفوذپذیری رسوبات کوهپیانه ای و وجود سفره های آبهای زیرزمینی متعدد شرایط مناسبی برای حفر قنات در استان بوجود آورده است .
۴- چشمه ها که از فراوانی سنگ های رسوبی از قبیل آهک ، شرایط زمین شناسی و نزولات جوی در دامنه شمالی کوه های البرز چشمه های فراوان و پرآبی تشکیل شده و جریان دارند .

چشمه های آب معدنی
به طور کلی چشمه های آب معدنی ایران در نیمه دوم قرن نوزدهم میلادی توسط سیاحان خارجی شناسایی شد . اولین چشمه آب معدنی که در ایران مورد بهره برداری قرار گرفت چشمه آب معدنی آب علی بود که در کنار جاده هراز و در ۵۰ کیلومتری شهرستان تهران واقع شده است .
از جمله آبهای معدنی استان : آب اسک ، عمارت ، سادات محله رامسر ، و لاریجان است از جمله ویژگی های عمومی چشمه های آب معدنی مازندران، آبدهی فراوان و خاصیت درمانی آن است .

پوشش گیاهی استان
مازندران بدلیل موقعیت جغرافیایی ، شرایط آب و هوایی و جنس خاک ، از پوشش گیاهی متنوعی از قبیل جنگل انبوه ، چمنزار و استپ برخوردار است . مجاورت دریا و رشته کوه های البرز سبب شده است که به تبعیت از آب و هوا در دامنه شمالی البرز از خط ساحلی دریا تا قلل مرتفع ، برحسب افزایش ارتفاع ، پوشش گیاهی متنوعی به صورت نوار مشخص بوجود آید .
جنگل از غرب تا شرق استان و از جلگه ساحلی تا ارتفاعات ۲۵۰۰ متری – جنگل ها در جهت شمالی – جنوبی و غربی – شرقی جنگل های انبوه خزری ، به صورت نواری دامنه شمالی البرز زا فرا گرفته است . و برحسب تغییر شرایط محلی مانند آب و هوا ، ارتفاع ، جنس خاک و سنگ ها و شیب دامنه ها تغییرات گیاهی مشخصی وجود دارد که از این جهت ، مازندران یکی از نقاط نادر جهان بشمار می رود. در این جنگل ها غلبه با درختان پهن برگ است که تا ارتفاع ۱۸۰۰ متری گسترش دارند و بعد از آن تا ارتفاع ۲۵۰۰ متری درختان سوزنی برگ ظاهر می شوند.

مراتع
چمن زارها کوهستانی ، گیاهان ریز جنگل و گیاهان استپی ، مراتع استان مازندران را تشکیل می دهند ، مراتع ییلاقی بصورت چمن زار در ارتفاعات البرز در بالای حد جنگل های سوزنی برگ گسترش دارند و در فصل تابستان مورد استفاده دامداران قرار می گیرند.

زندگی جانوری
مازندران به دلیل موقعیت جغرافیایی شرایط اکولوژیک ، مجاورت دریا با کوه ، دریاچه های فصلی و تنوع پوشش گیاهی و آب و هوایی زندگی جانوری متنوعی دارد و مجموعه ای از جانوران نواحی کوهستانی جنگلی ، جلگه ای و استپی توام با پرندگان بومی و مهاجر و آبزیان ، شرایط زیستی متنوع و گسترده‌ای به وجود آورده اند .
پستاندارانی از قبیل : گراز ، پلنگ ، گربه وحشی ، آهو ، میش ، قوچ و خرس و پرندگانی از قبیل : شاهین ، قرقاول ، عقاب ، کبک و خزندگانی از قبیل : مار ، لاک پشت وجود دارند.
در دریای مازندران و دهانه رودهای ان ، انواع ماهیان استخوانی و غضروفی مانند : ماهی سفید ، کپور ، سوف ، ماش ، اورنج و ماهیان خاویاری یافت می شود.

پرندگان مهاجر
هرسال هنگام زمستان ، پرندگان مهاجر از قبیل پلیکان ، چنگر ، اردک و غاز از شمال روسیه به طرف آبهای دریای مازندران می آیند و تا اواسط بهار سال بعد در این منطقه زندگی می کنند.

ویژگی های انسانی و جمعیتی استان
استان مازندران با وسعت ۴/۲۳۷۵۶ کیلومتر مربع مساحت از شمال به دریای خزر و کشور ترکمنستان از مغرب به استان گیلان ، از جنوب به استان های سمنان و تهران ، از شرق به استان گلستان محدود است .حسب پیش بینی سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان ، جمعیت استان تا سال ۸۳ در حدود ۲۹۰۲۱۶۸ نفر می باشد .
تعداد ۱۵ شهرستان ، ۳۶ شهر ، ۳۸ بخش و ۱۰۴ دهستان در مازندران وجود دارد که ۴۳ درصد از شهرها در طول نوار ساحلی واقع شده اند . مازندران تنها استانی است که با سه محور هراز ، کندوان و سواد کوه با مرکز کشور مرتبط بوده و سه فرودگاه ساری ، نوشهر و رامسر ارتباط هوائی آن با بقیه نقاط برقرار ساخته و راه آهن سراسری نیز از آن عبور می کند . این استان بنابر موقعیت طبیعی خود شایدئ حاصل خیزترین منطقه کشور پهناور ایران باشد که همه گونه نعمت و فراوانی در آن دیده می شود .
علاوه بر آن جاده ساحلی رامسر تا بابلسر به طول ۲۲۰ کیلومتر با فاصله ۱۰ الی ۳۰۰ متر از کنار دریا می گذرد .
دریای بسته خزر در شمال و قوس عظیم سلسله جبال البرز در جنوب باعث توقف و ایست رطوبت دریا و بارن های پربرکت می گردد.
مساحت کل دریای خزر ۴۳۸۰۰۰ کیلومتر مربع می باشد و از قدیم به نام های دریای مازندران ، خزر ، کاسپین ، هیرکانی ، دریای سکوت ها ، و در ماخذ اسلامی به نام های دریای طبرستان ، دریای آبگون مرجان و بحر الخزر نامیده شده است .
دریای خزر بعنوان گنجینه با ارزش با دارا بودن منابع سرشار غذایی و ماهیان گوناگون به ویژه خاویار مشهور به مروارید سیاه شهرت جهانی دارد و از منابع صادراتی این استان به شمار می رود.
قله دماوند که به بام ایران معروف است از جاذبه های شاخص مازندران و جهان می باشد . دارای ویژگی هایی است که آنرا از ۳۰۰ قله مرتفع دیگر خاورمیانه متمایز نموده و به آن شهرت جهانی بخشیده است .
دانش مردم شناسی خود حکایتی از زندگی اجتماعی انسان هایی دارد پویا ، پرتلاش ، سازنده و متفکر که خلاقیت و هنر والایشان فصل نوینی را در شناخت تاریخ و فرهنگ ایران زمین گشوده است . پژوهش و مطالعه در شئونات فرهنگی ، اعتقادات و آداب و رسوم به جای مانده از نیاکان ما همچون برگزاری اعیاد مذهبی و ملی ، ازدواج و مرگ و میر و مراسم ماه های شمسی و قمری ، خوراک و پوشاک ، هنرهای سنتی و صنایع دستی ، گنجینه ای با ارزش از ذوق و اندیشه مردم این مرز و بوم است .
سرزمین مازندران در فراز و نشیب تاریخ کهن خود سرشار از این گونه دستاوردهای مردمی است که نمونه هایی از آن هم چون کشتی سنتی ( لوچو) مراسم تیرماه سیزده ، چهارشنبه سوری ، نوروزخوانی ، شکار پرنده به روش سنتی ، بازارهای سنتی ، ورف چال (برفچال) و بازی های محلی است که از نیاکان گذشته تا به امروز تداوم یافته است . که در قسمت خمیره های فرهنگی به آن پرداخته می شود.

جغرافیای انسانی

جغرافیای انسانی جمعیت :
جمعیت استان مازندران ، بر اساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۷۵ برابر ۶۰۲/۸۰۰/۲ نفر است . از این تعداد ۲۴۶/۱۲۰ نفر ( ۲/۴۶) ساکن در تقاطع شهری هستند . از کل جمعیت مذکور ۸۴۱/۲۹۶/۱ نفر ( ۸/۴۹درصد ) را مردها تشکیل می دهند . متوسط نرخ رشد جمعیت استان در فاصله دو سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال های ۱۳۶۵ و ۱۳۷۵ برابر ۳۵/۱ درصد و بعد خانوار کل استان ۷۵/۴ نفر – در نقاط شهری ۴/۴ و روستایی ۷/۴ نفر بوده است جمعیت استان در سال ۱۳۷۹ ، ۰۱۴/۷۴۸/۲ نفر برآورد شده است

تبار
مردمان بومی مازندران قبل از ورود آریایی به شیوه چادرنشینی و گله داری
می زیستند . نامی ترین اقوام بومی ، گروه « آمردها » بودند و حدود پراکندگی انان در کتاب « تاریخ طبرستان قبل از اسلام » چنین آمده است : این اقوام از مشرق به مرز گرگان و خراسان از مغرب به لنکران و قفقاز فعلی و از شمال به دریای خزر و از جنوب به ری «رگا»باستانی می زیستند گروه مردها به سه دسته متمایز تقسیم می شدند ، کادوسی ها ، آماردها ، تپوریها ، کادوسی ها ( گلای ، کادوزی و کاتوزی )خود به دو دسته بزرگ و کوچک تقسیم می شدند ،
گلایی های بزرگ از لاهیجان تا لنکران و کوه های تالش و گلایی های کوچک در گیلان ، که نام گیلان برگرفته از نام آنان است زندگی می کردند.« آماردها » از لاهیجان تا مرز گرگان می زیستند و سرزمین « رویان » در گذشته یکی از محل های استقرار این اقوام و آمل باستانی نیز مرکز یا محل فرمانروایی آنان بود . تپوری ها یا تپیرها که طایفه ای جنگجو بودند در رشته کوه های شمالی سمنان سکنی داشته و نام قدیم مازندران ( طبرستان) منسوب به این قوم است . در دوره اسلامی عده زیادی از سادات حسنی ، حسینی و مرعشی در مازندران ساکن بودند و علاوه بر سکنه بومی و طوایف محلی قبیله های دیگری نیز در دوران های مختلف به وسیله پادشاهان به مازندران کوچانده شده اند ه از جمله آنها وندها ، عبدالملکلی ها ، لک ها ، گرایلی ها ، اصانلوها ، بلوچ ها ، افغان ها و کردها را می توان نام برد .
عبدالملکی ها از دره گز به شیراز و سپس به شهریار کرج و نور کوچ داده شده اند . میرزا آقاخان نوری در سال ۱۲۷۲ ایشان را به ذاغمرز بهشهر کوچ داد. خواجه وندها اصلاٌ از خاک لرستان هستند .و در زمان آقامحمدخان قاجار و برای جلوگیری از اغتشاش تهران از شورش شمال ، از اردلان و گروس به مازندران غربی کوچانده شدند . لک ها بیشتر در کلاردشت ساکن اند . گرایلی ها ترک نژاد را آقامحمدخان از کلپوش به اندورود و میان دورود و قراطغان آورد . ترکان اصانلو نیز به امر آقامحمدخان به ساری و اطراف آن کوچانده شدند . عده کمی از تالش در کلت های طایفه غلجائی در قره تپه بهشهر ساکن هستند . قبیله های کرد جهان بیگلو و مدانلو در مازندران و قبیله ترک عمرانلو در گلوگاه بوده اند .
عده کمی از اعراب نیز در زمان آقامحمدخان به مازندران آورده شدند . معدودی خانوارهای گودر، بنگاشی ، بربری ، کراچی و کولی نیز در مازندران بوده اند .
تعداد کمی از گرجی ها و ارمنی ها و کلیمی ها که شاه عباس به مازندران کوچاند هنوز در صفحات استان ساکن هستند .

جغرافیای اقتصادی
جغرافیای اقتصادی استان مازندران به لحاظ داشتن جنگل ، دریا ، زمین و خاک حاصلخیر ، دارای منابع و سرشار از ذخایر و ثروت است .و همچنین وجود معادن و آب زمینه مساعدی را برای ایجاد کار و اشتغال و نحوه معیشت مردم فراهم می سازد .
اقتصاد استان بیشتر بر پایه کشاورزی ، دامداری ، باغداری ، زنبورداری ، صیادی و صنایع دستی است . کشاورزی در این میان از اهمیت بیشتری برخوردار است .
محصولات رایج کشاورزی در استان عبارتند از :
شالی ، گندم ، جو، عدس ، ارزن ، سیب زمینی ، یونجه ، پنبه ، صیفی جات ، نیشکر ، لوبیا ، پیاز و برنج و از جمله محصولات کشاورزی است که به آب فراوان و هوای گرم و مرطوب نیاز دارد . بدین جهت کل منطقه جلگه ای استان زیرکشت برنج می رود . از انواع دام مانند گاو ، گوسفند ، اسب ، بز، قاطر و طیور می توان در بخش دامداری نام برد . حیوانات قابل شکار نیز عبارتند از قوچ، خرگوش ، خوک ،خرس ، کبوتر ، قمری ، کبک ، تیمو، قرقاول ، اردک سرسبز ، غاز ، چنگر ، خوتکا ، خاویار مازندران به دلیل کیفیت بالا ، در بازارهای جهانی از اهمیت ویژه ای برخوردار است . صنعت و بازرگانی تجارت خارجی در مازندران که از دوره های گذشته به صورت پراکنده صورت می گرفت ، پس از فروپاشی شوری سابق در قالب نفوذ به بازارهای کشورهای ics ( کشورهای آسیای میانه ) صادرات مازندران وارد مرحله جدیدی شد .
در سال ۷۴ با احساس نیاز بازرگانان و صاحبان صنایع اتاق بازرگانی و صنایع و معادن در ساری با توجه به موارد قانونی تاسیس گردید .
عمده کالاهای صادراتی مازندران در حال حاضر از این قرارند :
انواع مرکبات ، صنایع چوبی ( مبلمان ) ، صابون رخت شویی ، آْفا سلولز ( لایه های جذب رطوبت ) انواع قالب و قطعه ، اکسید روی ، خدمات فنی و مهندسی انواع چراغ های روشنایی ، مواد معدنی ، مصالح ساختمانی و … در مازندران از میان صدها مرکز تولیدات صنعتی ، شماری به امر صادرات اشتغال دارند که اهم آن تولید برق نکا ، سیمان مازندران ، آمل فولادین ، آب معدنی آملو و … است صنایع چوب و کاغذ مازندران :
صنایع چوب و کاغذ مازندران راه آوری ملی صنعتی است که به عنوان بزرگترین تولید کننده کاغذ از چوب در خاورمیانه شناخته شده است . این طرح به منظور حفظ و احیا و بهره برداری اصولی و علمی از جنگل ها و کاهش وابستگی واردات به کاغذ و در نتیجه کاهش خروج ارز از کشور و نیز نیاز مبرم به ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی ایجاد گردید . بررسی و مطالعات اولیه طرح صنایع چوب و کاغذ مازندران در سال ۱۳۵۱ در حدود ۴۸۰ هکتار زمین از اراضی جنوب شهر ساری آغاز گردید و عملیات ساختمانی آن در حدود ۳۰۰۰۰ متر مربع به اجرا در آمد . با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی و خروج پیمانکاران خارجی و عدم ارسال تجهیزات خریداری شده عملیات اجرایی طرح متوقف گردید .
در سال ۱۳۷۰ قرارداد خرید خدمات فنی و تامین ماشین آلات موردنیاز مجتمع بر اساس مطالعات انجام شده با کنسرسیومی متشکل از چند شرکت کانادایی ، آلمانی ، اتریشی ، فنلاندی و سوئدی منعقد شد و در پایان سال ۱۳۷۱ با تنفیذ آن وارد مرحله اجرایی شد .این طرح در تاریخ ۷/۵/۱۳۷۶ افتتاح و مورد بهره برداری قرار گرفت و بدین ترتیب زمینه های مناسبی برای رشد و تخصص های امور جنگل انتقال تکنولوژی صنایع سلولزی و ایجاد صنایع جنبی و گسترش صنایع اقتصادی فراهم گردید .
اهم محصولات تولیدی صنایع چوب و کاغذ مازندران می توان از کاغذ روزنامه
، کاذغ سفید چاپ ، و تحریر ، مقوای کنگره ای ( لایه میانی کارتن ) نام برد .پروژه بندر بزرگ امیرآباد و منطقه ویژه اقتصادی :
بندر آمیرآباد از سال ۱۳۶۶ به عنوان یک مجموعته بندرگاه شیلاتی مورد مطالعه قرار گرفت . این بندر ابتدا برای پذیرش شناورهای صیادی با حداکثر ظرفیت ۲۰۰ تن در نظر گرفته شده بود . اما پس از اعلام چندمنظوره شدن این بندر اصلاحاتی در طرح به عمل آمد ، به نحوی که بتوان از شناورهای تجاری با ظرفیت ۴۰۰۰ تن در این بندر ، برای خبش تجاری استفاده نمود. این اقدام هم زمان با فروپاشی کشور بزرگ همسایه در مرزهای شمالی کوشرمان و با مستقل شدن جمهوری های چهارگانه قزاقستان ، ترکمنستان ، آذربایجان ، و روسیه فدراتیو اهمیت به سزایی یافت . مدیریت و برنامه ریزی استان در مجموعه ۹۳ معدن در سطح استان در حال بهره بردای است .

از مهمترین معادن استان :
ذغال سنگ کک و حرارتی ، سرب و روی ، پوکه معدنی و اریزه کوهی ، سنگ گچ ، سنگ آهک ، و لاشه ، سنگ مرمریت ، فلورین ، باریت ، سنگ گرانیت ، و چینی ، سیلیس ، و خاک پیت را می توان نام برد . صنایع دستی حدود تعداد کثرری قریب به نود هزار نفر از جمعیت مازندران در صنایع دستی و رشته های گوناگون شامل سفال گری ، مصنوعات چوبی اعم از لاک تراشی ، منبت و معرق انواع بافته ها از جمله قالی ، گلیم ، جاجیم ، چادرشب ، و جوراب ، و گونه های مختلف سوزن دوزی و غیره در قالب کارگاه ها و تعاونی ها فعالیت می کنند . صنایع دستی مازندران بیشتر توسط زنان روستا تولید می شیود . در واقع زنان نقش مهمی در اقتصاد روستایی ایفا می کنند.

زبان :
زبان مازندرانی یا طبری یا تپوری از جمله زبان های کهن ایرانی است . حوزه گستردگی این زبان از شمال به دریای مازندران و از شرق تا گرگان و از جنوب تا منطقه شهمیرزاد ، سنگسر ، فیروزه کوه ، دماوند و لواسانات و مناطق شمالی کوه های امامزاده داود و طالقان و از غرب تا تنکابن است . در حال حاضر جمعیتی نزدیک به سه میلیون نفر به زبان مازندرانی سخن می گویند . آثار فراوانی به زبان مازندرانی شامل اشعار وسروده های اجتماعی ، عرفانی و مذهبی در دست است به طوری که از غالب این سروده ها در مراسم مختلف استفاده می‌شود.
بنابراینمازندرانی یکی از زبان های محلی در شمال کشور ایران است که بمثابه ادعای برخی نویسندگان علاوه بر شهرهای مازندران کنونی ، در مناطقی از شهمیرزاد ، فیروزکوه ، دماوند ، لواسانات و مناطق شمالی کوه های امامزاده داوود و طالقان هم با لهجه های متنوع کاربرد دارد . نجف زاده ، واژه نامه مازندرانی ، مقدمه ای از فریدون جنیدی ، هومند ، پژوهشی در زبان تبری ص ۸)
این زبان که از دیرباز در سرزمین باستانی تبرستان رایج بوده است اثار قابل توجهی دارد در آثار و نوشته های مورخان و نویسندگان به آنها اشاره شده است .
برخی آن را بازمانده زبان ایرانیان قدیم «پارسی میانه » می دانند که در برابر فارسی نو دیرتر و کمتر تحت تاثیر زبان های بیگانه عرب ها ، مغول و تاتار که زمانی بر ایران حکومت می کردند قرار گرفته است .
تا سده ۵ ه . قمری والیان تبرستان به خط پهلوی می نوشتند و سکه می زدند و کتیبه که به خط پهلوی در رسکت واقع در دو دانگه و گنبد لاجیم سوادکوه به دست آمده است موید این نظر است .
کتابهای مرزبان نامه که به زبان پارسی دری برگردانده شده است ابتدا به تبری نوشته شده است به هر حال این گویش تا به امروز استمرار یافته و با لهجه های گوناگون در شهرها و روستاهای مختلف رواج یافت .

مذهب :
ولایات شمالی ایران ، محتملاٌ در دوره اشکانی یا ساسانی ، زردتشتی شدند . وجود اتشکده هایی در استان مازندران مبین این حقیقت داست حدود قرن دوم ه.ق مردم مازندران به دین مبین اسلام گرویدند . در بین مذاهب شیعه در طول هزار سال اخیر زیدیه چهار امامی و اسماعیلیه در غرب مازندران در دوره صفویه شیعه دوازده امامی را پذیرفتند.

پایان بخش اول – ادامه دارد