ششمین مجلد از «دانشنامه فرهنگ مردم ایران»، برگزیده سی و هشتمین دوره جایزه کتاب سال
دانشنامه فرهنگ مردم ایران، ج ۶، تألیف گروه نویسندگان، زیر نظر: سیدمحمدکاظم موسوی بجنوردی، ویراستار علمی: محمد جعفری قنواتی، تهران: مرکز دائرهالمعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۹۹، ۷۳۴ ص
نوشتههای مرتبط
دانشنامۀ فرهنگ مردم ایران یکی از پروژههای متعدد مرکز دائرهالمعارف بزرگ اسلامی است که طرح اولیۀ آن در یک فرایند پیشنهاد، مطالعه و تدوین، در اسفند ۱۳۸۶ تهیه گردید و دو هیئت: یکی «شورای علمی» متشکل از استادان دانشگاهی رشتههای مربوط و دستاندرکاران پیشکسوت در امر پژوهش در فرهنگ مردم، و دیگری «هیئت مشاوران عالی» متشکل از چند تن متخصص و دستاندرکار در امر دانشنامهنویسی و نیز چند تن از صاحبنظران خبره در رشتۀ مربوط تشکیل شد و پس از کسب نظرات این دو هیئت، طرح نهایی آن تنظیم، و روند اجرای آن آغاز گردید. این دانشنامه در راه تحقق خود با دشواریهای فراوانی روبهرو بود از جمله: نبود رشتۀ دانشگاهی فرهنگ مردم و به تبع آن نبود کارشناسان و پژوهشگران دانشگاهی، کمبود منابع تحقیق، ماهیت پیمایشی مطالعات فرهنگ مردم، و نبودِ مراکز پژوهشی تخصصی و متمرکز.
مدخلهای این دانشنامه با مطالعۀ آثار و منابع تـاریخی ـ اجتماعی، تکنگاریها و پـژوهشهای میدانیِ منتشرشده، همچنین با مطالعۀ کتابهای مربوط به تاریخ و جغرافیا و فرهنگ مردم شهرها و روستاهای ایران، استخراج و تنظیم شده و بارها بررسی و پالایش گردیده، تا نهایتاً نزدیک به ۰۰۰ ۳ مدخل برای این دانشنامه پذیرفتهشدهاست.
گسترۀ مکانی (جغرافیایی) این دانشنامه مرزهای سیاسی ایران امروزی را در بر میگیرد که گاهی در حوزۀ ادبیات از مرزهای کنونی فراتر میرود، ولی امید است که در ویرایشهای بعدی، مواد و دادههای فرهنگ مردم در سطح ایران فرهنگی نیز گسترش یابد. گسترۀ زمانی این دانشنامه تمامی دورههای تاریخی ایران را شامل میشود. قلمرو موضوعی این دانشنامه نیز تمامی ابعاد فرهنگ مردم، اعم از مادی و معنوی را در بر میگیرد.
دانشنامۀ «فرهنگ مردم ایران» یک دانشنامه تخصصی درباره فولکلور و فرهنگ عامه مردم ایران است. این دانشنامه عمده ترین مباحث فرهنگ مادی و معنوی مردم مناطق مختلف ایران را دربرمی گیرد که در ۲۰ کد طبقه بندی شده است.خوراک، پوشاک، بازی و نمایش، هنر و صنایع دستی، موسیقی، ادبیات عامه، طب عامیانه، باورها و اعتقادات، آداب ورسوم، نهادها و موسسات مرتبط با مردم شناسی و فرهنگ عامه، شخصیت ها و صاحب نظران تاثیرگذار در این زمینه، کتابها و متون فولکلوریک برخی از کد های این مجموعه است. فرهنگ مادی و معنوی مردم مناطق مختلف ایران بخش های مختلف این دانشنامه را تشکیل می دهد (به نقل از پرتال مرکز دائرهالمعارف بزرگ اسلامی) .
جلد ششم دانشنامۀ «فرهنگ مردم ایران» به حرف های «ش» و «ف» اختصاص دارد که با مدخل « شصت و سه سالگی» شروع می شود و با مدخل « فندقچین » پایان می یابد.
خاطرنشان می سازد که مجلد ششم از دانشنامۀ «فرهنگ مردم ایران» در سی و هشتمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی در سال ۱۳۹۹ در بخش «کلیات» دائرهالمعارفها و فرهنگنامهها، برگزیده شده است.